Μερικές σκέψεις για τα Ιδιωτικά Πανεπιστήμια

Μιλούσα με την κόρη μου σήμερα, φοιτήτρια στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, η οποία είναι υπέρ των καταλήψεων για τη μη ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων. Να σημειώσω ότι είναι αριστούχα φοιτήτρια κι όχι κανένα ρεμάλι που πάει κι έρχεται.

Κάνοντας τον δικηγόρο του διαβόλου χρησιμοποίησα όλα τα επιχειρήματα της κυβέρνησης υπέρ της ίδρυσης των ιδιωτικών πανεπιστημίων. Τη ρώτησα λοιπόν ποιο είναι το πρόβλημα, αφού έτσι κι αλλιώς όσοι μπορούν πάνε σε Ρουμανία και Βουλγαρία και έρχονται μετά, με μια αναγνώριση από τον Δ.Ο.Α.Τ.Α.Π. εξισώνουν τα πτυχία τους με τα δικά σας.

Μου είπε όλα αυτά που λένε όσοι είναι κατά της ίδρυσής τους. «Επειδή θα υποβαθμίσουν στη συνέχεια τα δημόσια πανεπιστήμια» μου είπε. «Έλα τώρα που δεν καταλαβαίνεις, στην Ελλάδα ζούμε. Θα γίνει ό,τι έγινε και τα ιδιωτικά σχολεία. Τα δημόσια ρημάζουν». Η ίδια πήγαινε σε ιδιωτικό σχολείο. Επίσης ήξερε ότι, αν δεν περνούσε σε πανεπιστήμιο στην Ελλάδα, μπορούσε να φύγει έξω. Όμως το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο ήταν και είναι κάτι παραπάνω από σχολή για την ίδια, ένα ιδανικό. Ένας άρτια εξοπλισμένος εκπαιδευτικός χώρος, με τα ιστορικά του κτίρια, την βαριά του κληρονομιά, τους καθηγητές που δίδαξαν κι ακόμα διδάσκουν εκεί, με καλή φήμη ισάξια πολλών διάσημων πανεπιστημίων του εξωτερικού. «Αυτό σε λίγα χρόνια θα πάψει να υπάρχει, θα δεις» μου είπε. «Θα κάνουν με τα πανεπιστήμια ό,τι έκαναν με τα νοσοκομεία και τα σχολεία».

Πού καταλήγουμε λοιπόν; Δεν εμπιστεύονται τις διακηρύξεις. Πιστεύουν ότι καταλύονται στην πράξη. Το επιχείρημα ότι με τα χρήματα που θα μπαίνουν στα δημόσια ταμεία από τη λειτουργία των ιδιωτικών πανεπιστημίων, τα οποία μέχρι τώρα έφευγαν στο εξωτερικό (το οποίο ακούγεται πολύ λογικό και ωραίο), θα ενισχύονται τα δημόσια πανεπιστήμια δεν το καταπίνουν. Το μασάνε, το μασάνε και εκείνο δεν κατεβαίνει.

Φταίει γι’ αυτό, η εμπιστοσύνη τους που κλονίζεται κάθε μέρα και κλονίστηκε ακόμα παραπάνω μετά το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη και την πολιτική του διαχείριση. 

Γενικά η έλλειψη εμπιστοσύνης είναι το μεγάλο ζήτημα σ’ αυτή τη χώρα. Η έλλειψη εμπιστοσύνης εξάλλου είναι αυτή που στέλνει κάθε φορολογική μεταρρύθμιση κατά διαόλου. Οι πολίτες αρνούνται να πληρώσουν για παροχές που δεν θα λάβουν ποτέ.

Όταν η μητέρα μου διαγνώστηκε με καρκίνο, απευθυνθήκαμε για χειρουργείο στον Άγιο Σάββα και μας έκλεισαν ραντεβού σε τρεις μήνες. Την επομένη την πήγαμε στο ιδιωτικό νοσοκομείο Υγεία και έκανε το χειρουργείο. Το κάναμε επειδή μπορούσαμε. Άλλοι δεν μπορούν και μένουν με τον καρκίνο πάνω τους για μήνες.

Αυτό είναι το πρόβλημα λοιπόν. Είτε είμαστε μια φτωχή χώρα που δεν μπορεί να υποστηρίξει τις δημόσιες δομές της, είτε είμαστε μια χώρα που κατανέμει με λάθος προτεραιότητες τα χρήματά της. Ό,τι κι αν συμβαίνει ωστόσο, το θέμα είναι ότι στο ζήτημα της ίδρυσης των ιδιωτικών πανεπιστημίων το διακύβευμα τελικά δεν είναι τόσο τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, τα οποία στο τέλος-τέλος ιδιωτικές επιχειρήσεις θα είναι, όσο τα δημόσια.

Το πρόβλημα, δηλαδή, είναι η μοίρα των δημόσιων πανεπιστημίων έναντι των ιδιωτικών πανεπιστημίων. Το πρόβλημα είναι αν θα καταφέρουν τα δημόσια πανεπιστήμια να διατηρήσουν τη σπουδαία φήμη που κάποια από αυτά, με κόπους τόσο των καθηγητών όσο και των φοιτητών τους, έχτισαν.

Η τριτοβάθμια δημόσια εκπαίδευση είναι το βαρύ χαρτί αυτής της χώρας, που πίστεψε στην εκπαίδευση, τολμώ να πω περισσότερο από οποιαδήποτε ευρωπαϊκή χώρα, αν κρίνουμε από τις στερήσεις στις οποίες υποβάλλονται οι γονείς εδώ και χρόνια προκειμένου να σπουδάσουν τα παιδιά τους, και το λέω μετά λόγου γνώσεως, ως κόρη αγροτών.

Το μεγάλο θέμα που εγείρεται λοιπόν με την πρόθεση ίδρυσης ιδιωτικών πανεπιστημίων δεν είναι τόσο η μοίρα αυτών, αλλά η μοίρα των δημόσιων πανεπιστημίων. Αυτών που τα τελευταία χρόνια στελέχωσαν κάθε γωνιά της γης με τους άξιους πτυχιούχους τους. Και το ακόμα μεγαλύτερο είναι η θεμελίωση στην πράξη του αισθήματος εμπιστοσύνης του πολίτη-φοιτητή σήμερα έναντι του κράτους στο οποίο μελλοντικά θα καταβάλλει ασφαλιστικές εισφορές και φόρους. Το μεγάλο στοίχημα είναι να του δοθεί το κίνητρο για να το κάνει με πίστη σε ένα κράτος που πρέπει να αποδείξει ότι ξέρει να τηρεί τον λόγο του.

Και θα είναι μεγάλη ντροπή γι’ αυτή τη χώρα τα σπουδαία εκπαιδευτικά ιδρύματα που έχει σήμερα να τα αφήσει να κυλήσουν στην ανυποληψία. Αυτό πάνω απ’ όλα πρέπει να έχουμε κατά νου. Έχουμε σπουδαία τριτοβάθμια εκπαίδευση (ας θυμηθούμε και το πρώτο βραβείο της Νομικής Αθηνών σε παγκόσμιο διαγωνισμό) και πρέπει να την στηρίξουμε. Αυτό το στοίχημα δεν πρέπει να το χάσουμε με τίποτα. Είμαστε η χώρα που έμαθε στην Ευρώπη ολόκληρη τι σημαίνει ορθός λόγος. Και ορθός λόγος πάνω απ’ όλα σημαίνει συνέπεια.