Το βράδυ των εκλογών σε ένα τηλεοπτικό πάνελ ρωτάνε υποψήφιο του κυβερνώντος πια κόμματος αν θα συνεργαστούν με το Ποτάμι. Όχι με αυτούς απαντάει, είναι ύποπτοι. «Ύποπτοι;» εκπλήσσεται η παρουσιάστρια, αλλά δεν επιμένει. Το επόμενο απόγευμα, ο νυν πρωθυπουργός συναντιέται με τον επικεφαλής του Ποταμιού για να συζητήσουν συμμετοχή του στη νέα κυβέρνηση. Την άλλη μέρα η «Αυγή» κυκλοφορεί με θριαμβευτικό τίτλο: Κυβέρνηση ευρείας συναίνεσης με ανεκτική στάση από Ποτάμι, Πασόκ.
Οι «ύποπτοι», οι «μαριονέτες», οι «μερκελιστές», οι «δοσίλογοι», ξαναποκτούν τα ονόματά τους και γίνονται συνομιλητές. Η πολιτική είναι βρώμικο παιχνίδι με χτυπήματα κάτω απ’ τη μέση και οι πολιτικοί συχνά γίνονται τυχοδιώκτες για να κερδίσουν την εξουσία. Όμως η Πολιτική είναι και μια παιδευτική διαδικασία, η δημοκρατία έχει έναν εκπαιδευτικό ρόλο, διαμορφώνει πολίτες ώριμους, με γνώση, χρήσιμους για τον εαυτό τους και την πατρίδα. Ο λαϊκισμός, ο τυχοδιωκτισμός, διαμορφώνουν «χρήσιμους ηλίθιους», χούλιγκαν, κομματικούς στρατούς, τυφλούς, ανίδεους, φανατισμένους, μισαλλόδοξους. Επικίνδυνους για τη δημοκρατία αλλά και για τους ίδιους τους εαυτούς τους. Ψυχραιμία, λοιπόν. Είμαστε μικρή χώρα, όλοι γνωριζόμαστε, τώρα που τελείωσαν οι εκλογές πάλι μεταξύ μας θα μείνουμε. Γι’ αυτό, ας σκεφτούμε όλα όσα λέγαμε τόσο καιρό. Για να μην τα ξαναπούμε. Μέσα στην ατυχία της οικονομικής κρίσης, είμαστε και κάπως τυχεροί. Ο χρόνος πύκνωσε, έχει αποκτήσει μεγάλη ταχύτητα. Κάποτε οι κυβερνήσεις έμεναν ίδιες δυο και τρεις θητείες. Τώρα μέσα στα λίγα τελευταία χρόνια, 6 κόμματα έχουν περάσει από την κυβέρνηση, έχουμε πολλά δεδομένα, μπορούμε να βγάλουμε συμπεράσματα.
Και πρώτα πρώτα, τι είναι δημοκρατία. Έτσι λοιπόν γίνεται στις δημοκρατίες, ψηφίζουμε και αλλάζουμε κυβέρνηση. Άρα έτσι αλλάζουν οι κυβερνήσεις, άρα δεν μας ψεκάζουν, δεν «μας τρομοκρατούν», δεν «αλλοιώνουν» την ψήφο του λαού. Ό,τι ψηφίζει ο λαός, αυτή είναι η κυβέρνηση. Οι εκλογές εξέλεξαν τον Γ. Παπανδρέου το 2009, τον Σαμαρά το 2012, τον Τσίπρα το 2015. Γιατί αυτοί πλειοψήφησαν. Γι’ αυτό είναι το καλύτερο πολίτευμα η δημοκρατία, γιατί μπορέσαμε να φτάσουμε σε ένα επίπεδο πολιτισμού, όπου αλλάζουμε πολιτικές, αλλάζουμε κυβερνήσεις, ψηφίζοντας και όχι σκοτώνοντας ο ένας τον άλλον. Δεν ξαναλέμε λοιπόν υποτιμητικά η «αστική» δημοκρατία, λες και υπάρχει καμιά καλύτερη. Δεν λέμε ευφυολογήματα «αν οι εκλογές άλλαζαν τα πράγματα θα ήταν απαγορευμένες», δεν επαναλαμβάνουμε αγανακτισμένα εφηβικές «αμεσοδημοκρατικές» αφέλειες του προηγούμενου αιώνα. Δεν είμαστε πια στις εποχές της μακάριας ευδαιμονίας που έλεγες εκ του ασφαλούς και καμιά κουβέντα παραπάνω, τώρα ξέρουμε, η κοινοβουλευτική δημοκρατία, η δημοκρατία της δύσης, είναι πολύτιμη, είναι σπάνια, είναι δύσκολη, πρέπει να τη προστατεύουμε από τους εχθρούς της. Όσοι την κατηγορούσαν όλα αυτά τα χρόνια, «η χούντα δεν τελείωσε το ’73, κοινοβουλευτικό πραξικόπημα, χούντα και κατοχή με κοινοβουλευτικό μανδύα», δεν ήταν αφελείς αγανακτισμένοι απλώς, ήταν οπαδοί άλλων, ολοκληρωτικών, αντικοινοβουλευτικών καθεστώτων. Και οι κυβερνήσεις που είχαμε, ήταν οι νόμιμες κυβερνήσεις του ελληνικού λαού, δεν ήταν κυβερνήσεις «μειοψηφίας», δεν τις είχε ψηφίσει «το 1/3 του ελληνικού λαού». Είχαν εκλεγεί. Όπως η κυβέρνηση Σύριζα είναι η νόμιμη κυβέρνηση της χώρας. Κι ας έχει μικρότερο ποσοστό και από την προηγούμενή της και από την προπροηγούμενη. Οι κυβερνήσεις που είχαμε πριν δεν ήταν «πραξικοπήματα» που επιβλήθηκαν με τον «καλπονοθευτικό νόμο» γιατί και η τωρινή κυβέρνηση με τον ίδιο εκλογικό νόμο εξελέγη. Η απλή αναλογική είναι, ως γνωστόν, σύνθημα καλό μόνο μέχρι να γίνεις κόμμα εξουσίας.
30 χρόνια ακούμε μια για τη Μαρία Δαμανάκη, μια για τον Κώστα Λαλιώτη, μια για τον Νίκο Χριστοδουλάκη, γι’ αυτούς που «εξαργύρωσαν το Πολυτεχνείο για να γίνουν υπουργοί». Τώρα δεν το ακούμε. Περίεργο; Για «εξαργύρωση» μιλάς φαίνεται μόνο μέχρι να σου δοθεί και σένα η ευκαιρία. Για την προκλητική χρηματοδότηση των κομμάτων μιλάνε όλοι μόνο όταν είναι μικρά κόμματα, όταν παίρνουν τη μερίδα του λέοντος επίσης το ξεχνούν. Για τα κόμματα που διορίζουν τους αποτυχόντες βουλευτές και τα στελέχη τους στον κρατικό μηχανισμό μιλάνε όλοι μόνο όταν δεν είναι στην εξουσία. Μετά κάνουν ακριβώς το ίδιο.
Δεν υπήρχαν κάποιοι «δοσίλογοι υποτελείς» που ψήφιζαν μνημόνια και κάποιοι ήρωες πατριώτες που διέγραφαν μονομερώς το «επονείδιστο χρέος». Γιατί όλοι, όταν φτάσει η ώρα της πραγματικότητας, κάποια συμφωνία κάνουν κι αυτοί, έτσι γίνεται στον κόσμο, καλύτερη, χειρότερη, τη λένε μνημόνιο, τη λένε πρόγραμμα, τη λένε συμφωνία-γέφυρα, ας τη λένε και Ρόζα Λούξεμπουργκ. Και τις συμφωνίες κάποιος μηχανισμός τις ελέγχει και τις παρακολουθεί, μπορεί να μην τον λένε τρόικα, μπορεί να τον λένε Βαμβακούλα, μια «τριμελή επιτροπή από 5-6 άτομα», αλλά έτσι γίνεται στον πολιτισμένο κόσμο, κρίνεται το αποτέλεσμα, η αντιπολίτευση κάνει κριτική, ο λαός ψηφίζει αυτό που νομίζει καλύτερο. Δεν υπάρχουν «προσκυνημένοι», δεν τους ρίχνουμε πέτρες, δεν τους αποκλείουμε στη Βουλή για να μην ψηφίσουν, δεν κάνουμε διαδηλώσεις να λιντσάρουμε τον Ντάισελμπλουμ. Δεν κατηγορούμε τις κυβερνήσεις ότι είναι υποχείρια σκοτεινών κύκλων όταν προσλαμβάνουν τη Lazard, γιατί έτσι κάνουν οι κυβερνήσεις, προσλαμβάνουν διεθνείς συμβούλους και έτσι ακριβώς θα κάνουν και οι επόμενοι. Και το Πασόκ δεν έγινε ακροδεξιό κόμμα που πρόδωσε το σοσιαλιστικό του παρελθόν επειδή συγκυβέρνησε με τη Νέα Δημοκρατία, γιατί «πρώτη φορά αριστερά» συγκυβερνά με τον Καμμένο.
Με λίγα λόγια, η δημοκρατία δεν έχει δυο μέτρα και δυο σταθμά, δεν είναι χωρίς κανόνες, δεν μπορείς ποτέ να πεις «η δημοκρατία επέστρεψε στη χώρα που τη γέννησε». Γιατί τότε δεν είσαι δημοκράτης, σου αρέσει μόνο όταν νικάς εσύ. Αλλιώς την καταγγέλλεις.
Άμα όμως το παιχνίδι παίζεται έτσι, τότε οι πολίτες δεν ωριμάζουν, δεν εκπαιδεύονται στη δημοκρατία. Δεν γίνονται πιο σοφοί. Οι επόμενοι μήνες στη χώρα μας θα είναι δύσκολοι, θα ’χουν προβλήματα και πιθανόν αναταράξεις. Και κάποιοι θα νιώσουν τον πειρασμό να ξαναγίνουν «αγανακτισμένοι», ίσως με άλλη κατεύθυνση αυτή τη φορά. Γιατί έτσι εκπαιδεύτηκαν αυτά τα 5 χρόνια. Όμως δεν πρέπει να γυρίσουμε ποτέ πίσω. Μπορούμε να θυμηθούμε, μπορούμε να συγκρίνουμε, μπορούμε εύκολα να διακρίνουμε την αλήθεια και τα ψέματα, την κομματική μικροπολιτική. Οι κομματικοί υπάλληλοι που μοχθούν για την «επιχείρησή» τους και τα κομματικά troll των 400 ευρώ βέβαια θα συνεχίσουν να εκπέμπουν προπαγάνδα, μίσος και φανατισμό, αλλά οι πολίτες πια πρέπει να γυρίσουν την πλάτη τους στην παράνοια. Η ιστορία μάς έδωσε όσες αποδείξεις χρειαζόμαστε. Κανείς δεν μας επιβάλλει τίποτε, κανείς δεν μας υποχρεώνει σε τίποτα, καμιά τρόικα δεν ήρθε με το ζόρι, κανένα μνημόνιο δεν μας επεβλήθη, δεν έχουμε χούντα ούτε δυνάμεις κατοχής, δεν είμαστε «αποικία». Ό,τι θέλουμε κάνουμε. Σωστό ή λάθος, είναι επιλογή μας. Η έξοδος από την πενταετή τριτοκοσμική οπισθοδρόμηση είναι πιο σημαντική κι από την έξοδο από την οικονομική κρίση. Ίσως είναι και προϋπόθεσή της.
11°
