Ο Προκόπης Δούκας σχολιάζει το πρόβλημα με τα airbnb και τη στεγαστική κρίση στην Ελλάδα
Αγαπητέ κύριε Πρωθυπουργέ,
Ονομάζομαι ΝΓ κι εδώ και 2 χρόνια αναζητώ κατοικία στην ευρύτερη περιοχή της Αθήνας, για να στεγάσω την οικογένειά μου.
Οι περιοχές στις οποίες αναζητώ σπίτι, αλλά και το μέγεθος του σπιτιού ελάχιστη σχέση έχουν με το airbnb, όπως υπονοήσατε για το οξύ στεγαστικό πρόβλημα της χώρας. Δεν ψάχνω ούτε στο Κουκάκι, ούτε στο κέντρο της Αθήνας.
Ο λόγος για τον οποίο δεν βρίσκω εύκολα σπίτι που να ικανοποιεί τις ανάγκες μας είναι η αυξημένη ζήτηση, χωρίς την ανάλογη προσφορά, με αποτέλεσμα οι τιμές, είτε για ενοικίαση είτε για αγορά, να έχουν εκτοξευθεί σε δυσθεώρητα επίπεδα.
Γνωρίζετε πολύ καλά ότι η οικοδομική δραστηριότητα βρισκόταν σε κάμψη, περί τα 15 χρόνια, λόγω της κρίσης χρεοκοπίας. Γι αυτό ίσως δεν μπορείτε να κάνετε εκ των υστέρων τίποτα. Χρειαζόμαστε όμως χιλιάδες καινούργια και υψηλής ενεργειακής απόδοσης σπίτια, γι αυτό χρειάζεται να ενισχύσετε με κάθε τρόπο την κατασκευή τους, κόντρα στις φωνές «κατά της τσιμεντοποίησης».
Επίσης, ίσως είναι δύσκολο να κάνετε κάτι για να μην είναι οι τιμές μας ιδιαίτερα ελκυστικές για τους ξένους επενδυτές, που μπορεί στις πρωτεύουσες τους να έχουν συνηθίσει το τετραγωνικό μέτρο να πουλιέται σε πολλαπλάσιες τιμές. Άλλωστε η Ακρόπολη θα είναι πάντα εκεί - και ακόμα και αν περιορίσετε δραστικά τη Χρυσή Βίζα, πολλοί θα συνεχίσουν να αγοράζουν, πιέζοντας τις τιμές αναπόφευκτα προς τα επάνω.
Τα airbnb είναι μόλις 17 χιλιάδες σε όλη την Αττική - και πολλά από αυτά είναι δωμάτια, κατασκευασμένα γι αυτόν τον σκοπό (πχ χωρίς χώρους ή κανονική κουζίνα), που δεν κάνουν για μόνιμη κατοικία. Αντιθέτως, σύμφωνα με όλα τα ρεπορτάζ, υπάρχουν πάνω από 750 χιλιάδε κλειστά σπίτια, κυρίως διαμερίσματα, σε όλη την Ελλάδα. Τα περισσότερα από τα μισά είναι στην Αττική.
Αυτά τα σπίτια είναι κλειστά για πολλούς λόγους. Κάποια ανήκουν σε πολλούς κληρονόμους, που δεν συνεννοούνται ή σε ξένους επενδυτές, ενώ κάποια ανήκουν σε τράπεζες. Η θέσπιση αντικινήτρων, σε συνδυασμό με τον ΕΝΦΙΑ, θα μπορούσε να καταστήσει ασύμφορο για τους ιδιοκτήτες τους να τα διατηρούν κλειστά, έτσι ώστε να τα ενοικιάσουν ή να τα πουλήσουν και να αποδοθούν στην αγορά.
Πολλά από αυτά είναι παλιά, βρίσκονται σε κακή κατάσταση και χρειάζονται εκτεταμένες επισκευές. Εκεί έχει τεράστια σημασία να κάνετε τα κίνητρα για δανεισμό και επιδότηση εξαιρετικά ευέλικτα - να συμφέρει για όλους και όχι μόνον για συγκεκριμένες κατηγορίες.
Το βασικότερο όμως που πρέπει να κάνετε, είναι κατανοήσετε οτι ο κύριος λόγος που ο μέσος ιδιοκτήτης απομακρύνεται από την μακρόχρονη μίσθωση, είναι το στρεβλό πλαίσιο που την διέπει.
Χιλιάδες ιδιοκτήτες αρνούνται πια να μπουν στην περιπέτεια της μακρόχρονης μίσθωσης, όχι (μόνον) επειδή η βραχυχρόνια αποδίδει περισσότερο, αλλά επειδή δεν έχουν καμία σιγουριά οτι θα πάρουν τα λεφτά τους.
Η Πολιτεία μέχρι τώρα τους αντιμετωπίζει με τον πιο άδικο τρόπο: Αρνείται να τους αναγνωρίσει έξοδα συντήρησης και τους φορολογεί στον τζίρο με υψηλότατο ποσοστό (35% μετά τις 12 χιλιάδες το χρόνο), ακόμα και αν δεν εισπράξουν τα προβλεπόμενα ενοίκια.
Δεν έχουν καμία άμυνα απέναντι στον μπαταχτσή ενοικιαστή και τις φθορές που αφήνει πίσω του, φαινόμενο αρκετά εκτεταμένο, το οποίο αντιμετωπίζεται με Μητρώο Κακοπληρωτών και νομοθέτηση διαδικασιών-εξπρές, ώστε να μπορεί ο ιδιοκτήτης να κινηθεί αποτελεσματικά νομικά, σε περίπτωση κακοπιστίας. Με το υπάρχον πλαίσιο, χρειάζεται όχι μόνο χρόνος αρκετών μηνών, αλλά είναι και σχεδόν ασύμφορες οι αγωγές. Οι περισσότεροι έντιμοι δικηγόροι σε αποθαρρύνουν.
Αν θέλετε να κάνετε όντως παρέμβαση στην αγορά, το πιο απλό θα ήταν να επαναφέρετε το μέτρο, που καταργήθηκε επί της κυβέρνησης των προκατόχων σας: Τα χαμένα ενοίκια χαρίζονται στην εφορία (με ταυτόχρονη απαλλαγή της φορολόγησης), η οποία θα τα εισπράξει σίγουρα από τον κακοπληρωτή. Το φόβητρο λειτουργεί σε κάποιο βαθμό, γιατί δεν το έχετε επαναφέρει μέχρι τώρα;
Οικονομικά και θεσμικά μέτρα ανακούφισης στους κατασκευαστές και στους ιδιοκτήτες θα έχουν ως αποτέλεσμα να «ξαναπέσουν» στην αγορά αρκετά σπίτια, ώστε να τονωθεί η προσφορά. Αλλά εσείς δεν δείχνετε καμία διάθεση, από τότε που άρχισε η οικονομική ανάκαμψη, να δράσετε αποτελεσματικά και γρήγορα.
Γι αυτό και την επόμενη φορά που θα ακούσω από τα χείλη τα δικά σας ή οποιουδήποτε άλλου αξιωματούχου, ότι σκέφτεστε να λύσετε το πρόβλημα της στέγασης περιορίζοντας τον αποδιοπομπαίο τράγο του airbnb, θα αισθανθώ απλώς οτι με κοροϊδέυετε στα μούτρα.
12°
