Unpopular opinion: Η ροζ σημαία δεν έχει καμία δουλειά στο ελληνικό προξενείο

Πριν αρχίσουμε φωνές και κατάρες, hear me out! Οι σημαίες έχουν χρησιμοποιηθεί πολλές φορές από καλλιτέχνες, πόσες όμως από αυτές τις «πειραγμένες» σημαίες βλέπουμε σε επίσημα κτίρια κάποιου κράτους; Η Γεωργία Λαλέ δημιούργησε ένα πραγματικά συγκλονιστικό έργο που μέσα από την απλότητά του περνάει ένα μεγαλειώδες μήνυμα.

Η ροζ ελληνική σημαία είναι φτιαγμένη από κομμάτια σεντονιών που προέρχονται από ελληνικά σπίτια και κρύβουν ένα ένοχο μυστικό. Σε αυτά τα σεντόνια το βράδυ πλάγιαζαν γυναίκες που είχαν βιώσει ενδοοικογενειακή βία (και ποιος τολμά να τις κοιτάξει και να πει «δεν μας αφορά»;)  Η σημαία αποτελεί βασικό θέμα της έκθεσης με τον πολύ εύστοχο τίτλο «Ενοχή της Γειτονιάς» και διοργανώθηκε, στο πλαίσιο ενός πρότζεκτ το οποίο αναδεικνύει το έργο καλλιτεχνών από την Ελλάδα που ζουν ή/και εργάζονται στη Νέα Υόρκη.

Δεν είναι η πρώτη φορά που η καλλιτέχνις χρησιμοποιεί σημαίες για να περάσει κάποιο δυνατό κοινωνικό μήνυμα και έχει εκθέσει τα έργα της σε όλον τον κόσμο, όπως για παράδειγμα, και στην Μπιενάλε της Βενετίας. Έχει χρησιμοποιήσει επίσης τις σημαίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των ΗΠΑ προκειμένου να περάσει μηνύματα υπέρ της εξάλειψης της φτώχειας ή του στίγματος του καρκίνου με τον οποίο και η ίδια πάλεψε γενναία τα τελευταία χρόνια. Γιατί είναι επιλογή της να συνδυάζει άρρηκτα το έργο της με τον ακτιβισμό και την προσπάθεια για την δημιουργία ενός καλύτερου κόσμου. 

«Λυπάμαι που η δουλειά μου παρερμηνεύτηκε. Τα θύματα γυναικοκτονιών είναι ήρωες του αγώνα για ελευθερία και ζωή στην Ελλάδα και διεθνώς», ήταν η πρώτη δημόσια δήλωση της ίδιας, στα social media, μόλις πληροφορήθηκε την απόσυρση του έργου της.

Όμως, sorry, άλλο η Μπιενάλε της Βενετίας κι άλλο το Ελληνικό Προξενείο. Στα δημόσια κτίρια ενός κράτους δεν είθισται να εκτίθενται παραποιημένες/ πειραγμένες σημαίες δεδομένου ότι  η σημαία στα συγκεκριμένα κτίρια αποτελεί εθνικό σύμβολο και όχι καλλιτεχνική ατραξιόν. Το έργο αυτό καθαυτό είναι χτύπημα στο στομάχι και στέλνει ένα σπουδαίο μήνυμα- όμως η θέση του δεν είναι εκεί.

Και φυσικά οι αετοχέρηδες και οι «γρήγοροι» του διαδικτύου των δύο μέτρων και των δυο σταθμών, μίλησαν αμέσως για λογοκρισία – κάποιοι μάλιστα μίλησαν και για «δεξιά χούντα» σε ορισμένα Tweets. Βέβαια όταν η Πρωτοψάλτη βγάζει τη λέξη «χοντρή» από τραγούδι που δεν έγραψε καν η ίδια, είναι ok. Όταν κατηγορούν τη Disney για ρατσιστικές αναφορές σε ταινίες που γυρίστηκαν τον προηγούμενο αιώνα, είναι ok. Όταν οι άνθρωποι δεν μπορούν να εκφραστούν στον γραπτό ή στον προφορικό λόγο με απόλυτη ελευθερία για να μην τους πουν politically incorrect και φάνε «απαλό» cancel στο κεφάλι, είναι ok. Τότε δεν είναι λογοκρισία, είναι απλή Τριτούλα.

Επιπλέον, το ότι το θέμα το ανέδειξε ο επικεφαλής του ακροδεξιού κόμματος «Νίκη» Δημήτρης Νατσιός, δεν σημαίνει ότι πρέπει να σπεύσουμε άκριτα να καταδικάσουμε την απομάκρυνση του έργου από το Προξενείο, μη και μας πουν φασίστες. Δεν είναι ζήτημα «με εμάς ή με τους άλλους». Είναι πλέον κουραστικό σε οποιοδήποτε θέμα προκύπτει στη χώρα να χωριζόμαστε σε δύο στρατόπεδα των ανώριμων «προοδευτικών» και των «κατάπτυστων δεξιών». Ο λαϊκισμός είναι το πιο εύκολο πράγμα ειδικά αν προέρχεται από λαλίστατους  «ευαγγελιστές» που αποφάσισαν ότι θα ορίζουν τη σωστή και τη λάθος γνώμη. Έτσι θα βρεθεί κάποιος στο κάθε δήθεν proodeytiko.gr, να γράψει ένα δυνατό κείμενο που θα στοχεύει στο κέντρο του θυμικού σου και θα σε πείσει πως πρόκειται για λογοκρισία και πως μας κυβερνούν οι φασίστες. Αν διαβάσεις βέβαια το κείμενο μια και δυο φορές, βλέπεις ότι είναι κενό νοήματος, γεμάτο ασάφειες, συναισθηματισμούς και επιφανειακή χρήση της γλώσσας. Τέτοια κείμενα είναι φτιαγμένα για να γίνουν viral, όχι για να αφυπνίσουν συνειδήσεις. Γνώμη μου.

Εν κατακλείδι, το θέμα δεν ήταν ποτέ το χρώμα της σημαίας ή το νόημα του έργου αλλά του πού εκτέθηκε. Το ότι ο Γιώργος Γεραπετρίτης έδωσε εντολή να απομακρυνθεί, δεν σημαίνει ότι απεχθάνεται την τέχνη ή ότι δεν τον πολυνοιάζει αν κακοποιούνται γυναίκες. Αυτά είναι αστεία. Η τέχνη όπως και όλες οι ανθρώπινες δημιουργίες, έχουν τον τόπο τους. Το έργο του Jamie Reid για τους Sex Pistols δεν εκτέθηκε ποτέ στην πρεσβεία του Ηνωμένου Βασιλείου, παρόλα αυτά είναι ευφυές. Το έργο του William N. Copley με τίτλο «Think» δεν εκτέθηκε σε κάποια δημόσια αμερικανική υπηρεσία και πάει λέγοντας.