Το νέο ζήτημα που έχει διχάσει την ελληνική κοινωνία, όπως προκύπτει από τον καθρέπτη της, τα social media, είναι αυτό των σπουδών του Νίκου Ρωμανού. Άπειρες αναρτήσεις στο διαδίκτυο, ατέλειωτες ραδιοτηλεοπτικές ώρες, πρωτοσέλιδα εφημερίδων, υπογραφές στήριξης (ως και οι απόφοιτοι του Μωραΐτη), επισημαίνουν, μεταξύ άλλων, το δικαίωμα του καταδικασμένου για κακουργηματική πράξη κυρίου στην εκπαίδευση.
Καταρχάς, ας μείνουμε στην ορολογία. Η επιθυμία του κ. Ρωμανού να σπουδάσει (όπως και κάθε καταδικασμένου σε φυλάκιση) δεν συνιστά δικαίωμα, είναι παραχώρηση, ευεργεσία του κράτους προς πρόσωπα που διεκδικούν έτσι την επανένταξη στην κοινωνία. Ο κ. Ρωμανός διεκδικεί από το κράτος με απεργία πείνας την επέκταση του ευεργετήματος αυτού και σε εκείνον. Πολύ σωστά, μάλιστα, η πολιτεία συζητά τρόπους ώστε ο κ. Ρωμανός να μπορεί να δεχθεί την ευεργεσία της πολιτείας και να παρακολουθήσει μαθήματα, χωρίς όμως να υπάρξουν κίνδυνοι απόδρασής του.
Υπάρχουν τέτοιοι κίνδυνοι, άραγε; Και από πού προκύπτουν; Καταρχάς, από την απολύτως συνειδητή επιλογή του να πάρει το καλάσνικοφ και να κάνει ληστείες. Άραγε, έχει μετανιώσει για αυτές τις επιλογές του; Όπως προκύπτει από τα κείμενά του, είναι ξεκάθαρο πως όχι. Αντιθέτως, επιμένει, ενώ οι σύντροφοί του απειλούν ότι θα «κόψουν λαρύγγια» αν του συμβεί οτιδήποτε.
Ο κ. Ρωμανός, από τη στιγμή που επέλεξε το ρόλο του επαναστάτη, όπως εκείνος τον καταλαβαίνει, ακόμα κι αν πιστεύει (όπως δήλωσε ο πατέρας του) ότι είναι ηθική στάση, δεν μπορεί παρά να γνωρίζει ότι οι όποιες επιλογές έχουν κόστος - ιδίως σε δημοκρατικά καθεστώτα τα οποία, ακόμα κι αν ο καταδικασμένος δεν αναγνωρίζει, έχουν θεσπισμένους και κατά κανόνα σαφείς κανόνες. Καλάσνικοφ και ελευθερία είναι δυο έννοιες που δεν συμβαδίζουν. Βεβαίως, η δημοκρατική πολιτεία δεν εξουθενώνει τους πολίτες της, ούτε όσους βρίσκονται στη φυλακή ακόμα και για το μεγαλύτερο κακούργημα. Αλλά δεν γίνεται, υπό πίεση, να αντιμετωπίσει ευνοϊκά κάποιον κρατούμενο, σε βάρος άλλων κρατουμένων, από τη στιγμή που δεν έχουν συμπληρωθεί οι νόμιμες προϋποθέσεις που να επιτρέπουν στον καταδικασμένο να εξέρχεται με άδειες από τις φυλακές. Η πολιτεία, προφανώς, οφείλει να εξαντλήσει όλα τα περιθώρια για να μπορεί να σπουδάσει ο κ. Ρωμανός από το κελί του, εξ αποστάσεως. Και ενδεχομένως, μπορεί να συναινέσει στη φυσική παρουσία του στο μάθημα αν και όταν τελεσφορήσει η δυνατότητά του να εξέρχεται φορώντας το ειδικό βραχιολάκι, κάτι που μπορεί να διασφαλίσει ότι δεν θα αποδράσει. Η πολιτεία οφείλει να είναι ανεκτική, αλλά και να διασφαλίσει ότι η ανοχή που θα δείξει δεν μπορεί να γίνει όπλο στα χέρια ενός δηλωμένου εχθρού της.
Ένα ακόμα σημείο που αξίζει να προσέξουμε ως κοινωνία είναι το ρεύμα υποστήριξης του κ. Ρωμανού. Τι είναι εκείνο που οδηγεί πολλούς (και κάποιους σοβαρούς) ανθρώπους να υποστηρίζουν όχι τόσο το δικαίωμα ενός φυλακισμένου να κάνει σπουδές, όσο και κυρίως ευθέως τις επιλογές ενός καταδικασθέντος για κακουργηματική πράξη; Είναι δυνατόν ένας καταδικασμένος ληστής και κατηγορούμενος για συμμετοχή σε τρομοκρατική οργάνωση, να απολαμβάνει αυτό το ρεύμα υποστήριξης; Είναι δυνατόν να βγαίνουν (σχεδόν) υμνητικές ανακοινώσεις από καθηγητές ή από δημοσιογράφους; Είναι δυνατόν η νεολαία του ΣΥΡΙΖΑ να εμφανίζει τον κ. Ρωμανό σχεδόν ως διωκόμενο και ως πρότυπο αγωνιστή και δημοκράτη;
Όλα τα παραπάνω συγκλίνουν στο συμπέρασμα ότι έχουμε να κάνουμε με μια άρρωστη κοινωνία που δεν ξέρει από πού να πιαστεί και με μια νεολαία διχασμένη, τμήματα της οποίας θεωρούν πρότυπα τον ληστή και οπαδό του κοινωνικού χάους Ρωμανό κι άλλα τμήματα τον επίσης αντισυστημικό ναζί Κασιδιάρη. Άστοχη η σύγκριση; Καθόλου. Και οι δυο, με τη βία τους, θέλουν να επιβάλουν ολοκληρωτικές κοσμοθεωρίες στους πολίτες, θέλουν δηλαδή να μας σώσουν - ο ένας στο όνομα μιας επανάστασης, ο άλλος στο όνομα της εθνοφυλετικής καθαρότητας. Και στους δυο κυριαρχεί ο λόγος του μίσους.
Και πράγματι, θα μπορούσε να πει κανείς ότι πρέπει να δείξουμε τη μέγιστη δυνατή ευαισθησία στον Νίκο Ρωμανό επειδή συνέβη αυτό που συνέβη με τον 15χρονο φίλο του, Αλέξανδρο. Ακριβώς για αυτό, λοιπόν, συναντήθηκε ο πρωθυπουργός με τον πατέρα του και υπάρχει όλη αυτή η προσπάθεια για να βρεθεί λύση. Διότι, αλλιώς θα μπορούσε να πει κανείς «και που ξέρεις τι παιδικά τραύματα έχει ο Κασιδιάρης ή ο κάθε Κασιδιάρης που γίνεται φασίστας». Αν ψάχνουμε άλλοθι μπορούμε να βρούμε για όλους. Που να δεις τι άλλοθι θα μπορούσαν να διεκδικήσουν τα παιδιά και οι συγγενείς των θυμάτων της 17 Νοέμβρη! Κι όμως, με απόλυτη αξιοπρέπεια δίνουν τη μάχη της μνήμης των αγαπημένων τους προσώπων. Μόνοι τους, στη μοναδική χώρα που οι καταδικασμένοι για τρομοκρατία δίνουν συνεντεύξεις ως σταρ, γράφουν άρθρα, επιστολές και βιβλία σαν ιστορικοί και λογοτέχνες, απολαμβάνουν ακόμα και σήμερα τη συμπάθεια τμημάτων της κοινωνίας.
Πολύ φοβάμαι πως αν συνεχίσουμε έτσι, θα ζήσουμε πολύ άγρια φαινόμενα. Πάνω σε αυτά τα θεμέλια χτίζονται τα «τέρατα».
6°
