Το ΠΑΣΟΚ σε λίγο καιρό θα έχει νέα ηγεσία και θα κληθεί από τα πράγματα να γίνει η αξιωματική αντιπολίτευση του τόπου, πέρα από τα ποσοστά που θα του δίνουν οι δημοσκοπήσεις
Οι εκλογές για την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ, το μεταρρυθμιστικό πολιτικό του αφήγημα για τη χώρα και οι χειρισμοί του για το μέλλον της κεντροαριστεράς
Είμαι πρόθυμος να δεχτώ ότι στην κυβέρνηση έχει επέλθει μεταρρυθμιστικός κάματος. Ότι η εικόνα της θολώνει. Ότι η δεύτερη τετραετία της ξεκίνησε θαμπή, χωρίς μεταρρυθμιστική ατζέντα, χωρίς μεγάλα project προς εκτέλεση. Ότι κανένα στέλεχός της σήμερα δεν λάμπει και δεν ξεχωρίζει. Ότι το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών δηλώνει τη δυσαρέσκεια ικανής μερίδας κεντρώων που την ψήφισαν πριν ένα χρόνο και τώρα έχουν αποστασιοποιηθεί. Και ότι αν κάτι πρέπει να περιμένουμε, είναι απλή διαχείριση μέχρι το τέλος της 4ετίας. Να τα δεχτώ όλα. Όπως και την βεβαιότητα ότι καλά θα κάνει να ξεχάσει την αυτοδυναμία. Αλλά υπάρχει πολιτικό μεταρρυθμιστικό αίτημα από την αντιπολίτευση; Υπάρχει ανάλογο στοίχημα και ικανοί παίκτες να το βάλουν;
Για τον ΣΥΡΙΖΑ του Κασσελάκη μάλλον δεν έχει νόημα να συζητάμε, ειδικά όταν πρόκειται για μεταρρυθμίσεις, τουλάχιστον σε αυτήν τη φάση. Είναι ένα κόμμα σε μετάβαση, με έντονα στοιχεία κατάρρευσης, πολιτικού αλλά και ιδεολογικού vertigo. Ο νέος του ηγέτης αποδεικνύεται τελείως απρόβλεπτος και έξω από τα standards της ριζοσπαστικής αριστεράς. Συγκρουσιακός και αυθαίρετος που έχει βάλει στόχο να ξεκαθαρίσει και να ελέγξει πλήρως το κόμμα, χωρίς όμως να ξέρει πώς και τι να το κάνει. Και φυσικά παίζει με μια νέα πιθανή διάσπαση. Και σε μια τέτοια φάση δεν έχει νόημα να αναζητάμε απόψεις του κόμματος για το μέλλον της υγείας ή της παιδείας στην Ελλάδα.
Το ΠΑΣΟΚ θα κληθεί να δώσει απαντήσεις σε δύο βασικά αιτήματα των φίλων και ψηφοφόρων του: Το πρώτο είναι το μεταρρυθμιστικό πολιτικό του αφήγημα για τη χώρα στην επόμενη πενταετία. Και το δεύτερο, η στάση και οι χειρισμοί του για το μέλλον της λεγόμενης κεντροαριστεράς.
Το ΠΑΣΟΚ όμως, «αύριο», στις 13 Οκτωβρίου, θα έχει νέα ηγεσία που, ακόμα κι αν είναι η παλιά, θα έχει στα πόδια της μια νέα δυναμική, αναβαπτισμένη στην ανοικτή εκλογική διαδικασία. Και τότε θα κληθεί από τα πράγματα να γίνει η αξιωματική αντιπολίτευση του τόπου πέρα από τα ποσοστά που θα του δίνουν οι δημοσκοπήσεις. Και θα κληθεί να δώσει απαντήσεις σε δύο βασικά αιτήματα των φίλων και ψηφοφόρων του τα οποία ήδη διατυπώνονται: Το πρώτο είναι το μεταρρυθμιστικό πολιτικό του αφήγημα για τη χώρα στην επόμενη πενταετία. Και το δεύτερο, η στάση και οι χειρισμοί του για το μέλλον της λεγόμενης κεντροαριστεράς.
Ο μόνος τρόπος να αυξήσει το ΠΑΣΟΚ την πολιτική του ισχύ, άρα και τα ποσοστά, είναι η διείσδυση στον κεντρώο χώρο. Και σε αυτόν η επιρροή της ΝΔ είναι ακόμα σημαντική. Και το «πολιτικό κέντρο» δεν έχει μόνο κεντροδεξιά αλλά και κεντροαριστερή καταγωγή. Είναι ο φιλοευρωπαϊκός και εκσυγχρονιστικός χώρος που συγκροτήθηκε στα επικίνδυνα χρόνια της κρίσης και του ΣΥΡΙΖΑ και αγάπησε και στήριξε τον Κ. Μητσοτάκη και το μεταρρυθμιστικό του αφήγημα. Και ευελπιστεί να δει και τη συνέχειά. Αλλά δεν τον έχει και παντρευτεί. Διότι, δεν είναι κόσμος δεξιός. Κάθε άλλο.
Θα έχει το αυριανό ΠΑΣΟΚ διάθεση να προσεγγίσει αυτόν τον κόσμο; Όχι βέβαια για να του υφαρπάξει την συμπάθεια και την ψήφο, με παρωχημένες ρετσέτες περί δημοκρατικής παράταξης. Διότι ο κόσμος αυτός είναι ψαγμένος και δεν τρώει εύκολα ντρίπλες. Αλλά με συγκεκριμένες εφαρμόσιμες και κοστολογημένες μεταρρυθμιστικές προτάσεις, τουλάχιστον για τα βασικά. Σε αυτά ακριβώς που σήμερα δεν βλέπει λύσεις από τη ΝΔ και δυσφορεί. Και γι’ αυτό απέχει από τις ευρωεκλογές, ενώ ενδιαφέρεται για τις πράσινες ενδοκομματικές εκλογές, αλλά δεν ψηφίζει και ΠΑΣΟΚ. Διότι θέλει πρώτα να πάρει απαντήσεις. Περιμένει σαφές κυβερνητικό αφήγημα. Όταν για παράδειγμα στο ερώτημα περί μη κρατικών πανεπιστημίων ακούει για κάποιο «σκανδιναβικό μοντέλο» δεν εκνευρίζεται πια, απλώς βάζει τα γέλια.
Δεν είναι το πρόσωπο του Ανδρουλάκη που έχει γένια και είναι πάντα σκυθρωπό, είναι η πολιτική μιζέρια που αποπνέει ο λόγος κάθε στελέχους. Και μια δυσανάγνωστη αριστερίλα που, ακριβώς επειδή είναι ασαφής, περνάει απαρατήρητη.
Όλο το πρόβλημα του ΠΑΣΟΚ σήμερα είναι το «αριστερό» του βλέμμα. Όχι τόσο αριστερό ώστε να σαγηνεύσει τους παλιούς του ψηφοφόρους που πήγαν ΣΥΡΙΖΑ, αλλά αρκετά αριστερό ώστε να κρατά σε απόσταση μετριοπαθείς κεντρώους φίλους της ΝΔ. Και γι’ αυτό μένει τρίτο και καταϊδρωμένο. Και ψάχνει την αιτία στην ηγεσία και την όποια ακτινοβολία της και όχι στην πολιτική γραμμή που είναι «όλο το χαρτί». Δεν είναι το πρόσωπο του Ανδρουλάκη που έχει γένια και είναι πάντα σκυθρωπό, είναι η πολιτική μιζέρια που αποπνέει ο λόγος κάθε στελέχους. Και μια δυσανάγνωστη αριστερίλα που, ακριβώς επειδή είναι ασαφής, περνάει απαρατήρητη. Δεν πείθει τους αριστερούς και απωθεί τους κεντρώους, για να το γράψω σχηματικά.
Διότι οι μεταρρυθμίσεις που χρειάζονται δεν είναι κλασσική αριστερή πολιτική και μάλιστα αλά γκρεκ. Δηλαδή, «λεφτόδεντρο, συντεχνίες και κρατισμός». Οι αλλαγές δεν μπορούν να κινούνται με βάση τον εκλογικό κύκλο και τις ψηφοθηρικές σταθερές και στο τέλος να μην γίνεται τίποτα, αλλά να εκτινάσσεται το έλλειμα. Η υψηλή παραγωγικότητα και συνεπώς η ικανή ανταγωνιστικότητα είναι φιλελεύθερο μοντέλο με το οποίο η Αριστερά έχει μαλώσει. Διότι εκείνη προτάσσει την αναδιανομή, οπότε ξέχνα το. Και απ’ ό,τι δείχνει και η κεντροδεξιά δεν έχει πια τις καλύτερες σχέσεις. Και γι’ αυτό μειώνεται ο ρυθμός της οικονομικής μεγέθυνσης. Η ακρίβεια δεν είναι ουρανοκατέβατη αλλά αποτέλεσμα της έλλειψης ανταγωνισμού όχι μόνο στην ενέργεια αλλά και στα είδη λαϊκής κατανάλωσης και στα υψηλά ποσοστά κέρδους των επιχειρήσεων. Που αντιμετωπίζονται με εφαρμογή άλλου μοντέλου που δεν νομίζω ότι ένα κλασσικό κεντροαριστερό κόμμα κατέχει και θέλει να εφαρμόσει.
Υπάρχει άραγε στην κεντροαριστερά μεταρρυθμιστική βούληση για το κράτος και το Δημόσιο; Θέλει το ΠΑΣΟΚ ουσιαστική αξιολόγηση των ΔΥ και δη των στελεχών και μάλιστα με συνέπειες; Θέλει ουσιαστική δημόσια εκπαίδευση με την αναγκαία αυστηρότητα και αξιόπιστη βαθμολογία; Θέλει ιδιωτικά πανεπιστήμια αλλά και δημόσια που να λειτουργούν ως ιδιωτικά; Θέλει αναδόμηση προς το αυστηρότερο, όλου του μοντέλου δημόσιας ασφάλειας και δικαιοσύνης; Θέλει την αξιοποίηση των ιδιωτών στη δημόσια Υγεία και νοσοκομεία που να λειτουργούν στα πρότυπα των ιδιωτικών; Θέλει την επιστολική ψήφο; Ή θέλει απλώς τις ψήφους των μετριοπαθών κεντρώων συνεχίζοντας να τραγουδά προς το αριστερό ακροατήριο; Και αν υποθέσουμε ότι όλα αυτά τα θέλει, έχει τα στελέχη να τα κάνουν πράξη; Ή θα τα πάρει πίσω, από τη ΝΔ;
Μόνο αν έρθουμε στη θέση ενός/μιας υποψηφίου προέδρου του σημερινού ΠΑΣΟΚ θα αισθανθούμε πόσο δύσκολο είναι να δώσουν πειστικές απαντήσεις στα εύλογα ερωτήματα που θέτει η ίδια η ζωή. Και για τα οποία δεν πρέπει να μιλάς διότι κινδυνεύεις να παρεξηγηθείς. Διότι υπάρχει η μεγάλη κεντροαριστερά που καραδοκεί. Στην οποία είναι προφανές ότι ο Κασσελάκης δεν παίζει. Και αυτή χρειάζεται ψήφους και από το χώρο του ΣΥΡΙΖΑ και κει αρχίζουν τα δύσκολα. Και γι’ αυτό βλέπετε την αγωνία των υποψηφίων να μην θεωρηθούν δεκανίκι της ΝΔ. Και όποιος μιλάει για μελλοντικές συγκυβερνήσεις τούς κάνει κακό. Διότι έτσι θα κόψουν τις γέφυρες με την αριστερά που είναι ο χώρος στον οποίο το κόμμα αυτό επιμένει να ψαρεύει. Και γι’ αυτόν, ακόμα και το αστείο σύνθημα «Όχι σταθμός μετρό στα Εξάρχεια» είναι σημαντικό. Και αναδεικνύει τον Χ. Δούκα ως έναν από τους επικρατέστερους στις εκλογές. Μόνο αυτό. Ποιος να μιλήσει μετά για ανταγωνιστικότητα στην οικονομία και αξιολόγηση στο Δημόσιο;
14°
