21η Απριλίου 2024: «Πατρίς-Θρησκεία-Οικογένεια» vs «Ψωμί-Παιδεία-Ελευθερία»;

Συμπληρώνονται 57 χρόνια από το χουντικό πραξικόπημα της 21ης Απριλίου. Η «επανάσταση» των συνταγματαρχών ήταν ουσιαστικά ο τελευταίος σπασμός ενός σκληρού μετεμφυλιακού κράτους που έβλεπε να αμφισβητούνται τα εθνικιστικά του κεκτημένα καθώς οι δημοκρατικές δυνάμεις της χώρας ύψωναν, απειλητικά γι’ αυτό, το ανάστημά τους. Η κατάρρευση της χούντας, 7 χρόνια μετά, με αφορμή τη χουντική προδοσία της Κύπρου αποτέλεσε ταυτόχρονα και μια δικαίωση για την αντίσταση του φοιτητικού κινήματος που με το σύνθημα της εξέγερσης του Πολυτεχνείου «Ψωμί-Παιδεία-Ελευθερία» είχε συμβάλλει καθοριστικά στη δημιουργία το λαϊκού υπόβαθρου της ανατροπής. Η πτώση της χούντας άνοιξε τον δρόμο για την εγκαθίδρυση μιας πραγματικής δημοκρατίας με ελευθερία και ισοτιμία για όλους τους έλληνες πολίτες.

Οι κορυφαίοι πολιτικοί ηγέτες των πρώτων μεταπολιτευτικών χρόνων φρόντισαν με εμβληματικές ενέργειες -νομιμοποίηση της δράσης του ΚΚΕ από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή και αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης από τον Ανδρέα Παπανδρέου- να εξασφαλίσουν τη μακροβιότερη περίοδο δημοκρατικής ομαλότητας για τη χώρα. Η δημοκρατία, εκτός από σταθερή αποδείχτηκε και ανθεκτική. Η εξάρθρωση της τρομοκρατικής 17Ν, με τη σύλληψη και καταδίκη των μελών της, όπως και η απόκρουση, μερικά χρόνια αργότερα, της εισβολής των νεοναζιστών της «Χρυσής Αυγής» στην κοινωνική και πολιτική ζωή της χώρας με τη φυλάκιση των πρωταγωνιστών της, ήταν γεγονότα ενδεικτικά της δύναμης μιας δημοκρατίας αποφασισμένης να υπερασπίσει τις αρχές και τις αξίες που είχε στερηθεί για πολλά χρόνια.

Οι ανάμεικτες κομματικά πλατείες των αγανακτισμένων με τις κρεμάλες και τα συνθήματα κατά των δημοκρατικών θεσμών παγίδευσαν την πλειοψηφία της κοινωνίας σε επικίνδυνους και αδιέξοδους δρόμους

Δυστυχώς, στο ίδιο διάστημα, η χώρα δεν κατάφερε να απαλλαγεί και από μια σειρά καταστροφικές παθογένειες τις οποίες πλήρωσε πολύ ακριβά στην πορεία της μεταπολίτευσης. Μια σειρά από ακραίους λαϊκιστές πολιτικούς επωφελήθηκαν από τις δύσκολες συγκυρίες που δημιουργήθηκαν για να αναθερμάνουν με τον εθνικιστικό και διχαστικό τους λόγο τα πάθη μιας εποχής που πέρασε οριστικά. Μια τέτοια συγκυρία ήταν η βαθιά οικονομική κρίση που έβαλε σε δοκιμασία τις μεγάλες κατακτήσεις της μεταπολίτευσης όπως την ένταξη της χώρας στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Οι ανάμεικτες κομματικά πλατείες των αγανακτισμένων με τις κρεμάλες και τα συνθήματα κατά των δημοκρατικών θεσμών παγίδευσαν την πλειοψηφία της κοινωνίας σε επικίνδυνους και αδιέξοδους δρόμους, όπως φάνηκε και από το αποτέλεσμα του αντιευρωπαϊκού δημοψηφίσματος του ‘15.

Την ώρα που η χώρα χρειαζόταν υπευθυνότητα, σύμπνοια και συναίνεση, οι ακραίες, δήθεν πατριωτικές από τη μια, και λαϊκιστικές από την άλλη φωνές λοιδορούσαν κάθε ανάλογη προσπάθεια. Αυτός είναι και ο λόγος της εκλογικής κατάρρευσης των φιλοευρωπαϊκών δημοκρατικών δυνάμεων σε όφελος των τυχοδιωκτών που δεν δίστασαν να παίξουν τις τύχες της χώρας κορώνα-γράμματα προκειμένου να καταλάβουν τους κυβερνητικούς θώκους. Από την άποψη αυτή, η τύχη της τρικομματικής κυβέρνησης της κρίσης που σχηματίστηκε το 2012 ήταν προδιαγεγραμμένη. Αξίζει ωστόσο να θυμηθούμε ότι το ΠΑΣΟΚ αποδείχτηκε το πιο υπεύθυνο πολιτικά κόμμα αφού ψήφισε και τα τρία μνημόνια συνεργασίας με τους ευρωπαίους εταίρους αναλαμβάνοντας μεγάλο πολιτικό κόστος, τη στιγμή που η τότε ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας είχε διανύσει προηγουμένως την αντιμνημονιακή της διαδρομή, ενώ η ηγεσία της ΔΗΜΑΡ προτίμησε να επιστρέψει στο δρόμο της συγκυβέρνησης με τον Καμμένο.

 Τι είδους ελευθερία και τι είδους παιδεία εξέφραζε το διχαστικό «ή εμείς ή αυτοί» και το «πάμε να τους τελειώσουμε» ή η βίαιη κατάργηση της ελεύθερης διακίνησης των ιδεών στο υπό κατάληψη «πανεπιστημιακό άσυλο»

Η φετινή μαύρη επέτειος συμπίπτει με την προεκλογική περίοδο των κρίσιμων ευρωεκλογών του Ιουνίου. Με την ευκαιρία αυτή επανέρχονται στο προσκήνιο τα συνθήματα της επταετίας με προφανείς στόχους και από τις δύο πλευρές. Οι ακροδεξιοί σφετεριστές του «Πατρίς-Θρησκεία- Οικογένεια» επιμένουν να ταυτίζουν τις έννοιες του συνθήματος με τα εθνικιστικά και τα ρατσιστικά τους πιστεύω. Και είναι κρίμα που η ηγεσία της ΝΔ επέλεξε για το ψηφοδέλτιό της ορισμένους εκφραστές αυτών των απόψεων. Όπως είναι κρίμα και για τους αριστερούς εκείνους που θυμήθηκαν να ξαναφωνάξουν «Ψωμί-Παιδεία-Ελευθερία». Τι είδους ελευθερία και τι είδους παιδεία εξέφραζε το διχαστικό «ή εμείς ή αυτοί» και το «πάμε να τους τελειώσουμε» ή η βίαιη κατάργηση της ελεύθερης διακίνησης των ιδεών στο υπό κατάληψη «πανεπιστημιακό άσυλο». Το «Πολυτεχνείο» δεν μπορεί να γίνει κολυμβήθρα του Σιλωάμ για τις μικροκομματκές ανάγκες παλιών και «νέων» αριστερών.