Πόθεν έσχες και θολές εικόνες: Η συσκότιση της πραγματικότητας με νέα εργαλεία

Δημιουργία εντυπώσεων διά της συγχύσεως, μια παμπάλαια μέθοδος άσκησης πολιτικής επιρροής, μια προσφιλής τακτική στους λάτρεις διαχείρισης της ψευδούς συνείδησης, απαραίτητο συστατικό στο μείγμα πολιτικού λόγου που καλύπτει το ευρύ φάσμα μεταξύ της άγνοιας, της ημιμάθειας, της αμορφωσιάς και της αμετροέπειας.

Όλα τα παραπάνω είναι γνωστά. Η πολιτικής ιστορία της Αθήνας και κατόπιν της Ρώμης είναι πλήρης από φαινόμενα διαχείρισης - χειραγώγησης των πολιτών με μεθόδους που χρησιμοποιούν τη σύγχυση και την εξαπάτηση. Στη σύγχρονη εκδοχή του πολιτικού θεάματος απλώς χρησιμοποιούνται νέα εργαλεία.

Η προσωπική καμπάνια του αρχηγού του ΣΥΡΙΖΑ βασίστηκε εξ αρχής στη δημιουργία μιας εικόνας του εξ Αμερικής νεαρού επιχειρηματία, η οποία θα ερχόταν σε πλήρη αντίθεση με την υφιστάμενη, γνωστή και ευρέως κατακριτέα του γηγενούς πολιτικού. Ένα από τα «χαρακτηριστικά» αυτής της διαφοράς θα ήταν ο τρόπος, το ύφος και το ήθος διαχείρισης της «καυτής πατάτας» που ακούει στο όνομα «πόθεν έσχες».

Στις αίθουσες διδασκαλίας Πολιτικής Επικοινωνίας διδάσκονται όλες οι μέθοδοι αντιστροφής της πραγματικότητας με έννοιες, εικόνες και ρητορικές τεχνικές που παραπλανούν τον πελάτη, στην συγκεκριμένη περίπτωση τον ψηφοφόρο. Η τακτική αυτή είναι η ίδια ως προς την τεχνική εφαρμογή με εκείνη που χρησιμοποιείται για τη διαφήμιση των προϊόντων στα ράφια των σούπερ μάρκετ. Κάπου ανάμεσα στις λέξεις, τις εικόνες και τον ήχο θα κρύβεται επιμελώς ο «απατηλός δαίμονας», αυτός που θα οδηγεί σε συμπεράσματα και άρα σε συμπεριφορές του πελάτη-ψηφοφόρου στις οποίες προσδοκά η εταιρεία πωλήσεων ή ο πολιτικός. Η πολιτική είναι και αυτή μια μέθοδος διαχείρισης ενός «προϊόντος» και ο πολιτικός είναι και αυτός ένας «πωλητής» με μία σημαντική και ειδοποιό διαφορά: Η άσκηση πολιτικής υπόκειται σε συγκεκριμένο πλαίσιο νόμων, διατάξεων, ηθικών επιταγών και συνταγματικών προνοιών στο οποίο θεωρητικά οι πολίτες έχουν συμφωνήσει και υπογράψει διά της ψήφου των.

Ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ, επιδεικνύοντας ένα ντοκουμέντο σε ψηφιακή μορφή μέσω γιγαντοοθόνης όπου όλα τα στοιχεία της σύγχρονης επικοινωνίας συνυπάρχουν, επιχείρησε διά των εντυπώσεων να «αποκαλύψει» το λεγόμενο «ζητούμενο στοιχείο» με την πρόθεση να «διαφωτίσει» τον ψηφοφόρο ως προς το «πόθεν έσχες» του.

Στην πραγματικότητα αυτή η σελίδα που παρουσίασε συσκότισε παρά φώτισε τους πολίτες. Διότι τελικά και εκ του αποτελέσματος, αυτό ήταν και το πολιτικό ζητούμενο. Η συσκότιση.

Η δημιουργία θολού τοπίου με τη μέθοδο του προπετάσματος καπνού είναι τόσο παλιά όσο παλιά είναι και η πολιτική. Από τη γέννηση της έννοιας της εξουσίας από την Εύφορη Ημισέληνο της Μεσοποταμίας πριν από 15.000 χρόνια και της διακίνησής της μέσω των μεταναστεύσεων στον αιγιακό χώρο όπου συνετελέσθη και η επεξεργασία των πολιτικών συστημάτων, η πολιτική ιστορία είναι γεμάτη από επεισόδια εξαπάτησης. Το 1933 ο Χίτλερ αναρριχάται στην εξουσία διά της ψήφου ακόμη και κομμουνιστών και βεβαίως μεγάλης μερίδας προοδευτικών δημοκρατών, όπως προηγουμένως συνέβη στην Ιταλία με τον Μουσολίνι. Το «εργαλείο» που χρησιμοποιήθηκε και τότε ήταν η διαχείριση-χειραγώγηση των πολιτών με ψευδή πολιτικά μηνύματα. Όπως η δήθεν πυρπόληση του Ράιχσταγκ από κομμουνιστή ακτιβιστή. Οι πάντες γνωρίζουν πως ήταν προβοκάτσια των ναζί.

Αν κάποιος επιχειρήσει να «μελετήσει» το ψηφιακό ντοκουμέντο που κατέθεσε ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ και γνωρίζει κάπως διεθνή οικονομικά και τρέχουσα λογιστική, θα εγκαταλείψει πολύ γρήγορα την προσπάθεια. Το ντοκουμέντο αυτό δεν «λέει τίποτε». Ή μάλλον επιχειρεί να «πει πολλά», αλλά εσκεμμένως δεν λέει τίποτε. Ούτε τα μετοχικά μερίδια σε εταιρείες, ούτε την συγκεκριμένη πηγή εισοδημάτων, ούτε την πηγή δανειοδοτήσεων και κυρίως τον λόγο δανειοδότησης, ούτε περιγραφή των συγκεκριμένων επενδυτικών προϊόντων περιλαμβάνει. Η τελική εικόνα οδηγεί στην γνωστή και άκρως περιγραφική λαϊκή ρήση «πιάσ' τ' αυγό και κούρεφ' το».

Δεν πρόκειται για λάθος. Επιχειρείται εξ αρχής η δημιουργία ενός νεφελώματος γύρω από το πρόσωπο, το οποίο νεφέλωμα αναγκαστικά επεκτείνεται και γύρω από το ιδεολόγημα το οποίο εξυπηρετεί ο εν λόγω πολιτικός. Με λίγα λόγια, η αρχή της σύγχρονής πολιτικής επικοινωνίας με πρόθεση τη διαχείριση της απατηλής εικόνας, εξυπηρετείται απολύτως με τη δημιουργία πολιτικών προσώπων και πολιτικών που αποτελούνται από νεφελώματα.

Αν παρακολουθήσει κανείς τον τρόπο που πορεύεται επικοινωνιακά η γαλλική άκρα δεξιά, θα αντιληφθεί πως ενώ διατηρείται ο βασικός πυρήνας του πολιτικού ιδεολογήματος, δηλαδή ο αντιευρωπαϊσμός, ο φιλοπουτινισμός, η ακραία αντιμεταναστευτική ρητορική, ο πολιτικός λαϊκισμός, η ομοφοβία, η εμμονή στα οικογενειακά αρχέτυπα, ο εμμονικός εθνικισμός, αν και διατηρούνται όλα τα παραπάνω, επιχειρείται η διασπορά μιας καθησυχαστικής ρητορικής η οποία σκοπό έχει να «μη φοβίσει» τις μάζες.

Ο τρόπος διάχυσης αυτής της νοικοκυρεμένης - καθησυχαστικής ρητορικής πραγματοποιείται με την κλασική μέθοδο της πολιτικής επικοινωνίας. Με την μαζική έκχυση μηνυμάτων, κυρίως μέσω των σόσιαλ μίντια που σκοπό έχουν να αμβλύνουν τις εντυπώσεις. Έτσι κάποια φιλοπαλαιστινιακά συνθήματα που εκπέμπονται από την άκρα δεξιά ένθεν κακείθεν του Ατλαντικού δεν έχουν να κάνουν με μια αντιρατσιστική - δημοκρατική προσέγγιση του ζητήματος, αλλά με μια κεκαλυμμένη έκφραση του αντισιωνισμού χωρίς κίνδυνο χαρακτηρισμού. Στην ουσία η ευρωπαϊκή ακροδεξιά είναι τόσο αντισιωνιστική όσο είναι ισλαμοφοβική.

Αναφέρθηκαν όλα τα παραπάνω προκειμένου να εξηγηθούν οι αδρές γραμμές δημιουργίας πολιτικών νεφελωμάτων διά της εικόνας τα οποία συνθέτουν πολιτικοί – νεφελώματα που εμφανίζονται από το πουθενά με μεσσιανικές προδιαγραφές.

Ένας πολιτικός νεφέλωμα έχει τη δυνατότητα να διαχειριστεί με άνεση το ιδεολογικά μείγμα που ο ίδιος επιλέγει. Μετρά η δοσολογία. Σε έναν χώρο βαθιά ηττημένο, πολιτικά και καίρια πληγωμένο ιστορικά μετά από μία απολύτως αποτυχημένη διαχείριση της εξουσίας που του ανατέθηκε από την κοινωνία, στον χώρο της λεγόμενης κυβερνώσας (;) αριστεράς το νεφέλωμα του αρχηγού οδηγεί αναπόφευκτα σε ένα ολοκληρωμένο αρχιτεκτόνημα σύγχυσης και αποπροσανατολισμού. Η πρόθεση του αρχηγού του ΣΥΡΙΖΑ ήταν να ολοκληρώσει το προσωπογράφημα που ο ίδιος αυτάρεσκα επέλεξε για τον εαυτό του με μια ακόμη εικόνα ενός ευκατάστατου νεαρού άνδρα με θολές οικονομικές καταβολές και ακόμη περισσότερο θολές οικονομικές δομικές εξαρτήσεις. Η απόσταση που τον χωρίζει από φιγούρες του αργεντίνικου λαϊκισμού και από αυτάρεσκες προσωπικότητες του ευρωπαϊκού λαϊκισμού τύπου Φάραντζ, που ήδη κατέχουν ή διεκδικούν την εξουσία, είναι πολύ μικρή για να μην είναι επώδυνη και άρα ανησυχητική.