Τα sugar babies του κυρίου Κουτσούμπα

Χωρίς αμφιβολία, από τη συζήτηση που προηγήθηκε της ψήφισης του νόμου για τα μη κρατικά πανεπιστήμια, τις εντυπώσεις έκλεψε ο γενικός γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος, με την αναφορά του στους «sugar daddies». Στις σκανδιναβικές χώρες, υποστήριξε ο Δημήτρης Κουτσούμπας, «έχουν πάρα πολύ πικρή πείρα από την επιβολή διδάκτρων που οδηγούν ακόμα και σε αυτή τη σαπίλα, νέες κοπέλες, φοιτήτριες, οδηγούνται στο να αναζητούν sugar daddies για να επιχορηγήσουν τις σπουδές τους, με γνωστά ανταλλάγματα φυσικά».

Ακολούθησαν αντιδράσεις, οι οποίες δεν απέβλεπαν τόσο στον έλεγχο του ισχυρισμού του κ. Κουτσούμπα, αλλά στη «σεξιστική» διάσταση της αναφοράς του σε «φοιτήτριες». Η πλευρά του ΚΚΕ, αντέτεινε ότι ο σύντροφος Γ.Γ. απλώς περιέγραψε μια πραγματική κατάσταση, δηλαδή τις ολέθριες συνέπειες της εμπορευματοποίησης της ανώτατης εκπαίδευσης και, εντέλει, τα δεινά του καπιταλισμού. Τη θέση αυτή, μάλιστα, επιχείρησε να τεκμηριώσει με «στοιχεία» το μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Νίκος Σοφιανός. Είπε, λοιπόν, σε τηλεοπτική εκπομπή: «Έρευνα του 2021 στη Σουηδία έδειξε ότι το 30% των φοιτητριών και το 26% των φοιτητών προσφεύγουν σε τέτοιες πλατφόρμες. Μιλάμε για τέτοια σήψη. Μιλάμε για τέτοια σαπίλα. Αυτός είναι ο καπιταλισμός τον οποίο διαφημίζουν».

Τα ποσοστά που ανέφερε ο κ. Σοφιανός με εντυπωσίασαν. Επιδίωξα να τα διασταυρώσω με πηγές από το διαδίκτυο. Εντόπισα έρευνες από τη Σουηδία και άλλες χώρες. Διαπίστωσα ότι η έρευνα που αναφέρεται στη Σουηδία και δημοσιεύτηκε το 2021 βασίστηκε σε 24 συνεντεύξεις – 15 με sugar babies και 9 με sugar daddies.

Πώς προέκυψε το «30% των φοιτητριών»; Από επιπόλαια (και δόλια) ανάγνωση των στατιστικών: Πρόκειται για το 30% των 15 ατόμων γένους θηλυκού που παραχώρησαν συνέντευξη. Όμως, πόθεν «το 26% των (αρρένων) φοιτητών»;

Διατρέχοντας τον ηλεκτρονικό Τύπο, διαπίστωσα αναφορές και σε άλλα νούμερα. Αντιγράφω, λοιπόν, από δημοσίευμα μετά την τοποθέτηση Κουτσούμπα αλλά πριν από τη δήλωση Σοφιανού: «Έρευνα του 2021 υπολογίζει τους Σουηδούς φοιτητές που εντάσσονται στην κατηγορία των "sugar babies" στο 30% του συνολικού αριθμού».

Πιθανότατα, λοιπόν, από εδώ προέκυψε το ποσοστό του κ. Σοφιανού. Ωστόσο, αν δεν διαβάσει κανείς την αναφορά αυτή σε συνδυασμό με την πηγή της, ίσως δεν θα καταλάβει ότι πρόκειται για το 30% των 15 συμμετοχών στην έρευνα, και όχι του «συνολικού αριθμού» των φοιτητών στη Σουηδία. Συνέχιζε το ίδιο δημοσίευμα: «Από την άλλη, μελέτη της ίδιας χρονιάς σταθμίζει τους σπουδαστές ‘sex workers’ σε επίπεδα 39,2% γυναίκες έναντι 26,9% ανδρών, ενώ τα υπόλοιπα ποσοστά (ενν. φύλου) δεν καταγράφονται». Κι εδώ ελλοχεύει αντίστοιχος κίνδυνος παρανόησης αν δεν ανατρέξει κανείς στην πηγή. Η μελέτη αφορά τη Γερμανία. Δημοσιεύτηκε το 2021, αλλά βασίζεται σε προγενέστερη μελέτη, του 2015. Βασίστηκε σε δείγμα 4.386 φοιτητριών και φοιτητών, από τους οποίους 227 (ποσοστό 5,17%) δήλωσαν σχέση με τη «βιομηχανία του σεξ». Από αυτόν τον αριθμό, δήλωσαν φύλο «θήλυ» το 39,2% και «άρρεν» το 26,9%. Να λοιπόν πώς προέκυψε το «26% των φοιτητών» του κ. Σοφιανού.

Αλλά και η αφετηρία της τοποθέτησης Κουτσούμπα περί sugar daddies πάσχει. Απέδωσε τη σκανδιναβική εκδοχή αυτού του παγκόσμιου φαινομένου στην «επιβολή διδάκτρων»· πλην όμως, στη Σκανδιναβία τα δημόσια πανεπιστήμια αποτελούν τη συντριπτική πλειονότητα των ΑΕΙ και δεν επιβάλλουν δίδακτρα στις προπτυχιακές σπουδές.

Πολλά θα μπορούσε να πει κανείς για το φαινόμενο των sugar babies και των αντίστοιχων daddies, π.χ. για τη διάσταση της ηλικίας, του φύλου, της εισοδηματικής κατάστασης, καθώς και για τη συνάφεια με την πορνεία. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα κίνητρα των εμπλεκομένων. Η μελέτη του 2021 για τη Σουηδία απαριθμεί 18 λόγους, που κλιμακώνονται από το εύκολο χρήμα και τη δίψα για περιπέτεια μέχρι την ανεξαρτησία και την ανάγκη για στοργή και αγάπη. Αντιστοίχως, έρευνα για το φαινόμενο των δεκάδων χιλιάδων jineteros (γυναικών και ανδρών που παρέχουν ερωτικές υπηρεσίες σε τουρίστες) στην Κούβα αναφέρει ως βασικά κίνητρα την «επιβίωση εν μέσω έλλειψης ευκαιριών», για την εξασφάλιση τροφής και φαρμάκων και τη συντήρηση οικογένειας. 

Είναι, λοιπόν, τουλάχιστον αυθαίρετο να παραφουσκώνει κανείς το φαινόμενο μιας διμερούς σχέσης για την παροχή συναισθηματικής ή/και σεξουαλικής ικανοποίησης έναντι ανταλλαγμάτων και να το αποδίδει στην επιβολή διδάκτρων ή στην ύπαρξη ιδιωτικών ΑΕΙ. Στη ρίζα του βρίσκεται η, από αρχαιοτάτων χρόνων, εμπορευματοποίηση συγκεκριμένων ανθρώπινων αναγκών σε ανδροκρατούμενες κοινωνίες, όχι η δίψα για εκπαίδευση.

Ο γενικός γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΕ που συνιστά σε όσους δέχονται την ελευθερία επιλογής ανάμεσα σε δημόσια και ιδιωτικά πανεπιστήμια «να βρείτε άλλο καπιταλιστικό παράδεισο να αντιγράψετε», πέραν της σοσιαλδημοκρατικής Σκανδιναβίας, δεν έχει παρά να ρίξει ο ίδιος μια ματιά στον σοσιαλιστικό παράδεισο, στην Κούβα της 75χρονης Επανάστασης. Και να στοχαστεί πάνω στη ρήση του ηγέτη της Fidel Castro (σε ντοκιμαντέρ του Oliver Stone): «Ένα από τα μεγαλύτερα ευεργετήματα της επανάστασης είναι ότι ακόμα και οι πόρνες μας είναι απόφοιτοι πανεπιστημίου».