Αντίο Ρομπέρ

Έφυγε χθες από τη ζωή ο Robert Badinter, γνωστός ως «ο δικαιότερος των δικαίων» και πρότυπο για όλους εμάς που ήμασταν νέοι στον ύστερο 20ό αιώνα. Ο Robert Badinter πρωτοστάτησε στη θέσπιση νόμων όπως η κατάργηση της θανατικής ποινής και η αποποινικοποίηση της ομοφιλοφυλίας, ενώ, κατά τη θητεία του στο υπουργείο Δικαιοσύνης ολοκλήρωσε ένα πρόγραμμα ριζικού εκσυγχρονισμού και εξανθρωπισμού, του σωφρονιστικού συστήματος στη Γαλλία — το οποίο είχε ξεμείνει στην εποχή των «Αθλίων» του Βικτόρ Ουγκό.

Προτού αναδειχθεί σε πολιτικά αξιώματα, υπήρξε συνήγορος κατηγορουμένων σε πολύκροτες δίκες όπου προσπαθούσε να τους γλιτώσει από την εκτέλεση, η οποία, αν και συνέβαινε μέχρι το 1977, γινόταν ολοένα και πιο αποκρουστική στα μάτια ενός μεγάλου μέρους της κοινής γνώμης (αλλά όχι της πλειοψηφίας). Όταν το 1981 εξελέγη πρόεδρος ο François Mitterrand, o Badinter διορίστηκε υπουργός Δικαιοσύνης και έφερε αμέσως στη Γερουσία το νομοσχέδιο περί κατάργησης της θανατικής ποινής για όλα τα εγκλήματα, ακόμα και για εκείνα που διαπράττονται σε καιρό πολέμου. Το νομοσχέδιο εγκρίθηκε μετά από μια ιστορική ομιλία του στη Γερουσία —ένα κείμενο που θα έπρεπε να διδάσκεται στα σχολεία μαζί με το «Έχω ένα όνειρο» του Martin Luther King, την Gettysburg Address του Lincoln και τον «Επιτάφιο» του Περικλή— και μετά από έντονη διαμάχη στις 30 Σεπτεμβρίου 1981. Στις 9 Οκτωβρίου, η θανατική ποινή στη Γαλλία έγινε ανάμνηση: η Ευρώπη προχωρούσε επιτέλους στον δρόμο ενός ευρύτερου ανθρωπισμού χωρίς τις βαρβαρότητες του παρελθόντος. Στη συνέχεια, με πρωτοβουλία του Badinter, μειώθηκε το όριο ηλικίας συναίνεσης για το ομοφυλοφιλικό σεξ (εξισώθηκε με το ετεροφυλοφιλικό) και θεσπίστηκαν ποινές μη στερητικές της ελευθερίας για μικροαδικήματα (π.χ. κοινωφελής εργασία).

Με ένα θαυμαστό τρόπο, δεν έκανε ποτέ λάθος· δεν παρασύρθηκε ποτέ από το Zeitgeist: αντιτάχθηκε στην ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση 

Το νομοθετικό του έργο συνεχίστηκε και μετά την υπουργική του θητεία. Ο Badinter ήταν πρόεδρος του Συνταγματικού Συμβουλίου της Γαλλίας από το 1986 μέχρι το 1995, ενώ από το 1995 μέχρι το 2011, ως μέλος της Γερουσίας, εκπροσωπούσε την περιοχή Hauts-de-Seine και ταυτοχρόνως συμμετείχε σε ποικίλους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Με ένα θαυμαστό τρόπο, δεν έκανε ποτέ λάθος· δεν παρασύρθηκε ποτέ από το Zeitgeist: αντιτάχθηκε στην ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση λέγοντας ότι η Τουρκία δεν μπορούσε, εκ φύσεως, να ακολουθήσει τους κανόνες της Ένωσης κι ότι η Ευρώπη δεν έπρεπε να συνορεύει με τη Γεωργία, την Αρμενία, τη Συρία, το Ιράν, το Ιράκ, τον Καύκασο· με τόσο επικίνδυνες και ασταθείς περιοχές. «Στο εγχείρημα της ίδρυσης της ΕΕ,» δήλωνε, «δεν είχε προβλεφθεί τέτοια επέκταση, τέτοια διάχυση της Ευρώπης». Ορθώς μιλούσε και στο ζήτημα του ονόματος «Μακεδονία» για τη ΦΥΡΟΜ —«το όνομα ‘Μακεδονία’ δεν μπορεί να συνεπάγεται οποιαδήποτε εδαφική αξίωση έναντι άλλου κράτους»— την αναγνώριση της οποίας υποστήριξε το 1992. Δίκαια συμπεριφέρθηκε και σε ελάσσονα ζητήματα, όπως στην υπόθεση του Dominique Strauss-Kahn το 2011, όταν ο επικεφαλής του ΔΝΤ κατηγορήθηκε για βιασμό και συνελήφθη στη Νέα Υόρκη. Ο Robert Badinter αντέδρασε λέγοντας ότι η φρενίτιδα των ΜΜΕ είχε υποκαταστήσει τη Δικαιοσύνη —πράγμα που έκτοτε εξέφρασε πολλές φορές αναφερόμενος στα λαϊκά δικαστήρια των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

H παρουσία του επισκίαζε όλες τις άλλες· ακόμα και στο Πάνθεον όπου θα ταφεί η παρουσία του θα επισκιάζει όλες τις άλλες

Τέλος, παρ' ότι ιστορικό στέλεχος του Σοσιαλιστικού Κόμματος, δεν έπεσε στην παγίδα της ισλαμοφιλίας και της πολιτικής της πολυπολιτισμικότητας, με αποτέλεσμα να αποξενωθεί, μαζί με τη σύζυγό του Elisabeth Badinter, από τον κόσμο της γαλλικής αριστεράς. Μέχρι τα βαθιά του γηρατειά —απεβίωσε σε ηλικία 95 ετών— όταν εμφανιζόταν στην τηλεόραση, το πλατό έλαμπε· ό,τι κι αν ξεστόμιζε ήταν αποτέλεσμα σωφροσύνης, ευρυμάθειας,  ευθυκρισίας, διαύγειας, αισθήματος δικαίου, αγάπης για τον άνθρωπο. H παρουσία του επισκίαζε όλες τις άλλες· ακόμα και στο Πάνθεον όπου θα ταφεί η παρουσία του θα επισκιάζει όλες τις άλλες.

Αντίο λοιπόν Ρομπέρ. On t’oubliera jamais.