Η Μεταπολίτευση υπήρξε μία τομή, όχι μόνο με τη Δικτατορία αλλά και με την «Καχεκτική» μετεμφυλιακή δημοκρατία
Τα ευρήματα της έρευνας για τα 50 χρόνια της Μεταπολίτευσης με τίτλο «Συνέχειες και ασυνέχειες της Μεταπολίτευσης» παρουσίασε σήμερα στην έναρξη του συνεδρίου του Κύκλου Ιδεών στο ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρετανία», ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Metron Analysis, Στράτος Φαναράς.
Η έρευνα της Metron Analysis εξέτασε την άποψη του ελληνικού κοινού όσων αφορά στη Μεταπολίτευση, το τέλος της και τη θέση της χώρας μας στον κόσμο. Συγκεκριμένα, το 63% των ερωτηθέντων βλέπει θετικά τη σύνδεση της Ελλάδας με την Ευρωπαϊκή Ένωση, το 62% αποτιμά θετικά τη Μεταπολίτευση, ενώ το κόμμα που έπαιξε κυρίαρχο ρόλο αυτή την 50ετια ήταν το ΠΑΣΟΚ.
Συνέχειες και ασυνέχειες της Μεταπολίτευσης
Η Μεταπολίτευση υπήρξε μία τομή, όχι μόνο με τη Δικτατορία αλλά και με την «Καχεκτική» μετεμφυλιακή δημοκρατία, αναφέρει η έρευνα της Metron Analysis.
Είναι η ιδρυτική στιγμή της Γ΄ Ελληνικής Δημοκρατίας, μιας «κανονικής» πλέον, πλουραλιστικής φιλελεύθερης δημοκρατίας.
Ταυτόχρονα, είναι η μακρά περίοδος ανάπτυξης του πολιτικού, κοινωνικού και πολιτισμικού πλαισίου που διαμόρφωσε τον χαρακτήρα της χώρας τις επόμενες δεκαετίες.
Μέσα σε αυτήν τη μακρά διαδρομή εντοπίζονται συνέχειες και ασυνέχειες. Πολλές από αυτές έχουν αναδειχθεί στον πλούσιο και έντονο δημόσιο διάλογο για τη Μεταπολίτευση.
Αυτό επιχειρεί να ανιχνεύσει η έρευνα της Metron Analysis σχετικά με τις αντιλήψεις μας για αυτή την ιστορική περίοδο, όπως αποτυπώνονται σε 6 ποικίλες διαστάσεις:
Εποχές αυξημένων απαιτήσεων και διαφοροποιήσεων
Το αίνιγμα του εκδημοκρατισμού
Το πρόσωπο της Μεταπολίτευσης
Κοινωνία, Αξίες & Κρίσεις
Η Ελλάδα στον κόσμο
Το τέλος της Μεταπολίτευσης και το μέλλον της
Εποχές αυξημένων απαιτήσεων και διαφοροποιήσεων
Η μετάβαση στη δημοκρατία συνδέθηκε με μια εποχή αυξημένων προσδοκιών και ανοδικής κοινωνικής κινητικότητας.
Σήμερα, ωστόσο, ο ορίζοντας των προσδοκιών στενεύει.
Και εάν η λεγόμενη γενιά της Μεταπολίτευσης και του Πολυτεχνείου (που εν πολλοίς ταυτίζεται με τη γενιά των boomers) δηλώνει ότι έζησε καλύτερα από την προηγούμενη, οι νεότερες γενιές, που βρέθηκαν αντιμέτωπες με την «πολυ-κρίση» της εποχής μας στην πιο παραγωγική ηλικία, θεωρούν ότι ζουν χειρότερα από τους γονείς τους.
Γενικά, πόσο ικανοποιημένος/η ή δυσαρεστημένος/η θα λέγατε ότι είστε από τη ζωή σας αυτό τον καιρό;
Οι απόψεις είναι μοιρασμένες ως προς την ικανοποίηση από τη ζωή με τους κεντροδεξιούς, την μεσαία και ανώτερη τάξη να δηλώνουν ικανοποιημένοι από τη ζωή.
Αντιθέτως, οι αριστεροί, η αγροτική και εργατική τάξη καθώς και οι μικρομεσαίοι δήλωσαν δυσαρεστημένοι.
Το αίνιγμα του εκδημοκρατισμού
Τόσο στον δημόσιο διάλογο όσο και στις αντιλήψεις των ανθρώπων, η Μεταπολίτευση θεωρείται τόσο η «στιγμή» της μετάβασης στη Δημοκρατία (transition) όσο όμως και η πιο μακρά περίοδος εμπέδωσης της δημοκρατίας (consolidation) και μιας νέας πολιτικής και κοινωνικής κουλτούρας.
Το «αίνιγμα του εκδημοκρατισμού» παραμένει, ωστόσο, καθώς επερωτάται όχι η ίδια η δημοκρατία αλλά πτυχές της ποιότητάς της.
Ποιο πολίτευμα θα ήταν για εσάς το πιο κατάλληλο για μια χώρα όπως η δική μας;
Στο παραπάνω ερώτημα το 41% δήλωσε ότι το σημερινό πολίτευμα είναι το πιο κατάλληλο (Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία), το 23% δήλωσε ότι η Ημιπροεδρική Δημοκρατία θα ήταν καλύτερη, ενώ το 6% απάντησε ότι η Βασιλεία θα ήταν προτιμότερη.
Το «πρόσωπο» της Μεταπολίτευσης δεν είναι ένα αλλά πολλαπλά.
Μια μακρά περίοδος που σημαδεύτηκε από πολιτικές προσωπικότητες, πολιτικές δυνάμεις αλλά και κομβικά γεγονότα που υποδεικνύουν περιοδολογήσεις και εσωτερικές τομές.
Πάντως, το βάρος της αρχικής, «ιδρυτικής» περιόδου φαίνεται να παραμένει μεγαλύτερο από τις περιόδους που ακολούθησαν – ένδειξη ότι η «μήτρα» της Μεταπολίτευσης διατηρείται ισχυρή.
Ποιο κόμμα θα λέγατε ότι άφησε περισσότερο τη σφραγίδα του στην περίοδο της Μεταπολίτευσης;
Στο παραπάνω ερώτημα το 63% δήλωσε ΠΑΣΟΚ, το 24% απάντησε ΝΔ και οι υπόλοιποι δήλωσαν ΣΥΡΙΖΑ, ΚΚΕ.
Κοινωνία, Αξίες & Κρίσεις
Μετά από πέντε δεκαετίες δημοκρατίας, πώς διαμορφώνονται βασικές αξιακές επιλογές και προσανατολισμοί σε μια κοινωνία που γνώρισε ενδογενείς και εξωγενείς τομές και α-συνέχειες;
Μια χώρα που εντάχθηκε στην ευρωπαϊκή ενοποίηση και ανοίχτηκε στον κόσμο, πέρασε από την «υπερπολιτικοποίηση» στην εξατομίκευση, από χώρα αποστολής έγινε χώρα υποδομής μεταναστών, και ζει στη σκιά των πολλαπλών κρίσεων της εποχής μας.
Ποια από τις κρίσεις της εποχής μας θεωρείτε ότι επηρεάζει πιο πολύ τη ζωή μας;
Στο παραπάνω ερώτημα το 58% απάντησε η Οικονομική Κρίση, ενώ ακολουθεί η Κλιματική κρίση με 15%, το Μεταναστευτικό με 13% και τέλος ο πόλεμος στην Ουκρανία και η πανδημία covid.
Η Ελλάδα στον Κόσμο
Η είσοδος στη δημοκρατία και στη Μεταπολίτευση έγινε υπό το βάρος του τραύματος του Κυπριακού, αλλά και παράλληλα με την είσοδο στην ευρωπαϊκή ενοποίηση ως εχέγγυο δημοκρατίας και γεωπολιτικής ασφάλειας.
Εξαρχής τέθηκε το ερώτημα: «Πού ανήκουμε;» Και στην πρόσφατη οικονομική κρίση επερωτήθηκε, χωρίς να αμφισβητηθεί εν τέλει, το ανήκειν της χώρας στην Ευρώπη.
Πού ανήκει λοιπόν σήμερα η Ελλάδα;
Πιστεύετε ότι η Ελλάδα ωφελήθηκε ή ζημιώθηκε από τη συμμετοχή της στην ΕΟΚ και κατόπιν στην ΕΕ;
Στο παραπάνω ερώτημα το 63% πιστεύει ότι η χώρα μας ευνοήθηκε από την ένταξη στην ΕΟΚ/ΕΕ, ενώ το 63% πιστεύει ότι η θέση της Ελλάδας ενισχύθηκε στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις.
Το Τέλος της Μεταπολίτευσης και το Μέλλον της
Ο τίτλος αυτής της τελευταίας ενότητας μοιάζει παράδοξος, αλλά αντανακλά τη συλλογική αμφιθυμία μας απέναντι στη Μεταπολίτευση όπως αποτυπώνεται τόσο στον δημόσιο διάλογο όσο και στην παρούσα έρευνα.
Αν το δημοκρατικό κεκτημένο της Μεταπολίτευσης αποτελεί κοινό έδαφος και ενώνει διαφορετικά κοινά, από την άλλη οι απόψεις διχάζονται και αποκλίνουν ως προς την αποτίμηση μισού αιώνα Μεταπολίτευσης και ως προς το ανοιχτό ερώτημα εάν έχει κλείσει ή όχι τον κύκλο της.
Κατά πόσο συμφωνείτε ή διαφωνείτε με την άποψη ότι η περίοδος της Μεταπολίτευσης είναι η καλύτερη της νεότερης ελληνικής ιστορίας;
Στο παραπάνω ερώτημα το 62% των ερωτηθέντων συμφώνησε, ενώ μοιρασμένες ήταν οι απόψεις στο ερώτημα αν η Μεταπολίτευση έχει τελειώσει και η χώρα μας έχει μπει σε μια νέα φάση της ιστορίας της.
Η ταυτότητα της έρευνας
Metron Analysis (Α.Μ. ΕΣΡ 4 - Αρ. Γ.Ε.ΜΗ 002305501000)
Κύκλος ιδεών
Συνδυασμός Computer Assisted Telephone & Web Interviews
Πανελλαδική
Τηλεφωνική έρευνα: Απλή τυχαία δειγματοληψία σε αρχείο τηλεφωνικών αριθμών που έχουν παραχθεί με τυχαίο τρόπο (RDD-Random Digit Dialing) με την εξής αναλογία: σταθερά τηλέφωνα 70% και κινητά τηλέφωνα 30%.
Online έρευνα: Τυχαία επιλογή με βάση ποσοστώσεις από online panel
23-29/04/2024
1.202 άτομα ηλικίας 17 ετών και άνω, 720 τηλεφωνικά και 482 online. Μέγιστο δειγματοληπτικό σφάλμα ±2,8%
Το δείγμα σταθμίσθηκε εκ των υστέρων ως προς το φύλο και την ηλικία και την ψήφο στις Βουλευτικές 2023
Για την τηλεφωνική έρευνα εργάστηκαν 3 επόπτες και 32 συνεντευκτές. Το 26% των τηλεφωνικών συνεντεύξεων ελέγχθηκαν με τη μέθοδο της συνακρόασης. Το 100% των συνεντεύξεων ελέγχθηκαν ηλεκτρονικά
Στους πίνακες που ακολουθούν, όπου οι βάσεις είναι μικρότερες των 60 ερωτηθέντων, τα στοιχεία είναι τελείως ενδεικτικά
Λόγω στρογγυλοποίησης ενδέχεται κάποιες κατανομές να μην αθροίζουν στο 100%
«Όσα είπαν στους θαμώνες του μουσείου προφανώς και αξιολογούνται. Όμως η χώρα δεν μπορεί να γυρίσει πίσω, ούτε στο 1993, ούτε στο 2012, ούτε φυσικά στο 2008»
27°
