Πώς προέκυψε η Black Friday και πότε πέφτει φέτος

Ένας περίπου μήνας μένει μέχρι την Black Friday, τη «Μαύρη Παρασκευή» των προσφορών που «τιμάται» από όλο και περισσότερες επιχειρήσεις και στην Ελλάδα. 

Όπως ξέρουμε ήδη, η Black Friday θα «γιορταστεί» φέτος στα τέλη Νοεμβρίου και συγκεκριμένα την Παρασκευή 29 Νοεμβρίου 2024. Η «Μαύρη Παρασκευή» αποτελεί την ανεπίσημη – και πολύ γνωστή ονομασία - της επόμενης από την Ημέρα των Ευχαριστιών (Thanksgiving) που ουσιαστικά σηματοδοτεί την έναρξη της χριστουγεννιάτικης εμπορικής σεζόν.

Black Friday: Οι εκδοχές για την προέλευση της ονομασίας της

Πολλά έχουν ειπωθεί για την προέλευση του ονόματός της. Κάποιοι λένε ότι προέκυψε από το μαύρο μελάνι που χρησιμοποιούσαν στα λογιστικά φύλλα οι επιχειρήσεις όταν έκλειναν με θετικό πρόσημο οι ισολογισμοί. Έχει ακουστεί και μια πιο σκοτεινή εκδοχή που λέει ότι όταν υπήρχαν ακόμα σκλάβοι, οι δουλέμποροι τη συγκεκριμένη ημέρα πουλούσαν τους σκλάβους σε καλύτερη τιμή. Ωστόσο, οι πιο δημοφιλείς εκδοχές είναι δύο. Η πρώτη δε σχετίζεται με τις αγορές και χρονολογείται πίσω στο 1869, όταν οι επενδυτές Jay Gould και Jim Fisk εξαγόρασαν μεγάλο μέρος του χρυσού που κυκλοφορούσε ώστε να εκτοξεύσουν την τιμή της μετοχής του στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης. Στις 24 Σεπτεμβρίου, με παρέμβαση του Προέδρου Ulysses S.Grant, το σχέδιό τους απέτυχε και το χρηματιστήριο κατέρρευσε, οδηγώντας χιλιάδες αμερικανούς σε χρεοκοπία.

Η δεύτερη και πιο τεκμηριωμένη από ιστορικούς εκδοχή ταξιδεύει στη Φιλαδέλφεια του 1960. Χιλιάδες τουρίστες κατέβαιναν στην πόλη την επόμενη ημέρα των Ευχαριστιών για να παρακολουθήσουν τον ετήσιο αγώνα φουτμπολ Στρατού-Ναυτικού που γινόταν το Σάββατο. Οι ιστορικοί αναφέρουν ότι η αστυνομία της Φιλαδέλφεια καθιέρωσε τον όρο Black Friday, καθώς οι αξιωματικοί της έπρεπε να δουλεύουν υπερωρίες και να αντιμετωπίζουν τρομερή κίνηση, κακό καιρό και άλλα προβλήματα που σχετίζονται με το συνωστισμό τόσων ανθρώπων.

Αντίθετα, οι ντόπιοι καταστηματάρχες χαιρόντουσαν με την άφιξη όλου αυτού του κόσμου και προσπαθούσαν να τους προσελκύσουν στα μαγαζιά τους με καλύτερες τιμές. Δεν ήθελαν να χρησιμοποιούν βέβαια την έκφραση Black Friday γιατί παρέπεμπε σε δυσάρεστες ονομασίες, όπως η Black Tuesday του 1929 και η Black Friday του 1987 –πολύ δύσκολες ημέρες για την αμερικανική αγορά. Προσπάθησαν να κάνουν «rebrand» ονομάζοντας την ημέρα Big Friday αλλά χωρίς επιτυχία. Έτσι καθιερώθηκε η Black Friday.

Γιατί μετά την Black Friday έχουμε Cyber Monday

Η Cyber Monday 2024 έρχεται αμέσως μετά την Black Friday και φέρνει ενδιαφέρουσες προσφορές για τις ηλεκτρονικές πωλήσεις. Πρόκειται για μία ημέρα και πρακτική που τείνει να γίνει θεσμός τα τελευταία χρόνια και στην Ελλάδα.  Η Cyber Monday είναι μια πρωτοβουλία των λιανοπωλητών για να αυξήσουν τα έσοδα από πωλήσεις στο διαδίκτυο, και γίνεται τη Δευτέρα μετά τη Black Friday. Φέτος, η Cyber Monday πέφτει τη Δευτέρα 2 Δεκεμβρίου 2024. Η Cyber Monday έχει γίνει το διαδικτυακό ισοδύναμο της Black Friday. Από την καθιέρωση της, ο όρος Cyber Monday έχει καταστεί διεθνής όρος του μάρκετινγκ που χρησιμοποιούνται από διαδικτυακούς λιανοπωλητές σε όλο τον κόσμο.

Για την καλύτερη ενημέρωση και προετοιμασία των καταναλωτών αλλά και για την καλύτερη δυνατή αξιοποίηση των ευκαιριών που προσφέρει η αγορά, η Ανεξάρτητη Αρχή «Συνήγορος του Καταναλωτή» κάνει μια σειρά από συστάσεις στους καταναλωτές.

3 + 1 συμβουλές προς τους καταναλωτές την Black Friday και τη Cyber Monday

Για την καλύτερη ενημέρωση και προετοιμασία των καταναλωτών αλλά και για την καλύτερη δυνατή αξιοποίηση των ευκαιριών που προσφέρει η αγορά, η Ανεξάρτητη Αρχή «Συνήγορος του Καταναλωτή» και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Καταναλωτή Ελλάδας συστήνουν στους καταναλωτές τα ακόλουθα:

1. Να προσέχουν κατά την ηλεκτρονική εγγραφή τους σε ενημερωτικά δελτία (newsletters), με τα οποία καλούνται να δηλώσουν έγκαιρα τις προτιμήσεις τους σε συγκεκριμένα προϊόντα και να ενημερωθούν, έτσι, νωρίτερα για τις εκπτώσεις που θα γίνουν σε αυτά. Ιδίως, να είναι επιφυλακτικοί με τις προσωπικές πληροφορίες που χορηγούν μέσω αυτών των newsletters, δεδομένου ότι αποτελούν, στην ουσία, μορφή ηλεκτρονικού μάρκετινγκ και χρησιμοποιούνται κατά κόρον από τους προμηθευτές για τη δημιουργία προσωποποιημένων προφίλ πελατών και για τη διενέργεια εξατομικευμένων προωθητικών ενεργειών που τους ακολουθούν παντού κατά την πλοήγησή τους στο διαδίκτυο.

2. Να διαχωρίζουν τις αληθινές από τις εικονικές προσφορές, κάνοντας δική τους έρευνα αγοράς αρκετό διάστημα πριν για τα προϊόντα που τους ενδιαφέρουν, σε συνδυασμό και με τη χρήση ειδικών εργαλείων που διατίθενται από ηλεκτρονικές πλατφόρμες σύγκρισης προϊόντων και πραγματοποίησης αγορών, τα οποία αναπαριστούν τη διαχρονική διακύμανση των τιμών.

3. Κατά την τοποθέτηση των παραγγελιών τους, να δίνουν ιδιαίτερη έμφαση και σημασία, εκτός από την τιμή, και σε άλλες κρίσιμες πληροφορίες που σχετίζονται με την ταχύτητα παράδοσης των προϊόντων τους και συγκεκριμένα: (α) στη διαθεσιμότητα, λαμβάνοντας ιδίως υπόψη εμπόδια και περιορισμούς που, σε διεθνές επίπεδο, επηρεάζουν την παραγωγή και διακίνηση των αγαθών, καθώς και (β) στον αναμενόμενο χρόνο αποστολής των προϊόντων μέσω των ταχυδρομικών παρόχων. Στόχος είναι οι καταναλωτές να μη βιώνουν αργότερα δυσαρέσκεια και απογοήτευση από τυχόν υπερβολικούς ή/και απροσδιόριστους χρόνους αναμονής.

4. Να αποφεύγουν την αγορά προϊόντων, ακόμα κι αν πωλούνται σε ιδιαίτερα συμφέρουσες τιμές, από ηλεκτρονικά καταστήματα που διαθέτουν αμφίβολης νομιμότητας ιστοσελίδες (πχ δεν περιλαμβάνουν πλήρη στοιχεία έδρας και επικοινωνίας, περιέχουν «νεκρές» συνδέσεις [links] ή συνδέσεις σε όρους χρήσης ή πολιτικής προστασίας απορρήτου με ασυνάρτητο παρεχόμενο, διοχετεύουν την επικοινωνία με τους καταναλωτές αποκλειστικά μέσω social media εφαρμογών, όπως viber, messenger, κ.λπ.).