Επίσκεψη Ερντογάν: Ένα βήμα προς την ειρήνη, πολλά βήματα προς την πρόοδο

Η προηγούμενη επίσκεψη του Ερντογάν ήταν τον Δεκέμβρη του 2017 επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Αν κάτι έμεινε από εκείνη την επίσκεψη ήταν η εικόνα στο προεδρικό μέγαρο. Ο Τούρκος ηγέτης στη μέση του καναπέ με τα σκέλια ανοικτά και ο Έλληνας πρόεδρος στην άκρη με τα χέρια σταυρωμένα στα γόνατα και τη μισή του έδρα στον αέρα. Σαν παιδί που το έχουν βάλει τιμωρία και το κατσαδιάζουν. Μια επίσκεψη φιάσκο για τα ελληνικά πράγματα.

Η πρόσφατη επίσκεψη ήταν διαφορετική. Ο Τούρκος πρόεδρος στην πολυθρόνα και απέναντι η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελαροπούλου με το δικό της αγέρωχο πλην όμως άκρως ευγενικό στυλ να τον κοιτάζει ως ίση προς ίσο. Και η εικόνα αυτή μιλάει από μόνη της, παράγει την δική της πολιτική. Η επίσκεψη ήταν άψογα προετοιμασμένη, το κλίμα πλέον τελείως διαφορετικό, το σκηνικό δήλωνε διάθεση συνεργασίας και θετική αλλαγή στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Βεβαίως και οι κακεντρεχείς βρήκαν να σχολιάσουν την υπόκλιση του υπουργού Εξωτερικών Γ. Γεραπετρίτη μόνο που αυτή επιβάλλονταν από το τυπικό της υπόθεσης και αφορούσε την παρουσία και των δύο προέδρων. Αλλά αυτοί που ψάχνουν ακίδες υποτέλειας απέναντι στον Τούρκο κάτι θα βρουν να σχολιάσουν. Τους ενοχλεί η βελτίωση των σχέσεων προς όφελος της Ελλάδας.

Στην επίσκεψη του 2017 ο Ταγίπ ήταν επιθετικός και η ελληνική πλευρά σε αμήχανη άμυνα. Είχε προηγηθεί η συνέντευξη στον ΣΚΑΪ όπου ο Ερντογάν δήλωνε ότι «η Συνθήκη της Λωζάνης πρέπει να επικαιροποιηθεί», ενώ απαντώντας στην προσφώνηση του Π. Παυλόπουλου είχε δηλώσει ότι «υπάρχουν κενά και εκκρεμότητες στην Συνθήκη της Λωζάννης που πρέπει να συζητηθούν ξανά». Η τουρκική επιθετικότητα τα επόμενα χρόνια απλώς επιβεβαίωσε το κλίμα εκείνης της συνάντησης. Οι δύο χώρες, αν και σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ, έπαιζαν με τη φωτιά και φλέρταραν για αρκετό καιρό με το θερμό επεισόδιο. Με υπαιτιότητα της Τουρκίας.

Ο Δεκέμβριος του 2023 είναι ευτυχώς ειρηνικός. Από το «θα έρθουμε ένα βράδυ», τους πυραύλους που μπορούν να πλήξουν την Αθήνα και τα «Μητσοτάκης γιοκ», περάσαμε στο «φίλε μου Κυριάκο» «να βλέπουμε το ποτήρι μισογεμάτο» και μια γενικόλογη διάθεση «αντάξια του κλίματος της εποχής». Δηλαδή ειρηνική διευθέτηση των ανοικτών θεμάτων, εμπορικές συμφωνίες και κυρίως μια έργω συνεργασία απέναντι στο φλέγον ζήτημα του μεταναστευτικού. Ούτε αυστηρά μηνύματα, ούτε τσαμπουκάδες. Πραγματικά, μια νέα εποχή στις διμερείς μας σχέσεις. Αρκεί να κρατήσει.

Η στάση της Κατερίνας Σακελλαροπούλου ήταν πολιτική και άκρως αποτελεσματική. Βοήθησε σημαντικά ώστε η συνάντηση να έχει θετικό πρόσημο και να υπογραφεί ένα κείμενο περί καλής γειτονίας πράγμα που δεν πέρασε στα ψιλά της παγκόσμιας ειδησιογραφίας. Και αυτό είναι προς το συμφέρον της ελληνικής πλευράς. Δεν έχουμε κανένα λόγο να τσακωνόμαστε με την Τουρκία, ούτε να παίζουμε το παιχνίδι μιας στρατοκρατικής κάστας της γείτονος που επιθυμεί το θερμό επεισόδιο και γιατί όχι και τον πόλεμο. Φυσικά και δεν τρέφουμε αυταπάτες ότι το κλίμα αυτό θα κρατήσει για πάντα, αλλά είναι ένα θετικό βήμα και πρέπει να το σημειώσουμε με ανακούφιση. Κάθε κίνηση που αναβάλει τη σύγκρουση είναι καλοδεχούμενη. Διότι αφήνει περιθώρια για πιο ουσιαστικά και αμοιβαίως ωφέλιμα πράγματα.

Η αλλαγή στάσης φυσικά και συμβάλει στις σχέσεις της Τουρκίας με τον δυτικό κόσμο και ιδιαίτερα με την ΕΕ. Οι Τούρκοι δεν κάνουν τίποτα αν δεν έχουν διάφορο. Αν όμως η αλλαγή πολιτικής έχει ως αποτέλεσμα τη μόνιμη μείωση των μεταναστευτικών ροών και μια ειλικρινή συνεργασία στα ελληνοτουρκικά σύνορα έχουμε απτούς λόγους να είμαστε ευχαριστημένοι. Προφανώς και δεν παραβλέπουμε τη στάση της Τουρκίας στο πλευρό της Χαμάς, τις απειλές του Ερντογάν προς το Ισραήλ, την έμμεση στήριξη της Ρωσίας στον πόλεμο με την Ουκρανία, αλλά το ήπιο κλίμα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις δηλώνει ότι ο Τούρκος ζορίζεται και αναζητεί ερείσματα στη Δύση. Και η ειρήνη είναι καλοδεχούμενη απ’ όπου και αν προέρχεται. Πάντα βέβαια με το μάτι ανοικτό.

Όσοι θαύμαζαν την διπλωματική ικανότητα της Τουρκίας σίγουρα θα απογοητεύτηκαν. Είδαν ότι η επαμφοτερίζουσα πολική, το «κρύο-ζέστη», η επιλογή να πορεύεσαι σε δύο βάρκες, μια με τη Δύση και μια με την Ανατολή, οδηγεί αναπόφευκτα στην κωλοτούμπα. Διότι σε καθιστά διεθνώς αναξιόπιστο. Αντιθέτως η ελληνική διπλωματία θριάμβευσε. Διότι η γραμμή της είναι σταθερή και ως εκ τούτου αξιόπιστη. Στρατιωτική προστασία των συμφερόντων της χώρας με ταυτόχρονη διάθεση διαλόγου και επαναπροσέγγισης με τους γείτονες. Η διαρκής και αταλάντευτη μέριμνα για την προστασία του ειρηνικού κλίματος νίκησε. Μια τακτική που δίχως άλλο πιστώνεται στον Κυριάκο Μητσοτάκη.

Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις γυρίζουν σελίδα διότι η Ελλάδα είναι πλέον ισχυρή και μπορεί να την κοιτάζει στα μάτια. Από την απέναντι καρέκλα όπως η πρόεδρος Κατερίνα. Οι συμμαχίες της πατρίδας είναι ισχυρές, ο λόγος της στην ΕΕ σεβαστός, οι σχέσεις της με τις ΗΠΑ άριστες, το εσωτερικό μέτωπο αρραγές όσο ποτέ άλλοτε. Και αυτό είναι αποτέλεσμα της ανάκαμψης της οικονομίας, της ισχυροποίησης του αμυντικού μας τομέα, του ήπιου πλέον εσωτερικού πολιτικού κλίματος και της ραγδαίας υποχώρησης της τοξικότητας. Διότι το τοξικό κλίμα στις πολιτικές αντιπαραθέσεις δηλώνει προς όλες τις κατευθύνσεις διχασμό και συνεπώς αδυναμία. Έστω και αργά η Ελλάδα καταλαβαίνει ότι πρέπει να υπερβαίνει τις παραδοσιακές αντιπαλότητες μεταξύ των κομμάτων και να εργάζεται για την ευημερία και την πρόοδο των πολιτών της. Και η ειρήνη είναι η βασικότερη προϋπόθεση.