Οι τρεις Γαλλίες

Η Γαλλία οδεύει στις βουλευτικές εκλογές της προσεχούς Κυριακής με την προοπτική του αδιεξόδου να είναι η κυρίαρχη. Οι έρευνες κοινής γνώμης προεξοφλούν μια τριχοτόμηση, έστω και ασύμμετρη, του εκλογικού σώματος στον πρώτο γύρο των εκλογών, μεταξύ της ακμάζουσας Ακροδεξιάς, της εκλογικά συνασπισμένης Αριστεράς και του ασθμαίνοντος μακρονικού Κέντρου. Οι από καιρό έντονα χαραγμένες διαχωριστικές γραμμές μεταξύ των τριών στρατοπέδων καθιστούν απίθανη την επίσημη στήριξη οποιουδήποτε έρθει δεύτερος στον πρώτο γύρο από τον τρίτο, ενώ ακόμα και η αυθόρμητη συστράτευση των ψηφοφόρων του τρίτου κόμματος πίσω από ένα από τα άλλα δύο στον δεύτερο γύρο των εκλογών -ας πούμε των ψηφοφόρων του Κέντρου πίσω από την ενωμένη Αριστερά- δείχνει εξίσου απίθανή. Γιατί όμως έχουν γίνει αδιαπέραστα τα σύνορα μεταξύ των τριών χώρων και κυρίως μεταξύ του Κέντρου και της Αριστεράς, χώρων που παραδοσιακά -ακόμα και σιωπηρά- πρότασσαν τη φύλαξη της «ζώνης υγειονομικής προστασίας» γύρω από την Ακροδεξιά;

Γαλλία: Μια χώρα χωρισμένη στα τρία πριν τις κρίσιμες βουλευτικές εκλογές

Μέρος της ερμηνείας βρίσκεται στο έντονο ηλικιακό και κοινωνικό-ταξικό χάσμα μεταξύ εκείνων που προτίθενται να ψηφίσουν καθεμία από τις τρεις παρατάξεις, χάσμα που διαμορφώνει την εντύπωση ότι κάθε μία απευθύνεται σε απολύτως διαφορετικό ακροατήριο. Η Ακροδεξιά συγκεντρώνει άνω του 40% στα ηλικιακά στρώματα 35 έως 64 ετών, η ενωμένη Αριστερά ξεπερνά το 50% στους νέους από 25 έως 34 ετών και το μακρονικό Κέντρο παραμένει πρώτη δύναμη στους άνω των 65 ετών, με ένα ποσοστό που αγγίζει το 30%. Αντιστοίχως, τα χαμηλότερα κοινωνικό-επαγγελματικά στρώματα των εργαζομένων στρέφονται πολύ εντονότερα στην ενωμένη Αριστερά (35%), ο μη ενεργός πληθυσμός στο μακρονικό Κέντρο (σχεδόν 30%), ενώ τα υψηλότερα στρώματα εμφανίζουν συμμετρική κατανομή ψήφου μεταξύ Αριστεράς και Ακροδεξιάς, στοιχείο από μόνο του εντυπωσιακό και συνάμα δηλωτικό του βαθμού κανονικοποίησης που φαίνεται να έχει πετύχει η λεπενική Ακροδεξιά ώστε πλέον να μην περιορίζεται στις ψήφους των οικονομικά περιθωριοποιημένων τμημάτων του πληθυσμού.

Η διαφορετική ηλικιακά και ταξική ταυτότητα των τριών κομμάτων αποτυπώνεται και στις μεγάλες διαφορές τους ως προς τα ζητήματα που αναγνωρίζουν ως πολιτικά σημαντικότερα. Παρότι το θέμα της αγοραστικής δύναμης και της ακρίβειας γενικότερα ιεραρχούνται ψηλά και από εκείνους που δηλώνουν ότι θα ψηφίσουν Αριστερά και από εκείνους που δηλώνουν ότι θα ψηφίσουν Ακροδεξιά, εξίσου ψηλά στην ατζέντα των πρώτων τοποθετούνται οι κοινωνικές ανισότητες, το κράτος πρόνοιας και το περιβάλλον, ενώ στην ατζέντα των δεύτερων ακόμα πιο ψηλά βρίσκεται το μεταναστευτικό και η εγκληματικότητα. Για εκείνους που προτίθενται να ψηφίσουν το Κέντρο, παρότι η ακρίβεια είναι το πλέον σημαντικό ζήτημα, το μέλλον του ευρωπαϊκού εγχειρήματος και η θέση της Γαλλίας στο διεθνές σύστημα συγκεντρώνουν πολύ υψηλά ποσοστά ενδιαφέροντος.

Στη βάση των παραπάνω, πολλά θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος για την αποτελεσματικότητα της επικοινωνιακής στρατηγικής καθενός χώρου. Η εγγραφή του κομβικού ζητήματος της αγοραστικής δύναμης στην κορυφή των ενδιαφερόντων της Ακροδεξιάς αποτελεί την απόδειξη της άμβλυνσης της ακραίας εικόνας της. Το πάντρεμα κλασικών ζητημάτων πρόνοιας με τα μετά-υλιστικά ζητήματα του περιβάλλοντος και των ατομικών δικαιωμάτων στην ατζέντα των ψηφοφόρων της Αριστεράς δείχνει την επιτυχή συμπόρευση διαφορετικών εκδοχών της Αριστεράς σε ένα σχήμα. Τέλος, το ενδιαφέρον των ψηφοφόρων του Κέντρου για ζητήματα εξωτερικής πολιτικής μαρτυρά τη βαρύτητα του ίδιου του προσώπου του Μακρόν -του ανθρώπου που ασκεί την εξωτερική πολιτική της χώρας και στέκεται σθεναρά στο τιμόνι της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα τελευταία χρόνια- για τον χώρο του Κέντρου και ταυτόχρονα τα όρια απήχησης του χώρου αυτού.

Το σημαντικότερο όμως για την πορεία της γαλλικής πολιτικής τους επόμενους μήνες είναι ότι οι τρεις αυτές ατζέντες αφορούν τρία διαφορετικά ακροατήρια. Η γαλλική πολιτική σκηνή εμφανώς κερδίζει το ενδιαφέρον των πολιτών -με τον δείκτη ενδιαφέροντος να προσεγγίζει σήμερα το 75%, ενώ είχε μετρηθεί λίγο πάνω από το 50% τις παραμονές των βουλευτικών εκλογών του 2022- όμως δεν δείχνει ικανή να προσφέρει καθαρή λύση διακυβέρνησης λόγω της κλιμακούμενης ηλικιακής και κοινωνικής διαίρεσης, αλλά και, σε μια δεύτερη φάση, διαίρεσης για την αξία των προσώπων, ιδιαιτέρως του Προέδρου Μακρόν, οι αρνητικές γνώμες για τον οποίον έχουν εκτοξευτεί το τελευταίο διάστημα. Ως μόνο σημάδι διεξόδου προβάλλει η τάση των ψηφοφόρων της ενωμένης Αριστεράς να δώσουν «μια χρήσιμη ψήφο», δηλαδή να ψηφίσουν στρατηγικά, τάση που ωστόσο δεν εντοπίζεται στους εκλογείς που προτίθενται να ψηφίσουν το Κέντρο ή την Ακροδεξιά. Το κλειδί ωστόσο φαίνεται να βρίσκεται στο αν οι ψηφοφόροι του ταχύτατα συρρικνούμενου Κέντρου έχουν την ίδια στρατηγική διάθεση όταν στον δεύτερο γύρο των εκλογών βρεθούν έναντι υποψηφίων της Αριστεράς και της Ακροδεξιάς.

Η Γαλλία λοιπόν στα χαρακώματα, κομμένη στα τρία. Και οι μάχες χαρακωμάτων δεν έφεραν ποτέ νικητές.