Πολιτικη & Οικονομια

Ευρωεκλογές: Οι «Λύκοι» δεν μας πολιορκούν πια. Είναι ήδη εδώ

Πώς εξηγείται και τι σηματοδοτεί η άνοδος της ακροδεξιάς σε όλη την Ευρώπη

Νίκος Γεωργιάδης
ΤΕΥΧΟΣ 920
5’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Ευρωεκλογές 2024: Πώς η ακροδεξιά κατάφερε να επιβάλλει την ισχύ της μέσω της κάλπης

Πολύ παλιά, τόσο που φαντάζει πια σαν προϊστορία, ο Serge Reggiani τραγουδούσε το «Les loups sont entrés dans Paris», μια αλληγορία για τις ορδές των Γερμανών που πλησίαζαν το Παρίσι το 1940. Ταυτόχρονα ο καλλιτέχνης, αγαπημένος ηθοποιός του Θόδωρου Αγγελόπουλου, με αυτό το τραγούδι απηύθυνε μια ωδή στη γαλλική αντίσταση κατά της γερμανικής κατοχής. Το βράδυ της Κυριακής που μας πέρασε κάθε λέξη, κάθε στίχος από αυτό το τραγούδι ανταποκρινόταν σε μια εντελώς νέα, επικαιροποιημένη, σύγχρονή ιστορική πραγματικότητα.

«Οι Λύκοι μπήκαν στο Παρίσι» περνώντας από τις Βρυξέλλες, αφού άφησαν τα χαρακτηριστικά αποτυπώματα των πελμάτων τους, στο Βερολίνο. Σχεδόν ταυτόχρονα, ο νότιος κλάδος της αγέλης επισφράγιζε την παρουσία και την κυριαρχία του στη Ρώμη. Η άκρα Δεξιά, η τερατώδης αυτή αναβίωση των φαντασμάτων του Μεσοπολέμου, οργανωμένη σε τάγματα με σημαίες και λάβαρα, κατάφερνε, όπως και τότε, να επιβάλει την ισχύ της, μέσω της κάλπης.

Ευρωεκλογές 2024: Η άνοδος της ακροδεξιάς σε όλη την Ευρώπη

Είναι οι πολίτες αυτής της σημερινής Ευρώπης που την ψήφισαν. Είναι οι φτωχότεροι των Ευρωπαίων, είναι η ισοπεδωμένη μεσαία τάξη της Γηραιάς Ηπείρου, είναι τα θύματα μιας ανήκουστης όσο και βλακώδους, ως προς την τελική κατάληξη, επιχείρησης ανεξέλεγκτης επέκτασης των ανισοτήτων. Είναι και αυτό το αίσθημα της ανασφάλειας, του φόβου, του τρόμου. Είναι η επέκταση του Ισλάμ. Είναι η απασφάλιση όλων των δικλείδων που εγγυούνταν επί δεκαετίες την αντοχή των ευρωπαϊκών πληθυσμών στη διαφορετικότητα. Είναι όλα αυτά μαζί και καθένα από αυτά ξεχωριστά που «έσπρωξαν» το κόμμα της Λεπέν στην πρώτη θέση στη Γαλλία, τη φιλοναζιστική πλέον «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD) στη δεύτερη θέση και που συντόνισαν την πρωτιά των Αυστριακών ακροδεξιών, αλλά και την πολιτική κυριαρχία της Μελόνι στην Ιταλία.

Την ίδια ώρα, στη δική μας σκληρή πραγματικότητα, μια τερατώδης αποχή και ένας αλόγιστος κυνισμός κατάφεραν να εξαντλήσουν τα όρια αντοχών ενός πολιτικού συστήματος που τίθεται σταδιακά εκτός τροχιάς.

Ένα σκληρό, ακροδεξιό 20% των ψηφισάντων, ορθώνει την παρουσία του στα δεξιά της Νέας Δημοκρατίας. Σαν σκιάχτρο.

Στην κυβερνώσα Αριστερά (λέμε και κανένα αστείο για να περνά η ώρα) κυριαρχεί το απόλυτο χάος. Στην Κεντροαριστερά, μια βουβαμάρα και μια μουγκή ανημποριά. Και στα έσχατα, στον πάτο του πιθαριού, μια συλλογή πολιτικών κομμάτων που μοιάζει με ντεκόρ του Γκινιόλ, με σπαστικά κουκλάκια σε ρόλο τρεμάμενων κομπάρσων.

Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ετοιμάζει τον ανασχηματισμό του. Προσοχή, ποτέ στο παρελθόν, από το 2019, ο σημερινός πρωθυπουργός δεν πραγματοποίησε έστω και έναν πραγματικό, βαθύ και κομβικό ως προς τα πολιτικά μηνύματα, ανασχηματισμό. Έφθασε, άραγε, η ώρα; Η κυβερνητική αυτή αλλαγή θα εξαντληθεί σε ένα δομικό «κλίνατε επί δεξιά», όπως πολλά στελέχη του κόμματος και της κυβέρνησης φαίνεται να προδικάζουν;

Θα πάρουν τελικά την εκδίκησή τους όλοι εκείνοι που αντιτάχθηκαν με εμμονή και πάθος στην ψήφιση του νόμου περί ομόφυλων ζευγαριών επιδεικνύοντας την προσκόλλησή τους σε ό,τι οπισθοδρομικότερο, συντηρητικότερο και τελικά πολιτικά ακροδεξιότερο;

Η δραματική πτώση των ποσοστών της κυβερνώσας παράταξης στα δικά της κομματικά φέουδα, όπως στην Α΄ Αθήνας, μόνον σε ένα συμπέρασμα οδηγεί. Στο ότι η κινητήριος δύναμη αυτής της μεταρρυθμιστικής τροχιάς στην οποία ο Κυριάκος Μητσοτάκης τροχιοδρόμησε το κόμμα του, έχει εξαντλήσει το ιδεολογικό καύσιμό της. Είναι στο χέρι του να ανεφοδιάσει την παράταξή του με νέα δεξιότερα ή με νέα κεντρώας προέλευσης σύγχρονα πολιτικά καύσιμα. Στην ουσία το αντίπαλο δέος, το εύρος του οποίου θα πρέπει να καθοριστεί εκ νέου, καλείται τώρα να αναδομηθεί εκ βάθρων.

Και αριστερότερα; Είναι το ΠΑΣΟΚ που θα πρέπει να συνεργαστεί με τη Νέα Αριστερά και ένα κομμάτι του ΣΥΡΙΖΑ; Είναι μια αλλαγή στη Χαριλάου Τρικούπη που θα σηματοδοτήσει τη νέα κεντροαριστερή δυναμική; Ο κομήτης «Κασσελάκης» φαίνεται να εξαντλεί τα αποθέματά του σε ανακυκλωμένο πολιτικό lifestyle. Ήταν αναμενόμενο, άλλωστε.

Η Νέα Δημοκρατία απώλεσε 900.000 ψηφοφόρους, σύμφωνα με τους πολιτικούς επιστήμονες των δημοσκοπικών εταιρειών. Μόνο σε αυτήν την καταμέτρηση της αποχής κατάφεραν να είναι απολύτως ακριβείς. Οι δημοσκόποι στην Ελλάδα είναι κάτι σαν τους μετεωρολόγους και τους σεισμολόγους. Είναι ικανότατοι για τον ρόλο του τηλεοπτικού πανελίστα.

Οι 600.000 ψηφοφόροι οι οποίοι δεν ψήφισαν τη Νέα Δημοκρατία την Κυριακή που μας πέρασε, έμειναν σπίτι τους ή πήγαν παραλία. Οι υπόλοιποι 300.000 ψήφισαν ακροδεξιές εκδοχές. Το μήνυμα προς τον πρόεδρο της κυβέρνησης είναι, λοιπόν, σαφές. Το ζήτημα, το καίριο πολιτικό ζήτημα, είναι το εάν θα υπάρξει αποδέκτης και εάν ο κυβερνήτης θα εξυπηρετήσει αυτήν τη νέα πολιτική πραγματικότητα δίνοντας τέλος στα κεντρώα ανοίγματα. 

Ο γρίφος Μακρόν

Στην «Πόλη του Φωτός» από την Κυριακή το απόγευμα, βγήκαν οι σκιές στους δρόμους. Στις ευρωπαϊκές καγκελαρίες αναμασούσαν τα ίδια ερωτήματα: «Και τώρα; Τι θα κάνει ο Μακρόν;» Μόνον στο Κρεμλίνο έτριβαν τα χέρια τους. Το αγαπημένο «παιδί» του Βλαδίμηρου Πούτιν τα κατάφερε επιτέλους. Επί χρόνια χρηματοδοτούσε το εγχείρημα της Μαρίν Λεπέν. Τελικά τα λεφτά του έπιασαν τόπο. Το ίδιο και στη Γερμανία, την Ολλανδία, την Ιταλία, την Ουγγαρία, τη Σλοβακία και τη Σκανδιναβία. Οι «λύκοι», οι διάφορες φυλές τους, με τα τριγωνικά ρύγχη, τους πλατιούς σβέρκους, τα τριχωτά άκρα με τα μαυροκόκκινα σύμβολα της ράτσας τους, άρχισαν να συγκλίνουν προς τα κέντρα των ευρωπαϊκών πόλεων. Σαν να ήταν ένα ραντεβού κλεισμένο από τα παλιά. Ποιος είπε πως η ιστορία δεν επαναλαμβάνεται;

Ο Μακρόν προκήρυξε εκλογές. Πρόκειται για μια γιγαντιαία πολιτική ακροβασία που εξελίσσεται στη βάση τριών σεναρίων.

Στο πρώτο σενάριο η Μαρίν Λεπέν αποτυγχάνει να κερδίσει τις βουλευτικές εκλογές, ενώ αντίθετα τις κερδίζει μια νέα προεδρική πλειοψηφία. Για την εκδοχή αυτή σχολιάζει ο βρετανικός Guardian της Τρίτης 11 Ιουνίου:

«Σε μιαν άλλη χώρα και σε μιαν άλλη στιγμή, μια παθιασμένη έκκληση στις δημοκρατικές και ρεπουμπλικανικές αξίες απέναντι σε ένα ακροδεξιό κόμμα, το οποίο παραμένει βαθιά αντιευρωπαϊκό, φιλικό προς τη Μόσχα, βαθιά εθνικιστικό και αυταρχικό, ένα τέτοιο σενάριο θα μπορούσε να λειτουργήσει. Αλλά η ακροδεξιά έχει πλέον ομαλοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό σε όλη την Ευρώπη και το κόμμα της Λεπέν δεν ήταν ποτέ τόσο ευρέως δημοφιλές».

Το 2ο σενάριο βλέπει μια σχετική ισοπαλία. Σε αυτήν την περίπτωση ο Μακρόν θα δώσει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης ακόμα και στον εκλεκτό της Μαρίν Λεπέν, με την ελπίδα πως οι ακροδεξιοί θα φάνε γρήγορα τα μούτρα τους συγκρουόμενοι με την αμείλικτη πραγματικότητα. Τότε ο Εμανουέλ Μακρόν, και όταν περάσει ένας χρόνος, όπως προβλέπει το Σύνταγμα, θα προκηρύξει νέες εκλογές. Σενάριο με πολλές μεταβλητές και συνεχές θρίλερ. 

Το 3ο σενάριο βλέπει κυριαρχία της Λεπέν, σχηματισμό κυβέρνησης και μία τριετία συγκυβέρνησης με τον πρόεδρο Μακρόν. Εφιάλτης. Παραπέμπει στις πιο σκοτεινές στιγμές του Μεσοπολέμου.

Το «Λαϊκό Μέτωπο» εκ νέου στην επικαιρότητα

Δεν πέρασαν ούτε 24 ώρες από την περιφανή νίκη της Λεπέν και σαν τις θύμισες από τα παλιά, σαν ένα ψιθύρισμα, άρχισε να ακούγεται αρχικά σε γειτονιές και λίγο αργότερα σε κεντρικές πλατείες της μεγαλούπολης το σύνθημα «Λαϊκό Μέτωπο». Κάποιοι πιο διαβασμένοι ανέφεραν και ένα όνομα που ηχούσε παράξενα στα αυτιά των νέων: «Λεόν Μπλουμ».

Γράφει η Liberation της Τρίτης, 11 Ιουνίου:

«Τελικά η πρώτη συνάντηση όλων των αριστερών και κεντροαριστερών κομμάτων πραγματοποιήθηκε το βράδυ της Δευτέρας.
Όλα τα αριστερά κόμματα, συμφώνησαν το βράδυ της Δευτέρας επί της αρχής στη συγκρότηση ενός “νέου Λαϊκού Μετώπου” και στη λίστα “ενιαίων υποψηφιοτήτων από τον πρώτο γύρο” των προσεχών εκλογών υπό τις επευφημίες των νέων που συγκεντρώθηκαν έξω από τα γραφεία του κόμματος των Οικολόγων στο Παρίσι, όπου γίνονταν οι πολιτικές διαβουλεύσεις.
Λίγο νωρίτερα, ο Raphaël Glucksmann, γιος του “νεοφιλόσοφου”, επικεφαλής της καμπάνιας του Σοσιαλιστικού Κόμματος στις ευρωεκλογές, το οποίο τελικά ήρθε στην τρίτη θέση με σχεδόν 14% των ψήφων, πρότεινε για υποψήφιο πρωθυπουργό τον πρώην επικεφαλής του συνδικάτου CDFT, Laurent Berger, προκαλώντας ένα νέο κύμα προσδοκιών και αίσθημα πολιτικής προοπτικής στη γαλλική Αριστερά».

Ανατολικότερα, τραβώντας για το Βερολίνο, οι εικόνες και εκεί παράξενες. Πρόσωπα σκυθρωπά αναμιγνύονται με τις κραυγές των ενθουσιασμένων ακροδεξιών και τα διψασμένα για εξουσία βλέμματα των Χριστιανοδημοκρατών. Η Deutsche Welle περιγράφει το πολιτικό κλίμα στο στρατόπεδο των ηττημένων Σοσιαλδημοκρατών.

«Γεγονός είναι ότι ακόμη κι αν δεν οδηγηθεί τελικά η Γερμανία σε πρόωρες εκλογές, όπως πιέζει η αντιπολίτευση, τίθεται “θέμα καγκελαρίου”, σχολιάζουν σήμερα πολλά γερμανικά μέσα, με φωνές ακόμη και εντός της συγκυβέρνησης να κάνουν λόγο για ανάγκη επανεξέτασης των δεδομένων και μιας συζήτησης “χωρίς ταμπού», όπως ανέφερε ο πρώην σοσιαλδημοκράτης αντικαγκελάριος Ζίγκμαρ Γκάμπριελ. 
Γεγονός είναι, επίσης, ότι η δημοτικότητα του Όλαφ Σολτς είναι εδώ και καιρό στο ναδίρ, με τη συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών σε όλες τις τελευταίες δημοσκοπήσεις να αξιολογεί αρνητικά την κυβερνητική θητεία του. Γερμανικά μέσα πάντως ήδη θέτουν το δίλημμα: Σολτς ή Πιστόριους; Κι αυτό, διότι εδώ και καιρό ο υπ. Άμυνας Μπόρις Πιστόριους είναι με διαφορά ο δημοφιλέστερος πολιτικός στη Γερμανία, ξεπερνώντας και τον επικεφαλής των Χριστιανοδημοκρατών Φρίντριχ Μερτς».

Θυμίζουμε πως ο Μπόρις Πιστόριους είναι το πολιτικό πρόσωπο το οποίο, καταργώντας τα μεταπολεμικά ταμπού, κάλεσε τους Γερμανούς να προετοιμάζονται για πόλεμο. Είναι ο υπουργός ο οποίος έστειλε μια γερμανική ταξιαρχία για μόνιμη εγκατάσταση στη Βαλτική. Είναι εκείνος που υπέγραψε το ψήφισμα για αμυντικές δαπάνες ύψους 100 δις. Ανήκουστο για τη Γερμανία.

Οι «λύκοι» τριγυρίζουν τα βράδια στις γειτονιές, ακόμη και στο κέντρο της πόλης, περνούν κάτω από τις γέφυρες, οσμίζονται τον αέρα και αποτραβιούνται στα λημέρια τους. Περιμένουν. Ο Serge Reggiani στριφογυρίζει στο κιβούρι του ψελλίζοντας κάποιους νέους στίχους. Οι «Λύκοι» δεν εισβάλλουν στο Παρίσι από το Ivry, αλλά και από τα δυτικά και τα νότια προάστια. Τελικά εισβάλλουν από κάθε κατεύθυνση. Βλέπετε, οι «Λύκοι» είναι ήδη εδώ.