Τόνωση της φιλοευρωπαϊκής στάσης στην Ελλάδα «δείχνει» το Ευρωβαρόμετρο

Παρά τη δύσκολη οικονομική συγκυρία, φαίνεται πως ενισχύεται το φιλοευρωπαϊκό προφίλ των Ελλήνων. Τα αποτελέσματα του Ευρωβαρόμετρου που δημοσιοποιεί η ATHENS VOICE σήμερα, Τετάρτη 6/12 -έξι μήνες πριν από τις Ευρωεκλογές- παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον.

Σύμφωνα με αυτά, οι Έλληνες είναι απαισιόδοξοι τόσο για την πορεία της ελληνικής οικονομίας σε έναν χρόνο από τώρα, αλλά και για την προσωπική οικονομική κατάστασή τους. Την ίδια ώρα, ωστόσο, είναι αισιόδοξοι για το μέλλον της ΕΕ, ενώ παράλληλα φαίνεται να ενισχύεται η άποψη ότι είναι θετική η συμμετοχή στην ΕΕ και πως έχει ωφεληθεί η χώρα.

Οι πολίτες, αν και δηλώνουν δύσπιστοι ότι η φωνή τους ακούγεται στα υψηλά ευρωπαϊκά κλιμάκια, ζητούν από το Ευρωκοινοβούλιο να υπερασπιστεί κατά κύριο λόγο τη Δημοκρατία, από τη λειτουργία της οποίας δεν είναι ικανοποιημένοι. Παράλληλα, ζητούν να αποτελέσουν προτεραιότητες η καταπολέμηση της φτώχειας, η δημοσια υγεία, η κλιματική αλλαγή και να υποστηριχθεί η οικονομία για να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας.

Παρά, δε, τις αλλεπάλληλες εκλογικές αναμετρήσεις στην Ελλάδα, οι πολίτες δηλώνουν έτοιμοι να ψηφίσουν και στις Ευρωεκλογές του Ιουνίου 2024.

Η ζωή στην ΕΕ σύμφωνα με την οπτική των πολιτών

Αναλυτικότερα, στην έρευνα του Ευρωβαρόμετρου, που στην Ελλάδα διενεργήθηκε από τις 28/09 έως τις 13/10, καταγράφεται ότι αν και στη συντριπτική πλειοψηφία τους Έλληνες (87%) και Ευρωπαίοι (73%) αναμένουν ότι το βιοτικό επίπεδό τους θα υποβαθμιστεί τον επόμενο χρόνο, εντούτοις το κλίμα είναι κατά τι βελτιωμένο σε σύγκριση με την έρευνα του Μαρτίου 2023. Σε έναν χρόνο οι συνθήκες διαβίωσης: θα είναι καλύτερες, απαντά το 13% των Ευρωπαίων και το 7% των Ελλήνων, χειρότερη απαντά το 38% και το 58% αντίστοιχα, ενώ ότι θα παραμείνουν τα ίδια είναι η άποψη του 46% και 33% αντίστοιχα.

Ακόμη πιο αρνητικά «βλέπουν» οι ερωτηθέντες το μέλλον της εθνικής οικονομίας: Το 66% εκτιμά ότι η κατάσταση θα είναι χειρότερη σε έναν χρόνο, έναντι του 9% που θεωρεί ότι θα είναι καλύτερη -με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο να είναι 52% και 13% αντίστοιχα.

Επί του παρόντος, οι οικονομικές δυσχέρειες γίνονται εμφανείς, όταν στην ερώτηση κατά πόσο υπάρχει δυσκολία στην πληρωμή λογαριασμών, μόλις το 14% των ελληνικών νοικοκυριών -έναντι 62% του ευρωπαϊκού μέσου όρου- απαντά ότι σχεδόν ποτέ δεν έχει πρόβλημα.

Στην ερώτηση για το πώς θεωρούν οι πολίτες ότι πηγαίνουν τα πράγματα στην ΕΕ, η πλειοψηφία Ελλήνων (56%) και Ευρωπαίων (48%) είναι αρνητική. Αξιοσημείωτο είναι, ωστόσο, ότι η άποψη των Ελλήνων έχει βελτιωθεί κατά 8 ποσοστιαίες μονάδες από τον Μάρτιο έως σήμερα.

Το ίδιο ισχύει και για την ερώτηση «πώς πηγαίνουν τα πράγματα σε εθνικό επίπεδο»: Οι Έλληνες θεωρούν σε ποσοστό 66% ότι τα πράγματα κινούνται προς τη λάθος κατεύθυνση στη χώρα -για τους Ευρωπαίους το ποσοστό αυτό βρίσκεται στο 60%-, αλλά η εικόνα δείχνει να βελτιώνεται με την πάροδο των μηνών. Συγκεκριμένα το 23% των Ελλήνων απαντά ότι τα πράγματα κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση (αύξηση 7 μονάδων), το 8% απαντά «ούτε το ένα ούτε το άλλο», ενώ δεν γνωρίζω απαντά το 3%.

Ειδικότερα, στην ερώτηση πώς πηγαίνουν τα πράγματα προσωπικά για τους πολίτες, οι Έλληνες είναι πιο αισιόδοξοι από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο: Το 68% των Ευρωπαίων και το 75% των Ελλήνων απαντούν ότι κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση, έναντι του 20% και 17% αντίστοιχα που θεωρούν ότι κινούνται προς τη λάθη κατεύθυνση.

Την ίδια ώρα, επιβεβαιώνεται η αντίληψη πως οι Έλληνες απολαμβάνουν τις συζητήσεις για την πολιτική και ειδικότερα για τα εθνικά πολιτικά θέματα· και σίγουρα πολύ περισσότεροι από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Εκείνοι που ενδιαφέρονται περισσότερο ανήκουν στην ηλικιακή κατηγορία 25-54 ετών.

Αξιοσημείωτο είναι επίσης το γεγονός ότι τόσο οι Έλληνες όσο και οι Ευρωπαίοι δηλώνουν σε ποσοστό της τάξης του 55% ότι παρακολουθούν τις πολιτικές εξελίξεις σε επίπεδο ΕΕ, ενώ στη συντριπτική πλειοψηφία τους θεωρούν ότι οι δράσεις της ΕΕ έχουν αντίκτυπο στην καθημερινή ζωή τους.

Η αντίληψη των Ευρωπαίων σχετικά με την ΕΕ και τη συμμετοχή στην ΕΕ

Άνοδο στα ποσοστά που εκφράζουν πιο φιλοευρωπαϊκή προσέγγιση εκ μέρους των Ελλήνων καταγράφονται στην φθινοπωρινή έρευνα, συγκριτικά με το Ευρωβαρόμετρο Μαρτίου. «Η χώρα μας έχει ωφεληθεί από τη συμμετοχή στην ΕΕ δηλώνει το 73% των Ελλήνων (αντίστοιχα υψηλά ποσοστά καταγράφονται μεταξύ των Ευρωπαίων), δεν έχει ωφεληθεί απαντά το 23%.

Στα, δε, οφέλη από τη συμμετοχή στην ΕΕ, την πρώτη θέση καταλαμβάνει η εκτίμηση ότι «η ΕΕ συμβάλλει στη διατήρηση της ειρήνης και στην ενίσχυση της ασφάλειας», ενώ στα μειονεκτήματα καταγράφονται απαντήσεις όπως: «Οι Έλληνες έχουν πολύ μικρή επιρροή στις αποφάσεις που λαμβάνονται σε επίπεδο ΕΕ» και «ζητήματα που είναι σημαντικά για τους Έλληνες αντιμετωπίζονται καλύτερα σε εθνικό επίπεδο».

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πριν τη λήξη της κοινοβουλευτικής περιόδου

Το Ευρωβαρόμετρο, όπως είναι φυσικό, ασχολήθηκε και με την εικόνα που έχουν οι πολίτες για το Ευρωκοινοβούλιο. Έτσι, τo 47% των Ελλήνων απαντά ουδέτερη (44% ο ευρωπαϊκός μέσος όρος), το 31% θετική (36% ο ευρωπαϊκός μ.ο.), και το 21% αρνητική (18% ο ευρωπαϊκός μ.ο.). Στη συντριπτική πλειοψηφία τους οι πολίτες τάσσονται υπέρ ενισχυμένου ρόλου της Ευρωβουλής.

Σημαντική διαφοροποίηση μεταξύ Ευρωπαίων πολιτών και Ελλήνων καταγράφεται στο κατά πόσο θεωρούν ότι η «άποψή τους μετράει στην ΕΕ», με τους Έλληνες να αμφισβητούν ότι ισχύει αυτό σε ποσοστό 71%, έναντι 47% των Ευρωπαίων. Την ίδια εκτίμηση έχουν πάντως οι Έλληνες για το εάν η άποψή τους μετράει ή όχι και εντός της χώρας τους, με το 65% να δηλώνει ότι δεν θεωρεί ότι λαμβάνεται υπόψη. Παρομοίως, οι Έλληνες θεωρούν ότι η φωνή της Ελλάδας δεν μετράει στην ΕΕ (59% αρνητικές γνώμες, 38% θετικές), έναντι του ευρωπαϊκού μέσου όρου που κυμαίνεται στο 64% για τις θετικές γνώμες και 32% για τις αρνητικές.

Στην κατηγορία των ερωτήσεων για τους θεσμούς, περιλαμβάνεται στο Ευρωβαρόμετρο ερώτηση για την κατάσταση της Δημοκρατίας και κατά πόσο λειτουργεί ικανοποιητικά. Οι Έλληνες απαντούν «μη ικανοποιημένοι» σε ποσοστό 63%, ενώ οι «ικανοποιημένοι» είναι το  36% -αύξηση 7 ποσοστιαίων μονάδων από τον Μάρτιο-, με τους Ευρωπαίους να δηλώνουν ικανοποιημένοι σε ποσοστό 53%. Οι Έλληνες δηλώνουν, πάντως, περισσότερο ικανοποιημένοι από τον τρόπο λειτουργίας της Δημοκρατίας στην ΕΕ, από ό,τι στη χώρα.

Σε ό,τι αφορά τις αξίες που θα πρέπει να υπερασπίζεται το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, οι Έλληνες θέτουν τη Δημοκρατία και την αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών στο ίδιο υψηλό επίπεδο, ενώ ακολουθούν το κράτος δικαίου και η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η Δημοκρατία είναι η πρωταρχική αξία για το σύνολο των Ευρωπαίων και ακολουθούν: η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η ελευθερία λόγου και σκέψης, η ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών και η αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών.

Σε ό,τι αφορά τα ζητήματα με τα οποία θα έπρεπε να ασχολείται το Ευρωκοινοβούλιο, ως πρώτη προτεραιότητα ιεραρχείται η καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Η ελληνική λίστα περιλαμβάνει ακόμη: υποστήριξη της οικονομίας και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, η δημόσια υγεία. Στη λίστα του Ευρωπαίου πολίτη περιλαμβάνει: Δημόσια υγεία, δράσεις κατά της κλιματικής αλλαγής και υποστήριξη της οικονομίας και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.

Αντίστροφη μέτρηση μέχρι τις ευρωπαϊκές εκλογές του 2024

Δεδομένου ότι σύντομα θα αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση για τις Ευρωεκλογές του Ιουνίου, την έρευνα απασχολεί και η σημασία της ψήφου στις ευρωκάλπες. Έτσι, στις απαντήσεις καταγράφεται ότι: να ψηφίζει στις ευρωεκλογές θεωρεί μεγάλης σημασίας το 58% των Ελλήνων (με άνοδο ποσοστού κατά 10 μονάδες τους τελευταίους μήνες), έναντι 47% του ευρωπαϊκού μέσου όρου. «Μέτρια σημασία» είναι η απάντηση του 31% των ερωτηθέντων και «μικρή σημασία» δίνει το 13%.

Παράλληλα, το 58% των Ελλήνων (57% για τους Ευρωπαίους) δηλώνει ενδιαφέρον για τις ευρωπαϊκές εκλογές 2024. Τα μεγαλύτερα ποσοστά ενδιαφέροντος καταγράφονται στις ηλικίες 25-39 ετών και σε πολίτες που προσδιορίζονται δεξιά στην πολιτική κλίμακα. Σε ό,τι αφορά, δε, τις επικείμενες Ευρωεκλογές λίγοι είναι αυτοί που γνωρίζουν πότε θα διεξαχθούν: Οι Έλληνες γνωρίζουν τη σωστή ημερομηνία και χρονιά των Ευρωεκλογών (6 – 9 Ιουνίου) σε ποσοστό 18%, ενώ ο ευρωπαϊκός μέσος όρος θα είναι 28%.

Παρά, δε, τις αλλεπάλληλες εκλογικές αναμετρήσεις του 2023 στην Ελλάδα (δύο γύροι Εθνικών Εκλογών και δύο γύροι αυτοδιοικήτων εκλογών) οι πολίτες δηλώνουν ότι είναι πιθανό σε ποσοστό 75% να συμμετάσχουν και σε αυτήν την εκλογική διαδικασία (ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 68%).

Σε ό,τι αφορά τους λόγους που θα οδηγήσουν κάποιον να ψηφίσει στις Ευρωεκλογές, αναφέρεται η επιθυμία στήριξης πολιτικού κόμματος ή συγκριμένου υποψηφίου, αλλά και πως είναι καθήκον του πολίτη. Από την άλλη, αιτίες για τις οποίες μπορεί κάποιος να αποφασίσει να απέχει είναι: επειδή πιστεύουν πως η ψήφος τους δεν αλλάζει κάτι, δεν εμπιστεύονται το πολιτικό σύστημα, δεν τους πείθει κανένα πολιτικό κόμμα ή υποψήφιος, δεν τους ενδιαφέρει η πολιτική γενικά.

Στην ερώτηση για τις αιτίες της αποχής από εκλογές, οι πολίτες απαντούν μεταξύ άλλων: πως αντιμετώπισαν ζήτημα ασθενείας, ή ότι βρίσκονταν μακριά ή σε διακοπές, ότι έπρεπε να εργαστούν εκείνη την ημέρα, ή ακόμη και ότι ξέχασαν ότι γίνονταν εκλογές.