Στους «οίκους» τουλάχιστον, υπάρχουν κανόνες

Η ατομική ευθύνη λοιδορείται συστηματικά ως μέσο αποδόμησης των κυβερνητικών επιλογών. Φυσικά και δεν φταίει ο σταθμάρχης που τρώει σουβλάκια, ούτε βεβαίως ο δικαστής με τις χιλιάδες ανέλεγκτες υποθέσεις. Πολλώ δε μάλλον ο οδηγός λεωφορείου που βρίζει τους επιβάτες. Σιγά το πράγμα. Ακόμη όμως και όταν όντως κάποιος στραβούλιακας δικαστής τολμούσε μέχρι πρότινος να αναγνωρίσει ευθύνες στο προλεταριάτο των δημοσίων υπαλλήλων, η ευθύνη δεν μπορεί να είναι ατομική και έτσι την πληρώναμε όλοι εμείς, μαζί με τον υπάλληλο. Ισομερώς.

Αυτή την ιδέα είχε ο νεοφιλελεύθερος φονιάς του αγνού συνδικαλισμού, Κωστής Χατζηδάκης σε μια απέλπιδα, ίσως τελευταία απόπειρα να καταστρέψει μια από τις θεμελιώδεις αρχές του τόπου μας. Κάθε υπάλληλος, τομεάρχης, διευθυντής ή ακόμη και διοικητής που δεν θα κάνει σωστά τη δουλειά του και δεν θα δίνει στην ώρα τους τα στοιχεία που είναι απαραίτητα για τις φορολογικές δηλώσεις θα πληρώνει πρόστιμο. Ο ίδιος, όχι η «υπερεσία». Όχι εμείς μέσω των φόρων μας. Το «τι να σας πω, περάστε ξανά την επόμενη εβδομάδα», ο θεμέλιος λίθος της δημοσιοϋπαλληλικής μας κουλτούρας βρίσκεται σε κίνδυνο. Μιλάμε για ανήκουστα πράγματα. Ξενόφερτα. Ενδεχομένως και σκοτεινά. Σαν τις σκοτεινές ημέρες της δημοκρατίας μας.

Η ιδέα του υπουργού Οικονομικών προκάλεσε σαστιμάρα στους εργατοπατέρες. Τα «διαχρονικά και πάντα επίκαιρα συνθήματα» δεν έχουν άμεση εφαρμογή. Μια πρώτη αντίδραση είναι φυσικά πάντα η «έλλειψη προσωπικού». Όμως υπάρχει αυτή η τρισκατάρατη Eurostat που δίνει στοιχεία για τους εργαζόμενους σε όλες τις χώρες και έτσι μάθαμε ότι έχουμε για παράδειγμα σχεδόν τους περισσότερους αστυνομικούς ή δασκάλους κατ’ αναλογία πληθυσμού. Αυτό βεβαίως δεν πτοεί τους εργατοπατέρες αλλά το επιχείρημα είναι κομμάτι σόλοικο. Διότι οι λιγότεροι (ανά κάτοικο) Χάνς στη Γερμανία, κάπως τα καταφέρνουν. Σε αντίθεση με τους εγχώριους Μήτσους.

Προς το παρόν ο φιλελές Χατζηδάκης τους έπιασε στον ύπνο. Έχουν όμως χρόνο μέχρι την εφαρμογή των προστίμων. Θα ψάξουν, θα σκαρφιστούν και κυρίως θα βρουν μία υποπερίπτωση στην οποία χωρίς ευθύνη του υπαλλήλου υπήρχε καθυστέρηση, για να αποδομήσουν την πρακτική του Χατζηδάκη. Να τη θεωρήσουν αχρείαστη, προσβλητική, παράνομη ή αντισυνταγματική.

Όχι γιατί απαραίτητα δεν θα κάνουν τη δουλειά όπως πρέπει. Οι νεότερες γενιές υπαλλήλων μοιάζουν κατά πλειοψηφία να σέβονται πολύ περισσότερο την εργασία τους. Αυτό που τους νοιάζει είναι να μην ανοίξει η κερκόπορτα της τιμωρίας για τους συναδέλφους που «έκαναν ένα μικρό λάθος». Για εκείνους που ζουν παρασιτικά έναντι όλων των υπολοίπων. Συναδέλφων τους και μη. Αν αρχίσει η συζήτηση για την ατομική ευθύνη, κανείς δεν ξέρει τις συνέπειες.

Θα μπορούσε για παράδειγμα να τιμωρηθεί ο τίμιος εργαζόμενος που είχε να εμφανιστεί στη δουλειά του 15 χρόνια. Η ο άλλος που έμενε στην Κόρινθο αλλά ήταν δηλωμένος σε υπηρεσία στη Χαλκίδα. Ακόμη και εκείνος ο καθηγητής ο οποίος εν μέσω κορωνοϊού αρνούνταν να κάνει τηλεκπαίδευση. Χιλιάδες ανθρώπινες ιστορίες.

Οι πολίτες θέλουν την τιμωρία όλων εκείνων που έχουν μετατρέψει το κράτος σε «οίκο». Οι συνδικαλιστές τους όμως έχουν μάστερ στην ψυχολογία. Χτυπούν στο συναίσθημα και πείθουν τελικά ότι δεν μπορεί να πληρώσει ένας φτωχός εργαζόμενος για τις αμαρτίες του συστήματος. «Ας πληρώσουν πρώτα τα μεγάλα ψάρια». Ουδείς διαφωνεί. Αν ο υπουργός «τα παίρνει» ή παραλείπει να κάνει το καθήκον του, πρέπει να τιμωρηθεί. Ομοίως όμως (και αναλογικά) πρέπει να τιμωρηθεί και εκείνος ο εργαζόμενος που είτε αρνείται, είτε είναι ανίκανος να κάνει τη δουλειά για την οποία πληρώνεται.

Όχι με πειθαρχικές τιμωρίες της πλάκας. Ούτε με γελοίες ατέρμονες διερευνήσεις. Πως το έλεγε εκείνος ο υπουργός του (ορθόδοξου) ΠΑΣΟΚ; «Στο δημόσιο αν δεν θέλεις να προχωρήσεις κάτι, κάνε μια ΕΔΕ». Το πρόσφατο παράδειγμα των γιατρών που συνταγογράφησαν χιλιάδες σκευάσματα (ένας χορήγησε 3 διαφορετικές στατίνες για τη χοληστερίνη στη 13χρονη κόρη του) είναι ενδεικτικό. Μετά από μια μικρή ανάπαυλα, θα συνεχίσουν να παριστάνουν τους γιατρούς. Αντίθετα οι τιμωρίες πρέπει να είναι παραδειγματικές. Μήπως και σταματήσει το κράτος να είναι «οίκος». Αν και η παρομοίωση είναι μειωτική για τους «οίκους». Εκεί υπάρχουν κανόνες…