Γιατί και γιατί τώρα ανασχηματισμός - Ποια μηνύματα έστειλε ο πρωθυπουργός

Η «καλή χρονιά» προϋποθέτει καλό ξεκίνημα, και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης αποφάσισε στο εναρκτήριο λάκτισμα του έτους να δώσει το στίγμα των προθέσεών του για το 2024. Ο ανασχηματισμός που πραγματοποίησε μέσα στο τρίτο 24ωρο του νέου έτους, αν και μίνι, είναι πλούσιος σε μηνύματα.

Γιατί και γιατί τώρα ανασχηματισμός

Σε πρώτη ανάγνωση, ο ανασχηματισμός της Τετάρτης (3/1) είχε επίκεντρο το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Ο Γιάννης Οικονόμου απομακρύνθηκε από το κυβερνητικό σχήμα και την «καυτή πατάτα» πήρε ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης. Οι υπόλοιπες αλλαγές στην κυβέρνηση αποτελούν καραμπόλες για την κάλυψη του κενού που δημιουργήθηκε στο υπουργείο Υγείας λόγω της μετακίνησης Χρυσοχοΐδη.

Η αλλαγή ηγεσίας στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη δεν αποτέλεσε κεραυνό εν αιθρία. Το ότι ο πρωθυπουργός αξιολογεί τους υπουργούς του είναι γνωστό, όπως γνωστό ήταν και ότι τα προβλήματα του τομέα αρμοδιότητας του Γιάννη Οικονόμου αυξάνονταν με γεωμετρική πρόοδο. Η εγκληματικότητα, η οπαδική βία, η βία μεταξύ ανηλίκων είναι μερικά από αυτά. Είναι σαφές –πλέον και εκ του αποτελέσματος– ότι η αξιολόγηση για το συγκεκριμένο στέλεχος της κυβέρνησης δεν ήταν θετική.

Το να μη λύνονται προβλήματα, αλλά αντιθέτως να αυξάνονται, και μάλιστα αυτά να σχετίζονται με τον ευαίσθητο τομέα της ασφάλειας των πολιτών, ήταν αναμενόμενο ότι θα δημιουργούσε ζητήματα, όπως και συνέβη με τον Γιάννη Οικονόμου. Ο σκοπός, να μη δημιουργηθούν ζητήματα για το σύνολο της κυβέρνησης που έχει νωπή ακόμα εντολή 4ετίας.

Στις δημοσκοπήσεις, άλλωστε, καταγράφεται πάγια η ανησυχία των πολιτών για τα οικονομικά τους, για την υγεία και για την εγκληματικότητα. Στο πρώτο, η κυβέρνηση επιχειρεί να απαντήσει με αυξήσεις στους μισθούς, μείωση φόρων και προσπάθεια συγκράτησης των τιμών στα σούπερ μάρκετ. Κι επειδή αυτό είναι ένα δύσκολο στοίχημα, σε άλλους τομείς οφείλει να «σκοράρει» ευκολότερα. Αντ' αυτού φαινόταν ότι στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη έχει «χαθεί η μπάλα».

Έμπειροι υπουργοί σε θέσεις κλειδιά

Και η καλύτερη απάντηση σε αυτήν την αίσθηση –αλλά και στα πραγματικά και σοβαρά προβλήματα– ήταν να αναλάβει την «καυτή» καρέκλα ο πιο έμπειρος σε αυτόν τον τομέα. Έτσι, ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης επέστρεψε για 5η φορά στο υπουργείο που μπορεί να χαρακτηριστεί «σπίτι» του.

Τη θέση του στο υπουργείο Υγείας, τον έτερο ευαίσθητο τομέα, αναλαμβάνει ο Άδωνις Γεωργιάδης, που επίσης έχει εμπειρία στη συγκεκριμένη θέση. Διετέλεσε υπουργός Υγείας επί συγκυβέρνησης ΝΔ - ΠΑΣΟΚ, το 2013, προωθώντας σειρά μεταρρυθμίσεων στο πλαίσιο του μνημονιακού σχεδιασμού για την αναδιαμόρφωση του χώρου. Ο πρωθυπουργός έκρινε ότι είναι το στέλεχος που θα μπορέσει να φέρει εις πέρας αποτελεσματικά μια από τις μεγαλύτερες μεταρρυθμίσεις που έχει στα «σκαριά» η κυβέρνηση.

Στρατηγική προτεραιότητα για την κυβέρνηση αποτελεί η διαμόρφωση του νέου υγειονομικού χάρτη για τη διοικητική διάρθρωση των υπηρεσιών υγείας, ενώ προωθούνται τομές όπως η οργάνωση και λειτουργία Εθνικού Συστήματος Τραύματος, το οποίο περιλαμβάνει τη σύσταση 16 Κέντρων Τραύματος σε νοσοκομεία, καθώς και η ψυχιατρική μεταρρύθμιση. 

Το κενό που άφησε η μετακίνηση του Άδωνι Γεωργιάδη στο υπουργείο Εργασίας ήρθε να καλύψει η Δόμνα Μιχαηλίδου. Και αυτή η απόφαση του πρωθυπουργού στο πλαίσιο του μίνι ανασχηματισμού ακολουθεί το μοτίβο της επιλογής στελεχών που έχουν εμπειρία στους τομείς που τους ανατίθενται. Η Δόμνα Μιχαηλίδου έχει θητεύσει στο συγκεκριμένο υπουργείο ως υφυπουργός, αρμόδια για θέματα Πρόνοιας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, στην πρώτη κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη.

Μετά και το πρόσφατο πέρασμά της από τη θέση της υφυπουργού Παιδείας, πλέον αναβαθμίζεται στην πολιτική κλίμακα, αναλαμβάνοντας υπουργός, και μάλιστα ενός από τα κορυφαία –ή αλλιώς «παραγωγικά»– υπουργεία. Οι προκλήσεις και για εκείνη δεν είναι λίγες: από τη μείωση της ανεργίας, την αντιμετώπιση της αναντιστοιχίας προσφοράς και ζήτησης στην αγορά εργασίας, έως τη διαχείριση σημαντικών κονδυλίων για αποτελεσματική κατάρτιση και το ζήτημα των συλλογικών διαπραγματεύσεων.

Υφυπουργός Παιδείας, με αρμοδιότητα την Επαγγελματική Κατάρτιση, αναλαμβάνει η βουλευτής Επικρατείας, Ιωάννα Λυτρίβη, στέλεχος με εξειδίκευση και εμπειρία στον συγκεκριμένο τομέα. Παράλληλα, ο μίνι ανασχηματισμός έφερε στην κυβέρνηση ένα στέλεχος της νεότερης γενιάς, τον βουλευτή Ηλείας Ανδρέα Νικολακόπουλο, που αναλαμβάνει υφυπουργός Προστασίας του Πολίτη, ενώ ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης πλέον αναβαθμίζεται σε υφυπουργό παρά τω πρωθυπουργώ και μαζί με την εκπροσώπηση της κυβέρνησης, αναλαμβάνει και τις αρμοδιότητες του Τύπου.

Δεν υπάρχει περιθώριο για χάσιμο χρόνου

Ένα πρώτο συμπέρασμα από τις επιλογές του πρωθυπουργού είναι ότι επενδύει στην εμπειρία, τοποθετώντας σε κρίσιμους τομείς πρόσωπα που έχουν δοκιμαστεί σε αυτούς ξανά και μάλιστα με επιτυχία. Το rotation που είχε επιχειρήσει ο Κυριάκος Μητσοτάκης σε σειρά χαρτοφυλακίων στην έναρξη της 2ης θητείας του έχει πλέον αποδειχθεί ότι δεν πέτυχε στο βαθμό που περίμενε, σχολίαζαν πολιτικοί αναλυτές χθες και πρόσθεταν πως φαίνεται ότι δεν υπάρχει περιθώριο για χάσιμο άλλου χρόνου ή για νέους πειραματισμούς.

Η κυβέρνηση ήδη έχει συμπληρώσει το πρώτο εξάμηνο της νέας 4ετίας της και θα πρέπει να «τρέξει» για να υλοποιήσει τα όσα έχει εξαγγείλει. Έτσι, σε μια δεύτερη ανάγνωση, μπορεί να πει κανείς ότι πίσω από τις «χειρουργικές» αλλαγές που πραγματοποίησε στην κυβέρνηση ο Κυριάκος Μητσοτάκης, μέσα στο τρίτο 24ωρο της νέας χρονιάς, «κρύβεται» το μεταρρυθμιστικό πλάνο της κυβέρνησης.

Το μεταρρυθμιστικό πλάνο σε πρώτη προτεραιότητα

Όπως έχει διαφανεί ήδη από τα τέλη του 2023, η κυβέρνηση πρόκειται να φέρει σημαντικά νομοθετήματα τους πρώτους μήνες του 2024 και ο πρωθυπουργός επιθυμεί να υπάρχει ταχύτητα, ακρίβεια και αποτελεσματικότητα στην προώθησή τους.

Μεταξύ αυτών είναι:

• η ίδρυση και λειτουργία μη κρατικών ΑΕΙ
• η θέσπιση της επιστολικής ψήφου με στόχο την αντιμετώπιση του φαινομένου της διαρκώς αυξανόμενης αποχής από την εκλογική διαδικασία και τη διευκόλυνση των χιλιάδων Ελλήνων του εξωτερικού που πληρούν τις σχετικές προϋποθέσεις να ασκήσουν το εκλογικό δικαίωμά τους
• οι αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα
• οι αλλαγές στο ΕΣΥ
• το νομοσχέδιο για τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών 

Ειδικά, για το τελευταίο, δεδομένου ότι υπάρχουν ενστάσεις εντός της ΝΔ, αλλά και διαφωνία από την πλευρά της Εκκλησίας, η κυβέρνηση προχωρά προσεκτικά. Αν και δεν είναι βέβαιο ότι το νομοσχέδιο για τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών θα προωθηθεί άμεσα (η εξαγγελία του πρωθυπουργού είναι ότι θα υλοποιηθεί εντός της 4ετίας) ο κυβερνητικός εκπρόσωπος έχει σχολιάσει σχετικά στη συνέντευξη που παραχώρησε στον ΣΚΑΙ: 

«Υπάρχει μια μεγάλη παρανόηση για το τι θα φέρουμε, τι δεν θα φέρουμε. Καλό είναι να δούμε πρώτα το κείμενο, να δούμε τι λέει, να δούμε τις παρεμβάσεις. Ως προς τον χρόνο της νομοθέτησης, να περιμένουμε τις επίσημες ανακοινώσεις, πρώτον. Δεύτερον, μετά το νομικό κείμενο, μετά το κείμενο του νομοσχεδίου, θα υπάρχουν σχετικές ανακοινώσεις και για τη συμπεριφορά στην ψηφοφορία. Σε περίπτωση, δηλαδή, που υπάρχει το οτιδήποτε, θα ανακοινωθεί από τον πρωθυπουργό».

Το μήνυμα της συστράτευσης

Με την τελευταία αποστροφή του, ο κ. Μαρινάκη διαμηνύει ουσιαστικά ότι δεν θα γίνουν ανεκτά φαινόμενα άρνησης υπερψήφισης των νομοσχεδίων της κυβέρνησης –ειδικά από τους ίδιους τους υπουργούς– και υπό αυτήν την έννοια θα μπορούσε να πει κανείς ότι αυτό είναι ακόμη ένα μήνυμα που στέλνει ο μίνι ανασχηματισμός της 3ης Ιανουαρίου: οι μεταρρυθμίσεις της κυβέρνησης πρέπει να προωθηθούν και μάλιστα με γρήγορες διαδικασίες και γι αυτόν τον σκοπό όλοι καλούνται σε συστράτευση.

Κυβερνητικές πηγές σχολίαζαν για τις αλλαγές στο κυβερνητικό σχήμα: «Ο πρωθυπουργός, όπως έχει δείξει όλα τα προηγούμενα χρόνια, όταν κρίνει, προχωράει σε διορθωτικές κινήσεις προκειμένου να ενισχυθεί η αποτελεσματικότητα του κυβερνητικού έργου. Και σε αυτή την περίπτωση έδρασε άμεσα και αποφασιστικά για να έχουμε ένα πιο δυναμικό ξεκίνημα τη νέα χρονιά σε κρίσιμους τομείς».

Έτσι, σε περίπτωση που κάποια από τα μηνύματα του χθεσινού ανασχηματισμού δεν γίνουν κατανοητά από τους αποδέκτες, δεν αποκλείεται και νέος «χειρουργικός» ανασχηματισμός στο όχι πολύ μακρινό μέλλον. Κάποιοι, που ήδη έχουν αρχίσει τα σενάρια για τον επόμενο γύρο αλλαγών στην κυβέρνηση, τον τοποθετούν κοντά στις Ευρωεκλογές της 9ης Ιουνίου.