Ο ελληνο-τουρκικός διάλογος, που αναπτύσσεται αυτήν την περίοδο, παρά τα προβλήματα και τις δυσκολίες, είναι απολύτως απαραίτητος, αναγκαίος και χρήσιμος. Είναι το μόνο αντίδοτο στην ένταση μεταξύ των δύο χωρών.
Η βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων έχει αποδειχθεί ότι είναι προς όφελος και των δύο χωρών και έχει αποφέρει οικονομικά οφέλη, που είναι σημαντικά για την χώρα μας που ζει σε συνθήκες οικονομικής κρίσης. Η πείρα έχει δείξει ότι το καλό κλίμα ανάμεσα στις δύο χώρες, έχει αποτρέψει θερμά επεισόδια και κρίσεις «τύπου Ίμια», από το 1996 και μετά. Επίσης, οι καλές διμερείς σχέσεις αποτελούν θετικό πλαίσιο για την επίλυση του Κυπριακού.
Είναι φανερό, ότι υπάρχουν στην Τουρκία κύκλοι, που κατά καιρούς επιθυμούν δημιουργία έντασης στο Αιγαίο. Θεωρούν ότι το πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου, συμπεριλαμβανομένου και του Δικαίου της Θάλασσας, δεν εξυπηρετεί τα τουρκικά συμφέροντα. Επίσης θεωρούν ότι ο πολιτικός διάλογος δεν θα αποδώσει τα αναμενόμενα, διότι δυσπιστούν προς τις προθέσεις της Ελλάδας και κυρίως προς τις προθέσεις των Ευρωπαίων, τους οποίους «βλέπουν» να χρησιμοποιούν την Ελλάδα για να εμποδίσουν την προσέγγιση της Τουρκίας με την Ευρώπη. Επιδιώκουν να αξιοποιήσουν την τουρκική υπεροπλία σε ορισμένους τομείς, ώστε να υποχρεώσουν Ελλάδα και άλλους παράγοντες να διαπραγματευθούν στο δικό τους «γήπεδο».
Γι' αυτό ακριβώς, η Ελλάδα έχει συμφέρον να μην παρασυρθεί σε μια τακτική όξυνσης με την Τουρκία. Επιβάλλεται η μέγιστη ψυχραιμία και αυτοσυγκράτηση από την ελληνική πλευρά. Η χώρα μας δεν έχει κανένα λόγο να παγιδευτεί σε μια κλιμάκωση της έντασης, που θα την καθιστούσε μέρος του προβλήματος και θα οδηγούσε πάλι τους διεθνείς παράγοντες να την ξαναδούν σαν μια προβληματική χώρα. Εξάλλου, τίποτα δεν αποκλείει ένα θερμό επεισόδιο να οδηγήσει, με κάποιο ανεξέλεγκτο χειρισμό, σε ευρύτερη ελληνοτουρκική κρίση, που θα επέβαλε στη συνέχεια μια εξωτερική επιδιαιτησία. Και συν τοις άλλοις, θα ήταν καταστροφική για τον τουρισμό και την οικονομική προοπτική μας, με αποθάρρυνση επενδύσεων, ανάγκη για νέα εξοπλιστικά συστήματα κλπ.
Είναι σημαντικό να συνεχιστούν, τόσο ο διμερής διάλογος για συνεργασία στα θέματα «χαμηλής πολιτικής» (οικονομία, εμπόριο, πολιτιστικές ανταλλαγές, τουρισμός κλπ), όσο και οι «διερευνητικές συζητήσεις» για τον πυρήνα των ελληνοτουρκικών σχέσεων (υφαλοκρηπίδα και συνδεόμενα συναφή θέματα). Τα «αγκάθια» που απομένουν, πρέπει σταδιακά να αφαιρεθούν για να μην αποτελούν «προσάναμμα» για πιθανή ανάφλεξη. Η πρόοδος στα θέματα του διαλόγου, πέραν του προφανούς οφέλους για τις δύο χώρες, θα αφαιρέσει επιχειρήματα από τους τουρκικούς εκείνους κύκλους που ισχυρίζονται στο εσωτερικό της γειτονικής χώρας, ότι μόνον με αντιπαράθεση είναι δυνατόν να λυθούν τα ελληνοτουρκικά προβλήματα, και θα αποδυναμώσει το ειδικό βάρος τους.
Οι κυπριακοί υδρογονάνθρακες
Όσον αφορά τη στάση της Τουρκίας σχετικά με τις κυπριακές έρευνες για υδρογονάνθρακες, είναι προφανές ότι έχουμε να κάνουμε με μια νέα στρατηγική, καθώς το Κυπριακό συνδέεται στενά με τα ζητήματα ενέργειας στην ευρύτερη περιοχή. Αυτό σημαίνει ότι η Τουρκία, που διεκδικεί ρόλο ισχυρής περιφερειακής δύναμης, δεν μπορεί να επιβεβαιώσει αυτόν τον ρόλο, χωρίς ενεργή συμμετοχή στο ενεργειακό παιχνίδι της περιοχής.
Η Τουρκία επιχειρεί να καταγράψει αμφισβητήσεις, στέλνοντας ένα καθαρό μήνυμα ότι χωρίς τη συμμετοχή της δεν μπορεί να γίνει τίποτα. Πάντως μια ανεξέλεγκτη κλιμάκωση από την πλευρά της δεν είναι εύκολη υπόθεση. Μπορεί να της γυρίσει μπούμερανγκ. Παρά την προσεκτική τακτική του διεθνούς παράγοντα προς την τουρκική στάση, υπάρχουν όρια που συνδέονται με ευρύτερες παραμέτρους στην περιοχή. Ουδείς μπορεί να αποδεχθεί εύκολα την ανατροπή των στρατηγικών ισορροπιών στην Ανατολική Μεσόγειο, που τελικά επιδιώκει η Τουρκία.
Η Κύπρος, προς το παρόν, οφείλει να συνεχίσει την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων, να επιστρέψει υπό όρους στον διάλογο για την επίλυση του Κυπριακού και να αποφύγει λογικές όξυνσης. Να δουλέψει με τον χρόνο, το δίκαιο των απόψεών της και τον θετικό και χρήσιμο ρόλο της στην ευρύτερη περιοχή.
Είναι σημαντικό να εμπεδωθεί στην κοινή γνώμη Κύπρου και Ελλάδας, ότι μόνο η οριστική λύση του Κυπριακού, μέσω των διακοινοτικών συνομιλιών, στο πλαίσιο των παραμέτρων του ΟΗΕ για μια διζωνική-δικοινοτική Ομοσπονδία, λύση που δεν μπορεί παρά να αποτελεί έναν έντιμο συμβιβασμό, θα άρει τις αιτίες και τις αφορμές κλιμάκωσης της έντασης και θα διασφαλίσει τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Συνθήκες, δηλαδή, σταθερότητας, ασφάλειας, και ευημερίας με την αξιοποίηση των πλουτοπαραγωγικών πηγών του Νησιού και από τις δύο κοινότητες.
Για την αξιοποίηση των εσόδων από τους υδρογονάνθρακες, όταν προκύψουν, υπήρξε κοινό έδαφος κατά τις συνομιλίες Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, από τους προηγούμενους ηγέτες των δύο πλευρών, Χριστόφια και Ταλάτ, αλλά και μνημονιακή υποχρέωση της Κυπριακής Δημοκρατίας για δημιουργία Ταμείου Υδρογονανθράκων. Αυτά τα στοιχεία, μπορούν μεταξύ άλλων να νομοθετηθούν στην Κύπρο, ώστε να επιδειχθεί ειλικρινής βούληση συνεννόησης.
4°
