Πρώτη ευρωπαϊκή νομοθεσία για τη βία κατά των γυναικών - «Αν δεν ξεριζωθεί, δεν υπάρχει ισότητα»

Το Ευρωκοινοβούλιο «κλείνει τις υποθέσεις του» στο Στρασβούργο. 89 νομοθετικοί φάκελοι ψηφίζονται αυτές τις ημέρες από τους ευρωβουλευτές που ολοκληρώνουν τη θητεία τους. Ανάμεσά τους και η «ιστορική» ευρωπαϊκή νομοθεσία για τη βία κατά των γυναικών, οι πρώτοι κανόνες που «φέρνει» το Ευρωκοινοβούλιο για το υψίστης σημασίας ζήτημα που φαίνεται ότι παίρνει πανευρωπαϊκά πρωτόγνωρες διαστάσεις. «Στην κοινωνία μας κανείς δεν είναι ασφαλής, κανείς δεν είναι σίγουρος ότι μπορεί να μείνει μακριά από την έμφυλη βία», είπε η Σουηδή ευρωβουλεύτρια Evin Incir.  

Βία κατά των γυναικών: Πρώτη Οδηγία από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Τα στοιχεία που παρέθεσαν οι εισηγήτριες Evin Incir και Frances Fitzgerald για τη βία κατά των γυναικών στην Ευρώπη δείχνουν ακριβώς τις διαστάσεις που λαμβάνει το φαινόμενο. «Ένα στα τρία κορίτσια μέχρι και τα 15 του χρόνια έχουν έρθει αντιμέτωπα με βία. Δυστυχώς, έχουμε πολύ μικρά ποσοστά καταδίκης των δραστών. Εμείς λέμε τέρμα στην ατιμωρησία. Η βία κατά των γυναικών δεν αφορά μόνο τις προσωπικές σχέσεις, αλλά και τη βία που ασκείται στις γυναίκες μέσα από τις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 73% των δημοσιογράφων έχουν υποστεί βία κατά τη διάρκεια της καριέρας τους. Ελπίζω να μπορέσουμε - και με αυτήν την οδηγία - να περάσουμε από τα λόγια στις πράξεις. Είμαι απογοητευμένη από ηγέτες σε κράτη - μέλη που εμποδίζουν τη νομοθεσία σχετικά με το ζήτημα της συναίνεσης στον βιασμό». 

Βία κατά των γυναικών: Μία πρώτη απαραίτητη Οδηγία που δεν ικανοποιεί πλήρως

Όπως εξήγησαν, η διαπραγματεύση μέχρι την κατάθεση της ευρωπαϊκής Οδηγία ήταν μακρά. Για τις δύο εισηγήτριες είναι ξεκάθαρο ότι δεν μπορεί να υπάρξει ισότητα, «αν δεν εκριζωθεί η βία κατά των γυναικών». Επισημαίνουν, άλλωστε, ότι πίσω από τις στατιστικές για τις κακοποιημένες γυναίκες, υπάρχουν παιδιά με ψυχικά τραύματα, άνθρωποι που προσπαθούν να σταθούν στα πόδια τους και πρόσωπα που φοβούνται την επόμενη ημέρα, φοβούνται να καταγγείλουν τον κακοποιητή τους. «Δεν μπορούμε άλλο να σκεφτόμαστε και να ανεχόμαστε μία γυναίκα να περπατά τη νύχτα και να σφίγγει την τσάντα της όταν ακούει βήματα, ή να φορά ακουστικά για να μην ακούει όσα λέγονται στον δρόμο. Με αυτήν την οδηγία η Ένωση θα είναι καλύτερο μέρος για τις γυναίκες. Το ζήτημα είναι οι γυναίκες της Ευρώπης να ζήσουν στην Ευρώπη που τους αξίζει. Μπορείτε να σώσετε τις ζωές πολλών γυναικών στην Ευρώπη και έχει σημασία να εφαρμοστούν αυτοί οι κανόνες για πρώτη φορά, μετά από πολλές δεκαετίες», είπε στη δική της εισήγηση η Ιρλανδή ευρωβουλεύτρια και αντιπρόεδρος του ΕΛΚ, Frances Fitzgerald.

Αρκετές ήταν οι αναφορές ευρωβουλευτών για τη στάση που τήρησαν κράτη - μέλη σε ό,τι αφορά το ζήτημα της συναίνεσης. «Λυπούμαστε που το Συμβούλιο απέρριψε το αίτημά μας να συμπεριλάβουμε το έγκλημα του μη συναινετικού σεξ ως βιασμό. Ορισμένα κράτη μέλη υποστήριξαν ότι δεν υπήρχε νομική βάση γι' αυτό, ενώ στην πραγματικότητα αυτό που έλειπε περισσότερο ήταν η πολιτική βούληση από ηγέτες όπως ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν και ο υπουργός Δικαιοσύνης, Μπουσμάν, στη Γερμανία», τόνισε η εισηγήτρια Evin Incir.

Τι προβλέπει η πρώτη Οδηγία για τη βία κατά των γυναικών

Στόχος της οδηγίας είναι η πρόληψη των βιασμών και η ευαισθητοποίηση περί συναίνεσης, με τον ακρωτηριασμό γεννητικών οργάνων και τον αναγκαστικό γάμο να ορίζονται εγκλήματα βάσει νομοθεσίας ΕΕ. Συγκεκριμένα, η νέα οδηγία απαγορεύει τον εξαναγκαστικό γάμο και τον ακρωτηριασμό των γυναικείων γεννητικών οργάνων και περιλαμβάνει ειδικούς κανόνες για τα εγκλήματα στον κυβερνοχώρο, όπως το «cyberflashing» (μη ζητηθείσα λήψη υλικού άσεμνου σεξουαλικού περιεχομένου) και το «cyberstalking» (παρενοχλητική κυβερνοπαρακολούθηση). Τα θύματα θα έχουν βελτιωμένη πρόσβαση στη δικαιοσύνη και στην περίθαλψη, συμπεριλαμβανομένων των σεξουαλικών και αναπαραγωγικών υπηρεσιών, ενώ η νομοθεσία θα περιλαμβάνει διατάξεις για την πρόληψη των βιασμών.

Πολλές από τις ευρωβουλεύτριες που τοποθετήθηκαν την Τρίτη - σε ένα δυστυχώς άδειο Ευρωκοινοβούλιο - τόνισαν ότι η προς ψήφιση ευρωπαϊκή νομοθεσία δεν αρκεί, ωστόσο, είναι ένα σημαντικό πρώτο βήμα, που έρχεται να καλύψει σημαντικά κενά σε επίπεδο ΕΕ. Η νέα νομοθεσία περιλαμβάνει κανόνες κατά του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων και του αναγκαστικού γάμου, ενώ προβλέπει βελτιωμένες διαδικασίες για την πρόσβαση των θυμάτων στην υγειονομική περίθαλψη, συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας. Η Επιτροπή θα υποβάλλει έκθεση κάθε πέντε χρόνια σχετικά με το εάν οι κανόνες πρέπει να αναθεωρηθούν.

Ψήφιση στην τελευταία Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

Με την ψηφοφορία, η Ευρώπη θα είναι η πρώτη ήπειρος που θα βάλει τέλος στη βία κατά των γυναικών. Οι νέοι κανόνες θα τεθούν σε ισχύ είκοσι ημέρες μετά τη δημοσίευσή τους στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ και τα κράτη μέλη έχουν στη διάθεσή τους τρία χρόνια για να εφαρμόσουν τις διατάξεις.