Ο Ελικοπτεράς: ένας άγνωστος ήρωας

Οι συζητήσεις στα καφενεία, τις καφετέριες  και τα μπαράκια της χώρας είναι συνήθως επιφανειακές, επιπόλαιες και ασυγκρότητες. Δεν έχουν ούτε αρχή, ούτε μέση ούτε τέλος. Και βέβαια είναι ατεκμηρίωτες. Αλήθεια τους είναι η ατάκα του πιο μεγάλου φωνακλά. Γι’ αυτό και υποτιμητικά χαρακτηρίζονται «καφενειακές». Αντίθετα, πλεονάζουν σε ένταση και πάθος. Γι’ αυτό συνήθως καταλήγουν σε καυγάδες. Όχι πως διαφέρουν και πολύ από τις δήθεν «σοβαρές» συζητήσεις στα τηλεοπτικά πάνελ. Αυτή η ταύτιση στο πιο χαμηλό επίπεδο του ιδιωτικού και του δημόσιου διάλογου είναι ένα από τα χαρακτηριστικά του failed state...

Είμαστε αποτυχημένο κράτος ή κράτος μοντέλο; Ακόμη και αν πληρούμε ακόμη τις κάποιες από τις προδιαγραφές του ΟΟΣΑ, προς τα εκεί κινούμαστε με ταχύτητα, για να μην πω «με φόρα». Βρέθηκαν κάποιοι όταν εμφανίστηκε το 112 να ισχυριστούν ότι εξάγουμε τεχνογνωσία διαχείρισης κρίσεων, ακόμη και στην Ιαπωνία. Λέτε;

Το κείμενο αυτό δεν προορίζεται για δοκίμιο. Δεν θα λύσει το ζήτημα του βαθμού ανάπτυξης της «σύγχρονης» (;) Ελλάδας. Είναι χρονογράφημα. Πρωτογράφτηκε πριν ένα χρόνο και έκτοτε μπήκε στο συρτάρι. Το επαναφέρω ένα χρόνο μετά, γιατί είχαν αρχίσει πάλι να χτυπάνε τα μηνύματα του 112 σαν δαιμονισμένα με προειδοποιήσεις για πυρκαγιές. Αφορμή του κειμένου ήταν η τυχαία συνάντησή μου με έναν φίλο. Ήταν νέος πατέρας. Δεν συνοδευόταν μόνο από τη σύζυγό του. Είχε μια υπέροχη παρέα, τα μόλις 6 μηνών διδυμάκια του! Κρατήστε το αυτό…

Πίσω λοιπόν στο καλοκαίρι 2023. Μετά το θριαμβευτικό 41% των εθνικών εκλογών, όλοι -ή σχεδόν όλοι- πιστέψαμε πως «τα μπάνια του λαού» θα ήταν δροσερά και ανέμελα. Αμ δε… Αλλιώς τα περιμέναμε και αλλιώς μας βγήκαν. Ζήσαμε το πιο «καυτό» και δυσάρεστο καλοκαίρι της Μεταπολίτευσης. Οι κροάτες χούλιγκανς, έκαναν τουρνέ δολοφονίας διασχίζοντας τη μισή Ελλάδα, οι ασυνείδητοι του Blue Horizon άφησαν ένα άνθρωπο -αφού τον έσπρωξαν στη θάλασσα- να πνιγεί μπροστά στα μάτια τους, οι φωτιές ήταν και πάλι ασυγκράτητες, ενώ οι πρωτοφανείς πλημμύρες είχαν άλλα άσχημα σχέδια…

Όπως κάθε καλοκαίρι έτσι και το περασμένο στο δικό μας καφενείο, περιμέναμε τις επιτυχίες των αθλητών και το life style των καλλιτεχνών  να κυριαρχήσουν σε θυελλώδη debate με επίκεντρο τους «σύγχρονους ήρωες». Τότε άλλωστε δεν διεξάγονται όλα τα μεγάλα σχετικά γεγονότα; Οι μεγάλες αθλητικές διοργανώσεις, οι μεγάλες συναυλίες και τα Φεστιβάλ Πολιτισμού Αθηνών, Επιδαύρου;

Τότε δεν μπήκε στον χορό των μεταλλείων του Παγκόσμιου Πρωταθλήματος η «επίσημη αγαπημένη» όλων των Ελλήνων, η Εθνική Μπάσκετ; (Ελπίζουμε ότι φέτος θα τα καταφέρει ενισχυμένη με Coach V-Span και Γιάννη να παρευρεθεί στην Ολυμπιάδα στο Παρίσι). Πέρυσι το «εθνικό εγώ» το κράτησαν ψηλά μια τριάδα διακριθέντων, ο αντισυστημικός χρυσός άλτης του τριπλούν, Μιλτιάδης Τεντόγλου, η πρωταθλήτρια βάδην από την -πλημμυρισμένη Καρδίτσα- Αντιγόνη Ντρισμπιώτη και ο Γιώργος Λάνθιμος.

Φέτος ο Τεντόγλου ήταν και πάλι εκεί, με νέο χρυσό στο Πανευρωπαϊκό. Μαζί του η διαχρονική «εθνική μας επικοντίστρια» Κατερίνα Στεφανίδη (ασημένια) και ο Γιώργος Λάνθιμος με τη νέα επιτυχία του. Μαζί με τις κούπες του ΠΑΟ στην Ευρωλίγκα και του Ολυμπιακού στο Conference, έχουμε υλικό για «διαλόγους επιπέδου».

Αυτά θα ήταν τα θέματα της ατζέντας μας, αν δεν παρενέβαινε η ζοφερή πραγματικότητα της καθημερινότητας…

Είχαμε ξεχάσει κάποιον συζητώντας για όλους αυτούς τους επώνυμους ήρωες;

Ίσως, γιατί δεν τον γνώριζαν όλοι ακόμη. Ίσως, γιατί και όσοι τον ξέραμε τον θεωρούσαμε «δεδομένο».

Ποιον;

Τον «εκπρόσωπο» των πολλών σεμνών και αφανών ηρώων που -ευτυχώς- ζουν ανάμεσά μας. Αυτών που δεν προβάλλονται ατομικά, δεν είναι μέλη του star system και ακόμη και όταν τους δείχνουν οι κάμερες, τους κρύβει η ομοιομορφία μιας στολής.

Φέρτε στο μυαλό σας μια γνώριμη εικόνα. Από τη μια την κλασσική ελληνική παρέα με όλους εμάς τους φραπεδόμαγκες που λιαζόμαστε απολαμβάνοντας ράθυμα τον freddo μας, και από την άλλη έναν ήσυχο τύπο με τη γυναίκα του. Ένας «από εμάς», αλλά επί της ουσίας πολύ διαφορετικός...

Δεν μιλάω με γρίφους. Εξηγούμαι αμέσως. Η κοινοτοπία της τηλεόρασης θα τον περιέγραφε ως «φτιαγμένο από μέταλλο». Όχι δεν ήταν ο John Rambo. Η πραγματικότητα έλεγε πως ήταν φτιαγμένος και αυτός από σάρκα και αίμα. Μόνο ίσως η ψυχή του να είχε σκληρύνει λίγο με όλα αυτά που αντιμετώπιζε καθημερινά, μαζί με τα νεύρα του πρέπει να ήταν «φτιαγμένα από ατσάλι». Ας τον ονομάσουμε Μιχάλη, μιας και είναι ο Προστάτης Άγιος της Πολεμικής Αεροπορίας μας.

Το τι ακριβώς έκανε στη ζωή δεν το γνώριζαν πολλοί, εκτός από λίγους καλούς φίλους, συγγενείς και συναδέλφους του. Και δεν θα το μάθαινε και κανείς, αν δεν τύχαινε να μας τον γνωρίσει ένας συμμαθητής του.

Τόσο χαμογελαστό άνθρωπο σπάνια συναντάς. Όσες φορές είχαμε την ευκαιρία ν’ ανταλλάξουμε δύο κουβέντες, με είχε εντυπωσιάσει εκτός από την ηρεμία του και κάτι ακόμη: είχε βαθειά γνώση της Ελληνικής Ιστορίας. Εγώ είχα το πτυχίο, αυτός ήξερε τα γεγονότα! Είχε μελετήσει συστηματικά: Και μάλιστα στρατιωτική ιστορία. Απορώντας «πώς κι έτσι;», μου εξήγησε πως τον μάγεψε από την εποχή που σπούδαζε στη Σχολή Ικάρων. Μόνο τότε κατάλαβα ότι ήταν στρατιωτικός. Του άρεσε τόσο πολύ που τότε σκέφτηκε μέχρι και ν’ αλλάξει προσανατολισμό, αλλά ήταν αργά. Ήταν πια στο 3ο έτος... Δεν μπορούσε να κάνει πίσω.

Τον κέρδισε η δράση από τη θεωρία. Έγινε «ελικοπτεράς». Καλό για εμάς, αφού κερδίσαμε έναν «άγρυπνο φρουρό». Ο Μιχάλης πληροί όλα τα χαρακτηριστικά αυτού που ονομάζουμε «αφανή ήρωα». Δεν ξέρω βέβαια αν αυτό είναι και τόσο καλό και για εκείνον. Στα 35 του είχε προβιβαστεί και πετούσε το «ελικόπτερο συντονισμού». [Μάλλον δεν είναι αυτός ο σωστός όρος, μια και στην προνομιούχο θητεία μου (να είναι καλά η κυρία Σόφη) δεν έμαθα καλά-καλά τους βαθμούς της ιεραρχίας, πόσο μάλλον τις εξειδικευμένες ορολογίες].

Γι’ αυτό εξαφανιζόταν τα καλοκαίρια… «Έπεφτε δουλειά», όπως έλεγε. Όταν όλοι εμείς οι «άνετοι» παίρναμε θέση στις ξαπλώστρες, τότε άρχιζε η δική του μάχη! Αυτός έπαιρνε θέση στο cockpit. Όμως δεν τελείωναν όμως το χαμόγελο και η αισιοδοξία του. Ήταν ανεξάντλητα. Με μια εξαίρεση. Αυτή που αποτέλεσε και την αφορμή για το κείμενο αυτό.

Μόλις είχε σβήσει και η τελευταία εστία στην Πάρνηθα. Μετά από μια εβδομάδα με ελάχιστες ώρες ύπνου, είχε έρθει «η ώρα της ανάπαυσης του πολεμιστή». Μόνο που αυτή τη φορά ο πολεμιστής μας ήταν εξοργισμένος...

Τις περισσότερες φορές  δεν μιλούσε πολύ. Σχεδόν καθόλου. Αλλά τώρα ξέσπασε. Σαν να έσπασε ένα φράγμα μέσα του και άφησε να ξεπηδήσουν μαζί το παράπονο και ο θυμός. Όλα τα συναισθήματα εκφράστηκαν σ’ ένα χείμαρρο αγανάκτησης. Αυθόρμητες λέξεις ξεχείλιζαν από την καρδιά του. Δεν μέτραγε τα λόγια του. Οι μισές φράσεις του έκαιγαν από οργή σαν το κάρβουνο και οι άλλες μισές ήταν πνιγμένες από γκρίζα απογοήτευση. Ξεριζώνονταν και έπεφταν με δύναμη πάνω στην ομήγυρη, όπως τα πεύκα που έβλεπε από ψηλά να λαμπαδιάζουν μέσα στις φλόγες.

«Μας αφήνουν απροστάτευτους. Εμείς υποτίθεται πως κάνουμε τον συντονισμό από αέρος και τις αποφάσεις τις παίρνει τελικά κάποιος χαρτογιακάς. Η μόνη φωτιά που θα έχει δει αυτός από κοντά είναι όταν ψήνει καμιά μπριζόλα στην βεράντα του…

Δεν πάει άλλο! Μπλέκουν συνεχώς οι πολιτικοί στα πόδια μας. Και κάτι άσχετα τσιράκια τους, που πήραν τις προαγωγές γλύφοντας στο Επιτελείο. Έβαλαν λέει τώρα και έναν αθλητή -καλό παιδί δεν λέω- αλλά τί ξέρει αυτός ο δύσμοιρος για να συντονίζει επιχειρησιακά Υπουργεία;

Μάλλον να τον κάψουν θα θέλανε όταν τον τοποθέτησαν εκεί, αλλά δεν σκέφτηκαν ότι μαζί του θα καούμε και όλοι εμείς; Τί τους φταίμε; Αναρωτιέμαι ώρες-ώρες αν έχει τ’ αρχίδια κανένας απ’ όλους αυτούς τους “τεχνοκράτες” ν’ ανέβει μαζί μου στο ελικόπτερο και να πετάξει με 7 μποφόρ -έστω για 5 λεπτά- πάνω από μια εστία;

Να φθάνει η θερμοκρασία στην καμπίνα τους 50ο C βαθμούς και να ξέρεις ότι το γαμημένο έχει όριο ασφάλειας τους 40ο  C; Το μόνο που έχουν μάθει από τους επικοινωνιολόγους τους είναι να φοράνε μαύρα Rayban, δερμάτινα jacket και να φωτογραφίζονται εκ του ασφαλούς δίπλα στα αεροπλάνα για να το παίζουν Tom Cruise… Ή να στερούν τα ελάχιστα ελικόπτερά μας από επείγουσες επιχειρήσεις, για να τους πετάξουν από εδώ και από εκεί, λες και είναι τα προσωπικά τους ταξί.

Σα δεν ντρέπονται λίγο…

Θράσος που το έχουν!

“Λάθος του πιλότου…”” είπαν για τα δύο παλληκάρια που έφυγαν στην Εύβοια... Δεν μας είπανε όμως εδώ και πόσα χρόνια έπρεπε να έχει αποσυρθεί το Canadair που πετούσαν... Ούτε πόσες ώρες πετούσαν άυπνοι… Η λέξη “ανθρώπινα όρια” τους είναι άγνωστη…»

Ήταν αγανακτισμένος και δικαίως.

Έμεινα σιωπηλός.

Τι να του πω;

Ότι «καταλαβαίνω»;

Εν μέρει.

Ότι «συμπάσχω»;

Από πού; 

Από την παραλία;

Ευτυχώς οι συνήθως λαλίστατοι φωτεινοί παντογνώστες της παρέας δεν έβγαλαν άχνα. Μακάρι να σκεφτόντουσαν την απόσταση που μας χώριζε απ’ αυτόν τον άνθρωπο. Την αίσθηση του καθήκοντος που τον έκανε να ρισκάρει τη ζωή του μέσα στο πιλοτήριο. Το μόνο σίγουρο είναι πως από πλευράς ευαισθησίας σε θέματα ηθικής και κοινωνικής αλληλεγγύης δεν διεκδικούμε πρωτεία…

Όσο εκείνος μάχεται εμείς  χαζεύουμε τις φλόγες στα απογευματινά δελτία ειδήσεων αραχτοί στον καναπέ, από την ασφάλεια και την άνεση του σαλονιού μας, με το air condition στους 22ο Κελσίου…

Μπορούμε να συναισθανθούμε τι βιώνει καθημερινά;

Ο Μιχάλης πήρε μια τελευταία ανάσα, σαν να είχε την ανάγκη να τα πει επιτέλους κάπου, να ξεσπάσει, να βγουν από μέσα του. Μόνο όταν γύρισε και κοίταξε τη γυναίκα του που τον άκουγε καρτερικά  επανήλθε το χαμόγελο. Γλύκανε το πρόσωπό του.

«Μόλις έμαθα ότι περιμένουμε δίδυμα!»

Όντως η κοιλίτσα της είχε φουσκώσει. Την χάιδεψε στοργικά.

«Δεν θέλω να τα μεγαλώσει η Βουλή…», είπε.

Αυτή η φράση θα έμενε αποτυπωμένη στη μνήμη μου για πάντα.

Χαιρέτησε μ’ ένα νεύμα, γύρισε και έφυγε. Αυτή ήταν η τελευταία του κουβέντα. Δεν θα ήταν όμως και η τελευταία του μάχη.

Ο «ελικοπτεράς» το ’ξερε…

Οι ήρωες για μένα πλέον έχουν αποκτήσει πρόσωπο. Ή πιο σωστά πρόσωπα, γιατί δεν είναι μόνο ένα, αυτό του Μιχάλη. Είναι δύο ακόμη. Δύο ροδαλών μωρών που κανείς δεν θα ’θελε να μεγαλώσουν μόνο με τη φωτογραφία του πατέρα τους…

Α! Και τα μετάλλιά του…

ΥΓ. Τα ελικόπτερα του Στρατού δεν συμμετέχουν μόνο στις μάχες κατά των πυρκαγιών. Αποστολές Έρευνας και Διάσωσης εκτελούνται συνεχώς στις θάλασσές μας. Και δυστυχώς έγιναν απαραίτητα και στους κάμπους της Θεσσαλίας μετά τις πλημμύρες. Το ακόμη χειρότερο; Μία ολόκληρη μοίρα από αυτά πνίγηκαν καθηλωμένα στη βάση τους. Άλλη μια ντροπιαστική εικόνα ενός failed state…