Παραστατίδης: «Ανάγκη να δοθεί εκπαιδευτικός χώρος στο συναίσθημα έναντι του ορθολογισμού»

Με μία σύντομη, αλληγορική ιστορία ο Στέφανος Παραστατίδης θέλησε να περάσει το μήνυμά του για την Παιδεία και η εκπαίδευση να αποκτήσει ξανά νόημα. Ο βουλευτής Κιλκίς του ΠΑΣΟΚ - ΚΙΝΑΛ, γιατρός και ο ίδιος, περιγράφει «μία εικόνα από το μέλλον», όπου ένα ρομπότ «εξετάζει» μία 80χρονη γυναίκα αποτυγχάνοντας να διαγνώσει έμφραγμα, τη στιγμή που ο γιατρός που κάθεται παραδίπλα, υποψιάζεται ότι το δεύτερο καρδιογράφημα στο οποίο την υποβάλλει, θα έχει παθολογικά ευρήματα. 

Ο βουλευτής επιδιώκει με αυτή την ιστορία «από το μέλλον» να αναδείξει την ανάγκη να δοθεί «εκπαιδευτικός χώρος στο συναίσθημα έναντι του ορθολογισμού» και γράφει: «Η πολυπλοκότητα του ανθρώπινου οργανισμού, η σύνθετη πραγματικότητα, οι αναπάντητες ερωτήσεις αλλά και τα κενά της επιστήμης, θα δημιουργούν μία διαρκή τριβή μεταξύ του ανθρώπου και της μηχανής. Και σίγουρα η ιατρική είναι μία επιστήμη που δύσκολα θα μπει σε κουτάκια, τουλάχιστον τα επόμενα χρόνια. Όμως και ο γιατρός δεν πρέπει να φοβάται μη χάσει τη δουλειά του. Άλλωστε, δεν πρέπει να είναι αυτό το ζητούμενο -η ορθή διάγνωση είναι, απ᾽ όποιον μπορεί να γίνει καλύτερα. Και η τεχνολογία έρχεται να δώσει τις λύσεις. Ο πραγματικός κίνδυνος είναι να πάψουμε να είμαστε χρήσιμοι, να χάσουμε το νόημα της ζωής. Και θα πρέπει να προσπαθήσουμε πολύ για να μη συμβεί αυτό, να γίνουμε καλύτεροι, να κάνουμε αλλαγές, υπερβάσεις, να δώσουμε εκπαιδευτικό χώρο στο συναίσθημα έναντι του ορθολογισμού, να επενδύσουμε στα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα -ακόμη αποστηθίζουμε ενώ έχουμε απέναντί μας τα big data. Και κυρίως, να μη στρουθοκαμηλίζουμε βλέποντας γύρω μας εχθρούς. Να αναζητούμε την πρόοδο, τη συμμετοχή, τη συνεργασία, την καλλιέργεια αξιών. Να προσπαθούμε για το καλό. Δεν θα είναι εύκολο. Χρειάζεται να αποκτήσει ξανά νόημα η εκπαίδευση. Με στόχο να υπηρετήσει μία καλύτερη παιδεία. Εκεί είναι που ξεχωρίζει ο άνθρωπος από τη μηχανή, στην παιδεία. Εκεί είναι η μάχη που αξίζει να δοθεί από τις ανθρώπινες κοινωνίες. Διότι, παιδεία είναι αυτό που μένει όταν ξεχάσεις όσα διδάχθηκες στο σχολείο», καταλήγει ο Στέφανος Παραστατίδης. 

Ολόκληρη η ανάρτηση τού Στέφανου Παραστατίδη

*Εικόνες από το μέλλον #παιδεια

Η ασθενής προσέρχεται στο τμήμα των επειγόντων με πόνο στο στήθος. Ο υπολογιστής ξεκινά τις ερωτήσεις βάσει πρωτοκόλλου, ενόσω η νοσηλεύτρια-ρομπότ κάνει την προετοιμασία για το ηλεκτροκαρδιογράφημα.

-Πού πονάτε; Σε ποιο μέρος του θώρακα; Από πότε; Πώς είναι ο πόνος; Έχετε τάση για έμετο; Αντανακλά ο πόνος στην πλάτη; Έχετε ιδρώτα;
Παράλληλα, επεξεργάζεται το ιστορικό της ασθενούς από τον ηλεκτρονικό φάκελο που έχει αποθηκευμένο στο κεντρικό του αρχείο. Οι απαντήσεις της ασθενούς παραπέμπουν σε έναν άτυπο πόνο, πιθανώς μυοσκελετικό, ο οποίος είναι εντοπισμένος σε ένα σημείο, διαξιφιστικός, δείχνεται με το δάχτυλο, επιδεινώνεται με την εισπνοή ή την εξωτερική πίεση και χωρίς κανένα συνοδό σύμπτωμα. Ταυτόχρονα, το καρδιογράφημα δε δείχνει κάποια αλλοίωση, είναι απόλυτα φυσιολογικό.

Ο υπολογιστής ζητά από την ασθενή να πάει στο σπίτι να ξεκουραστεί, χρησιμοποιώντας και ένα τετριμμένο αστείο περί φόβου για δήθεν έμφραγμα. Ο γιατρός, παραδίπλα, σταυροπόδι και με έναν ζεστό καφέ στο χέρι, παρακολουθεί με ενδιαφέρον την εξέταση. Η ασθενής είναι μία γιαγιά 80 ετών, η οποία δείχνει απόλυτα ψύχραιμη κατά τις απαντήσεις της. Στο πρόσωπό της δεν υπάρχει ίχνος φόβου, η φωνή της είναι σταθερή, η ομιλία αργή, γεμάτη αυτοπεποίθηση. Είναι το προφίλ των ασθενών που φοβάται ο συγκεκριμένος γιατρός -έχει χάσει δύο παρόμοιου προφίλ ασθενείς, τις οποίες δεν κατάφερε να διαγνώσει σωστά. Ζητά από την ασθενή να καθίσει λίγο ακόμη και συνεχίζει κάποιες ερωτήσεις. Η γιαγιά έχει ιστορικό με πολλά βαρειά χειρουργεία, έχει χάσει δύο παιδιά και έχει δίπλα της έναν άνδρα που συνεχώς τη διακόπτει με άξεστο τρόπο σε όσα λέει και τη διορθώνει για το κάθε τι.

Ο γιατρός ζητά από τη γιαγιά να περιγράψει την απώλεια (δύο παιδιά), τον πόνο (χειρουργεία) κ τη ζωή της στο σπίτι. Ο ίδιος έχει πάψει να ακούει τη γιαγιά που φλυαρεί. Ενώ εκείνη ανοιγοκλείνει το στόμα της, εκείνος περιεργάζεται κάθε της γκριμάτσα, κάθε της κίνηση, τον τόνο και τη χροιά της φωνής της. Υπάρχει μία αναντιστοιχία. Η γιαγιά περιγράφει την απώλεια των παιδιών της όπως μία συνταγή ενός φαγητού. Είναι σαν να έχουν γίνει όλα ένα μέσα της. Μία συναισθηματική επιπέδωση. Και δε φοβάται τον θάνατο, περισσότερο ερωτοτροπεί με δαύτον.  Ξαφνικά, μία γκριμάτσα φωτίζει το πρόσωπό της. Είναι ο πόνος που έρχεται. Εκείνη δαγκώνεται, συνεχίζει. Ο ιατρός διακόπτει, ζητάει 2ο καρδιογράφημα. Εκείνο βγαίνει παθολογικό. Η διάγνωση είναι έμφραγμα.

Ο γιατρός κοιτάζει προς τον υπολογιστή με μία στιγμιαία υπεροψία. Μόλις δικαιολόγησε την ύπαρξή του, απέναντι στον εαυτό του και την οργανωμένη κοινωνία. Όμως η τεχνολογία θα επανέλθει. Ο νέος μελλοντικός καρδιογράφος θα δείχνει με την παραμικρή ακρίβεια τα εμφράγματα. Δεν θα χρειάζονται καν οι ερωτήσεις. Και ο αντίστοιχος υπολογιστής θα πίνει και αυτός ένα ζεστό φλιτζάνι καφέ.

Σε αυτό περίπου το πεδίο θα δοθούν οι επόμενες μάχες, μεταξύ ανθρώπων και μηχανών. Η πολυπλοκότητα του ανθρώπινου οργανισμού, η σύνθετη πραγματικότητα, οι αναπάντητες ερωτήσεις αλλά και τα κενά της επιστήμης, θα δημιουργούν μία διαρκή τριβή μεταξύ τους.

Και σίγουρα η ιατρική είναι μία επιστήμη που δύσκολα θα μπει σε κουτάκια, τουλάχιστον τα επόμενα χρόνια. Όμως και ο γιατρός δεν πρέπει να φοβάται μη χάσει τη δουλειά του. Άλλωστε, δεν πρέπει να είναι αυτό το ζητούμενο -η ορθή διάγνωση είναι, απ᾽ όποιον μπορεί να γίνει καλύτερα. Και η τεχνολογία έρχεται να δώσει τις λύσεις.
Ο πραγματικός κίνδυνος είναι να πάψουμε να είμαστε χρήσιμοι, να χάσουμε το νόημα της ζωής. Και θα πρέπει να προσπαθήσουμε πολύ για να μη συμβεί αυτό, να γίνουμε καλύτεροι, να κάνουμε αλλαγές, υπερβάσεις, να δώσουμε εκπαιδευτικό χώρο στο συναίσθημα έναντι του ορθολογισμού, να επενδύσουμε στα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα -ακόμη αποστηθίζουμε ενώ έχουμε απέναντί μας τα big data. Και κυρίως, να μη στρουθοκαμηλίζουμε βλέποντας γύρω μας εχθρούς. Να αναζητούμε την πρόοδο, τη συμμετοχή, τη συνεργασία, την καλλιέργεια αξιών. Να προσπαθούμε για το καλό.

Δεν θα είναι εύκολο. Χρειάζεται να αποκτήσει ξανά νόημα η εκπαίδευση. Με στόχο να υπηρετήσει μία καλύτερη παιδεία. Εκεί είναι που ξεχωρίζει ο άνθρωπος από τη μηχανή, στην παιδεία. Εκεί είναι η μάχη που αξίζει να δοθεί από τις ανθρώπινες κοινωνίες. Διότι, παιδεία είναι αυτό που μένει όταν ξεχάσεις όσα διδάχθηκες στο σχολείο.