Άννα Διαμαντοπούλου: Ο μετασχηματισμός της εκπαίδευσης δεν είναι μια εθελοντική διαδικασία

Σε τροχιά μετασχηματισμού βρίσκεται το εκπαιδευτικό σύστημα στη χώρα μας, με στόχο την εισαγωγή εφαρμογών της Τεχνητής Νοημοσύνης στα σχολικά προγράμματα μέχρι το τέλος του 2025, όπως επισημάνθηκε στο πλαίσιο του 9oυ Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών, που πραγματοποιείται στους Δελφούς 10-13 Απριλίου και τελεί υπό την Αιγίδα της Α.Ε. της Προέδρου της Δημοκρατίας, κας Κατερίνας Σακελλαροπούλου.

«Η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΑΙ) δεν είναι ένα ακόμη εργαλείο, είναι μια άλλη κουλτούρα, ένα νέο σύστημα», ανέφερε η Άννα Διαμαντοπούλου, Πρόεδρος, ΔΙΚΤΥΟ για τη Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα και την Ευρώπη, Πρώην Ευρωπαία Επίτροπος & Υπουργός, επισημαίνοντας πως η μετάβαση προς αυτή τη νέα εποχή θα πρέπει να γίνει με τρόπο που θα είναι προς όφελος των πολλών.

Η χρήση της ΑΙ στην εκπαίδευση, «την απλοποιεί, την κάνει πιο συμπεριληπτική, βοηθά την επικοινωνία, την κρίση και την κριτική ικανότητα, την διαχείριση του σχολείου, ακόμη και των υποδομών». Ωστόσο, η αξιολόγηση - όπως διευκρίνισε η κα Διαμαντοπούλου - είναι κάτι που θα πρέπει να μείνει απ’ έξω.

Όπως ανέφερε, από τις 38 χώρες του ΟΟΣΑ 11 έχουν ήδη προχωρήσει στις απαραίτητες αλλαγές στα εκπαιδευτικά τους συστήματα για την ενσωμάτωση σε αυτά της ΑΙ και 4 – μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα – είναι ακόμα σε επίπεδο συζητήσεων.

«Εάν δεν χρησιμοποιήσουμε την Τεχνητή Νοημοσύνη γρήγορα και αποτελεσματικά, μπαίνουμε σε μια εποχή τεράστιων ανισοτήτων, τόσο στο εσωτερικό των κοινωνιών όσο και μεταξύ των κοινωνιών» τόνισε η κα Διαμαντοπούλου.

«Δεν γίνεται να κάνουμε αυτή την διαδικασία μετασχηματισμού της εκπαίδευσης μια εθελοντική διαδικασία» πρόσθεσε, υπογραμμίζοντας πως απαιτείται αλλαγή νοοτροπίας των εκπαιδευτικών στην Ελλάδα. Η κα Διαμαντοπούλου αναφέρθηκε επίσης στην ανάγκη ρύθμισης του ιδιωτικού τομέα σε αυτή την νέα εποχή, ώστε να μην υπάρξουν μονοπώλια που θα ελέγχουν μία χώρα.

«Ο τρόπος για να το αποφύγουμε αυτό είναι τα ανοιχτά δεδομένα και η πρόσβαση των εκπαιδευτικών σε πολλές και διαφορετικές πηγές», σημείωσε.

«Οι έρευνες δείχνουν ότι μόνο ένας στους δύο εκπαιδευτικούς ξέρει τι είναι η Τεχνητή Νοημοσύνη. Κι από αυτούς που ξέρουν, μόνο ένας στους τρεις δηλώνει ότι κατανοεί τι πρέπει να κάνει» ανέφερε ο Σπυρίδων Δουκάκης, Πρόεδρος, Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής, προαναγγέλλοντας την έναρξη επιμορφωτικών σεμιναρίων για τους ανθρώπους που εργάζονται στην εκπαίδευση, σε συνεργασία και με ιδιωτικούς φορείς. Οι δράσεις αυτές, όπως εξήγησε, θα ξεκινήσουν τον Μάιο με στόχο την επιμόρφωση 800 επιλεγμένων, εκπαιδευτικών που θα αποτελέσουν τους πρεσβευτές του υπουργείου Παιδείας σε αυτό το εγχείρημα.

«Το υπουργείο Παιδείας ετοιμάζει ένα σύστημα σχολικής εκμάθησης που με την βοήθεια της Τεχνητής Νοημοσύνης θα παρέχει την δυνατότητα πρόβλεψης και πρόγνωσης για το παιδί» τόνισε ο κος Δουκάκης. Το πρόγραμμα αυτό θα είναι έτοιμο στο τέλος του 2025 και υλοποιείται με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης, ύψους 40 εκατ. Ευρώ.

Τις τελευταίες δύο εβδομάδες, όπως διευκρίνισε, το Ινστιτούτο προετοιμάζει τις οδηγίες που θα πρέπει να ακολουθούν οι εκπαιδευτικοί, όταν και αν χρησιμοποιούν Τεχνητή Νοημοσύνη.

«Ο στόχος δεν θα πρέπει να είναι η ενσωμάτωση της ΑΙ στην εκπαίδευση, αλλά ο μετασχηματισμός της εκπαίδευσης από ένα δασκαλοκεντρικό σε ένα μαθητοκεντρικό μοντέλο για την αξιοποίησή της» ανέφερε ο Παναγιώτης Αναστασιάδης, Καθηγητής, Δια Βίου και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση με την χρήση των ΤΠΕ, Πανεπιστήμιο Κρήτης.

Η εισαγωγή της Τεχνητής Νοημοσύνης στο εκπαιδευτικό σύστημα δεν έχει νόημα χωρίς ένα φιλοσοφικό και παιδαγωγικό πλαίσιο, τόνισε.

Ο στόχος, όπως είπε, θα πρέπει να είναι η καλλιέργεια της κριτικής σκέψης, η ανάπτυξη της συνεργατικής διερεύνησης και η οικοδόμηση της γνώσης, η ενθάρρυνση της δημιουργικότητας μέσα από τις τέχνες και τον πολιτισμό και η καλλιέργεια κοινωνικών δεξιοτήτων με έμφαση στην αυτορρύθμιση και την κοινωνική χειραφέτηση.

Η Τεχνητή Νοημοσύνη, όπως εξήγησε ο κος Αναστασιάδης, είναι αλγόριθμος και δεδομένα. Τα δεδομένα είναι ανθρώπινο δημιούργημα, επισήμανε, αναφερόμενος στην προκατάληψη γύρω από την χρήση της ΑΙ.

«Σκοπός της Τεχνητής Νοημοσύνης δεν είναι η υποκατάσταση της ανθρώπινης νοημοσύνης, αλλά η βελτιστοποίηση των δυνατοτήτων του σύγχρονου ανθρώπου με όρους κοινωνικής υπευθυνότητας», κατέληξε.

«Δεν μπορούμε να αρνηθούμε ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη διευκολύνει πολύ την εκμάθηση ξένων γλωσσών» ανέφερε η Sofia Hu (Hu Jingjing), Center for Greek Studies, Shanghai International Studies University, China, η οποία αναφέρθηκε στην εμπειρία της από την χρήση εργαλείων και μικροεφαρμογών ΑΙ. Όπως εξήγησε, αν και η εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας στην Σανγκάη ξεκίνησε το 1972, για σαράντα χρόνια το εγχείρημα αυτό προχωρούσε πολύ αργά. Ωστόσο, τα τελευταία δέκα χρόνια αναπτύσσεται ραγδαία χάρη στην ΑΙ.

Αναφέρθηκε μάλιστα στο ψηφιακό στεφανάκι που φορούν οι μαθητές κατά την διάρκεια της διδασκαλίας, το οποίο μεταδίδει δεδομένα σε μια ΑΙ εφαρμογή, η οποία μπορεί να αντιληφθεί εάν κάποιο παιδί είναι αφηρημένο, εάν αντιμετωπίζει μαθησιακές δυσκολίες, κ.λπ. και στέλνει αυτές τις πληροφορίες στον δάσκαλο, δίνοντάς του την δυνατότητα άμεσης και εξατομικευμένης παρέμβασης για την ενίσχυση του μαθητή. Η ίδια αναφέρθηκε ωστόσο και στις προκλήσεις με τις οποίες έχουν έρθει αντιμέτωποι οι εκπαιδευτικοί στην Κίνα, καθώς συχνά οι μαθητές τους δίνουν λανθασμένες ακόμη και ηθικά ανεπαρκείς απαντήσεις.

«Ενθαρρύνουμε τους μαθητές να χρησιμοποιούν την ΑΙ, αλλά πάντα να αναρωτιούνται αν οι απαντήσεις είναι σωστές, και ελέγχουν και άλλες πηγές, επίσημες ιστοσελίδες, κ.λπ.» ανέφερε η κα Hu. «Η υπερβολική εξάρτηση από την τεχνητή νοημοσύνη δεν ευνοεί την καλλιέργεια της δημιουργικότητας» τόνισε.

«Η ΑΙ δίνει την δυνατότητα στους εκπαιδευτικούς να απελευθερωθούν από το διαχειριστικό κομμάτι και να επικεντρωθούν στην εκπαίδευση» ανέφερε ο Παύλος Κιτσανέλης, Δ/ντής Δημόσιου Τομέα για την Ελλάδα, την Κύπρο και τη Μάλτα, Microsoft, επισημαίνοντας ότι στην Ελλάδα «τρέχει» ήδη ένα μεγάλο πρόγραμμα για τους λειτουργούς της εκπαίδευσης. Στόχος, όπως εξήγησε, είναι μέχρι το 2025 να έχουν καταρτιστεί στην χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης 70.000 εκπαιδευτικοί.

Αυτοί οι πρωτοπόροι εθελοντές θα τραβήξουν στην συνέχεια και τους υπόλοιπους, εκτίμησε ο κος Κιτσανέλης. Όπως εξήγησε, η Microsoft εστιάζει σε εφαρμογές και εργαλεία ΑΙ τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην εκπαίδευση για: τον σχεδιασμό προγραμμάτων σπουδών, την παράδοση περιεχομένου, την αξιολόγηση των μαθητών, την ανάπτυξη των εκπαιδευτικών, καθώς και για την διαχείριση των σχολικών σπουδών ως μία οντότητα χάραξης πολιτικής.

«Εμείς στην Microsoft έχουμε τρεις αρχές: πρώτον, τον εκδημοκρατισμό της ΑΙ, δεύτερον, την ανάπτυξη της ΑΙ και τρίτον, την ενδυνάμωση των μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας».