Αλλού μας πιέζει η επικαιρότητα και για αλλού σαλπάρει το σημερινό κείμενο. Θα υπερβεί τη φιλολογία περί Λόντρας και Παρισίων και περί των θλιβερών αδιεξόδων ΤΟΥ Συστήματος της Συγκυβέρνησης και της Αντιπολίτευσης. Θα λάβουμε αφορμή από ένα σχόλιο κάποιου αναγνώστη επί του προηγούμενου κειμένου μας «Η αντιδραστική Δικτατορία του (Παραταξιακού) Φοιτηταριάτου», το οποίο είχε γραφτεί πριν ζήσουμε την σκουπιδιάρα γιορτή στο γραφείο του «πρυτάνη», αλλά την περιείχε.
Δεν είναι μόνο του ψευδώνυμου αναγνώστη ο καημός, όλα όσα θυμωμένα μας έγραψε. Κατά καιρούς και πολλοί άλλοι ενιστάμενοι μας λένε παρόμοια πράγματα. Και πώς να μην, όταν τους πνίγει το δίκιο; Αφού, αυτά που πιστεύουν, είναι η κυρίαρχη αντίληψη του καθ’ ημάς εθνικού ισλάμ. Έτσι, λοιπόν, εγκληθήκαμε ως μικροαστοί, που χτίσαμε μια σαλάτα τουρλού και πάμε να ξεγελάσουμε το λαϊκό κίνημα με τις νεοφιλελεύθερες πονηριές μας.
Αφού, λοιπόν, μας κάνει πολλαπλά σύνθετα μαθήματα περί του τι πρέπει να διαβάσουμε, έτσι ώστε να καταφέρουμε να τον καταλάβουμε, ο καλοπροαίρετος νεοφώτιστος αναγνώστης μάς καλεί με λίγα λόγια, να πάμε να μας δείξει τα αμπέλια μας. Όποιος έχει καταφέρει να δραπετεύσει από τις δαγκάνες του θρησκεύματος και να γίνει αποστάτης, είναι κατάπτυστος, ήταν τουλάχιστον, κατά τας γραφάς. Σήμερα όμως τα πράγματα έχουν αλλάξει.
Σήμερα το θρήσκευμα του Μαρξισμού - Λενινισμού (Μ-Λ) έχει καταρρεύσει σε όλο τον κόσμο -δυτικό και ανατολικό- και μόνο το καθ’ ημάς ισλάμ δεν το έχει πάρει χαμπάρι. Γι’ αυτό, άλλωστε λέμε συχνά και ότι εδώ έχουμε την «Αριστερά» που μας αξίζει. Όπως, άλλωστε, έχουμε και την τρομοκρατία που μας αξίζει. Έχουμε τρομοκράτες της θυμηδίας, που είναι ταυτόχρονα και σταλινικοί και αντεξουσιαστές, ενώ δεν καταλαβαίνουν και πόσο αστείο είναι ακριβώς κάτι τέτοιο…
***
Ας ξεκινήσουμε από το τέλος του σχολίου, που υποτιμητικά μας απευθύνει ο αναγνώστης: «Αγαπητέ μικροαστέ, οι συνειδητοποιημένοι ταξικά αρνούνται ότι μπορεί να υπάρχει δημιουργική δράση στην αναζήτηση του πλούτου και της ευημερίας».
Ας τονίσουμε πρώτα ότι αυτονόητα, όταν αναφερόμασταν σε πλούτο και ευημερία, δεν εννοούσαμε το ξελιγωμένο κυνήγι του χρήματος. Αλλά, όλες εκείνες τις ποιότητες της καθημερινότητας που αίρουν την ανθρώπινη μιζέρια και ομορφαίνουν τη ζωή μας. Καλή παιδεία, εύρυθμη υγεία, εύκολη πρόσβαση στη δουλειά και τη διασκέδαση, σε υλικά και πνευματικά αγαθά, ένα ωραίο δάσος με ανάσες καθαρού αέρα, μια συναυλία με μουσική που ευφραίνει τον κόσμο, για όλους. Αυτά και πόσα άλλα είναι πλούτος και ευημερία. Και δεν μας εκπλήσσει που σηκώνεται η τρίχα του «αριστερού», όταν ακούει για πλούτο και ευημερία. Όπως δεν μας εκπλήσσει, που κάνει εμετό, όταν ακούει και για επιχειρηματικότητα…
Θα λέγαμε μετά ότι η ειρωνεία και η υποτίμηση του Μαρξ προς τα μικροαστικά στρώματα της εποχής του είναι αποτέλεσμα της υπερτίμησης που έκανε για την εργατική τάξη. Βλέπει τον μικροαστό ως κάποιον αφιλόδοξο θιασώτη μεγάλων ονείρων (τα οποία δεν θα ζήσει ποτέ) και φορσέ υπηρέτη της εργατικής τάξης. Όλες οι διακριτές τάξεις εκείνης της εποχής είχαν την αξία τους, όμως. Οι μικροαστοί είχαν αρετές και τις ενεργοποιούσαν, για να κάνουν καλύτερη τη ζωή τους. Ας δεχτούμε, πάντως, τον όρο μικροαστισμός, για την οικονομία της συζήτησης, ως φοβικό αντίθετο της τολμηρής θετικής έννοιας της επαναστατικότητας.
Υπάρχει όμως και άλλου είδους μικροαστισμός, που δεν τον γράφουνε τα ευαγγέλια. Είναι αυτός που κάνει κάτι παραμυθιασμένα παιδιά να θαυμάζουν, θα λέει…, θα λέει…, κάποιους ήρωες του γλυκού νερού, που βρίσκουν και προσβάλλουν την ακεραιότητα και την αξιοπρέπεια των άλλων. Είναι αυτός που μας κάνει να ριγούμε στο άκουσμα ότι «του Έλληνος ο τράχηλος ζυγόν και τα λοιπά», ενώ η δράση μας οδηγεί σε πολλές πολλές σφαλιάρες από εκείνους που υποτίθεται ότι τους αντιστεκόμαστε σαν λιοντάρια… Και αυτός είναι ένας μικροαστισμός, ο καταναλωτισμός τζάμπα μαγκιάς, που θρέφει επίδοξους κρατικοδίαιτους δεινόσαυρους κηφήνες…
Θα λέγαμε, δηλαδή, ακόμα μια φορά, να το ψάξει ο αναγνώστης, μήπως ο μικροαστισμός είναι δικός του. Και ας μην βαυκαλίζεται ότι είναι επαναστάτης, μπορεί -άθελά του, δεν λέμε ότι το κάνει συνειδητά- και να είναι ένα μικρό κομμάτι ΤΟΥ Συστήματος. Επαναστάτης δεν είναι. Επαναστάτες ισχυριζόμαστε ότι είμαστε εμείς. Γιατί θέλουμε να σπάσουμε την αδιέξοδη δυναμική του πελατειακού παρακράτους, που πνίγει τον τόπο και που αυτοί κανακεύουν. Γιατί επιδιώκουμε να διευρύνουμε τη δημοκρατία, κάτι που είναι ό, τι πιο επαναστατικό βιώθηκε στην ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού σε αυτά τα τελευταία χρόνια.
***
Λέει επίσης ο αναγνώστης: «…επιστήμη στην υπηρεσία του λαού, εννοεί επιστήμη στην υπηρεσία της εργατικής τάξης και όποιων συμμάχων της έχουν απαιτούμενη συνειδητοποίηση. Η επιστήμη θα ασχολείται με το έργο της, θα βγάζει επιστημονικά συμπεράσματα, αλλά η σκοπιά που θα εξετάζονται θα είναι ταξική και ο τρόπος που θα χρησιμοποιούνται θα είναι για το λαϊκό συμφέρον». Εννοείται ότι αυτά τα περί «ταξικής συνειδητοποίησης» έχουν αξία μουσειακή, ακριβώς γιατί είναι αποτέλεσμα μιας αλήθειας που σήμερα είναι ανύπαρκτη.
Δεν μας απαντάει όμως στο κρίσιμο ερώτημα: ποιος θα κρίνει τι είναι καλό για την εργατική τάξη, άρα και για το λαό. Με την ευκαιρία, πόσο αστεία είναι, αλήθεια, αυτή η εργατική πρωτοπορία, που εμφατικά χρησιμοποιεί το Ευαγγέλιο, για να χτίσει το ιδεολόγημά του… Και ποιος θα κρίνει ποιος έχει δίκιο, άμα διαφωνούν επί της «καλής επιστημονικότητας» δύο δόκιμοι «κριτές»; Τα είπαμε και στο προηγούμενο κείμενο, δεν τα πρόσεξε ο αναγνώστης, οπότε σε άσχετα πράγματα μας εγκαλεί.
Εφόσον είναι χτισμένος μέσα στην αλήθεια του Ευαγγελίου, θεωρεί αυτονόητο ότι πάντα θα υπάρχει ένας σωστός μουλάς, που και θα το ερμηνεύει σωστά. Και θα μας ορίζει ποια είναι η σωστή επιστήμη, «υπό ταξική σκοπιά» για το λαό, που τελικά θα επιτρέπεται. Και μάλιστα, πότε θα γίνονται όλα εκείνα τα «ταξικά» κατεβατά που επικαλείται, τώρα ή τότε που, θα λέει, θα λέει, θα έχουμε τη νίκη των καλών επί των κακών…
***
Και ως προς τους φοιτητές γράφει ο αναγνώστης μας: «Ο φοιτητής αντιδρά, έστω λάθος, με τα ελάχιστα μέσα που έχει στην βία που δέχεται από τον καπιταλισμό καθημερινά»… Ώπα! Γκαγκάν, γκαγκάν… Ποια καπιταλιστική βία δέχεται ο φοιτητής; Του λέει κανείς «αν δεν γίνεις σαν τα μούτρα μου θα σε διαλύσω»; Ξέρει ο αναγνώστης μας πως αυτό μπορεί να συμβαίνει μόνο στις φασιστικές ή «σοσιαλιστικές» δικτατορίες, όπου ο αντιφρονών φοιτητής ή θα μας μοιάσει ή θα μείνει κλεισμένος σε μπουντρούμια, ώσπου να «εξυγιανθεί ο τρόπος σκέψης του»;
Δεν μπορεί να κατανοήσει ότι αυτό που ονομάζει καπιταλιστική βία είναι απλώς η καταστολή της τραμπουκαλεμένης ανομίας του και της ασέβειας στους στοιχειώδεις κανόνες συμβίωσης. Και αυτοί έχουν θεσμιστεί μετά από αιώνες δοκιμασιών στη συνείδηση του ανθρώπινου πολιτισμού… Δηλαδή, μην μου ασκείς βία πετώντας σκουπίδια στο γραφείο μου, επειδή έφερα την αστυνομία για να σου απαγορέψει να καταλαμβάνεις τον κοινόχρηστο χώρο υπέρ της παρανοϊκής αυθαιρεσίας σου… Έχεις 123 τρόπους για να αλλάξεις κάτι που σε ενοχλεί, όχι όμως να κάνεις αδιέξοδες καταλήψεις εις βάρος των πολλών, αυτό είναι φασιστοτραμπουκάς… Και δεν θα σου επιτρέπεται πια. Αυτό ακριβώς σου καταστέλλει η αστυνόμευση, που τόσα χρόνια δεν υπήρχε και τώρα έρχεται να βάλει τάξη στο χάος που προκαλούσε το ασύδοτο ξεσάλωμα του «φοιτητικού» κινήματος.
Και μην ξεχνάς ότι αν δεν έκανες τους συγκεκριμένους τραμπουκάδες, αν δεν είχες «χτίσει» καθηγητές και δείρει αντίπαλους φοιτητές, δεν θα υπήρχε ζήτημα αστυνόμευσης. Όπως και αν δεν είχες καταλάβει παράνομα και καταχρηστικά κοινόχρηστους χώρους, όπου και άλλοι είχαν δικαίωμα να κινούνται, αλλά εσύ με ρόπαλα φασιστικά τους το απαγόρευες. Η προηγούμενη παραβατική επηρμένη συμπεριφορά σου δημιούργησε αυτό το κλίμα καταστολής, που τώρα ακόμα πιο τραμπουκαλεμένα προσπαθείς να εξουδετερώσεις. Κάτι που θα φέρει νέο κύκλο βίας, πάλι εξ αιτίας σου…
Όπως ακριβώς και η τρομοκρατία δημιουργεί ανασφάλεια στην κοινωνία με τη δράση της, δίνοντας έλλογο πεδίο υπερανάπτυξης στους μηχανισμούς καταστολής. Μάλιστα η τρομοκρατία μετά χρησιμοποιεί ως άλλοθι και ως νόημα ύπαρξης την αντίσταση στους μηχανισμούς αυτούς. Αλλά και κάθε εντεινόμενη εγκληματική πρακτική, σε τελική ανάλυση, προκαλεί περισσότερη αστυνόμευση, η οποία σε υπερβολικές δόσεις βλάπτει τους πολίτες, που δεν φταίνε, δεν την προκάλεσαν, αλλά αυτοί την τρώνε στην μάπα. Και δεν ψήνονται ότι αξίζει να την υπομείνουν, επειδή η βία που την προκάλεσε ήταν καλή και για καλό σκοπό, για το καλό της κοινωνίας… Άλλως ειπείν, αγαπητό φοιτηταριάτο, δεν είναι ο καπιταλισμός, ούτε τα «νεοφιλελεύθερα μνημόνια», είναι η δική σου τυφλή μισαλλόδοξη αδιέξοδη βία, που έκανε ήρωα τον Φορτσάκη…
«Και παράλληλα διεκδικεί κάποια αυτονόητα δικαιώματα όπως …, …, μη διαγραφή φοιτητών, δικαιώματα για κάποια από τα οποία κάποιοι έχυσαν το αίμα τους κάποτε». Εμ, βέβαια, φοβερό δημοκρατικό δικαίωμα, η μη διαγραφή των αιωνίων φοιτητών, που λιμνάζουν για δεκαετίες στα μητρώα…
Κάτι σαν το «δημοκρατικό πέντε» ένα πράμα, που όλοι όσοι έγραφαν στις εξετάσεις έπρεπε δικαιωματικά να πάρουν το πενταράκι και να περάσουν το μάθημα… Κάτι σαν τις απεριόριστες εξεταστικές περιόδους, που οδηγήσαν μια γενιά στα πιο βαθιά αραλίκια. Και φυσικά εν συνεχεία στο διεφθαρμένο γραφειοκρατικό τέρας του λαϊκισμένου πελατειακού παρακράτους, που γέμισε με λαθρο«πτυχιούχους» και που έχει προοδευτικό πρόσημο, βεβαίως, βεβαίως…
Θυμίζουμε ότι επί Χούντας δεν υπήρχαν οι πολλές εξεταστικές περίοδοι. Σταδιακά σήμερα φτάσαμε στο άλλο άκρο, να μην χάνεις ποτέ χρονιά, να είσαι πέμπτο έτος και να μην έχεις περάσει ποτέ ούτε ένα μάθημα… Αν ήξερε ο Μαρξ, που είχε σε μεγάλη υπόληψη την έννοια της δημιουργίας, ότι κάποιοι υποψήφιοι επίδοξοι λειτουργοί ενός διεφθαρμένου κρατισμού, τον επικαλούνταν για να μεθοδεύσουν της ζωής τους το χαβά, θα θύμωνε πολύ. Θα τον εξόργιζε ο ιδιότυπος μπαλκάν Μαρξισμός, που ταιριάζει γάντι με το μη μου τους χαβαλέδες τάραττε…
***
Λέει ο φίλος μας «Ανέκαθεν, ιστορικά σε όλες τις εποχές και κοινωνίες, οι αλλαγές ήρθαν βίαια και παράνομα. Τόσο απλά». Αν κάτι σίγουρα δεν αλλάζει ποτέ, δεν είναι ότι η βία είναι πάντα οδηγός των κοινωνικών εξελίξεων, όπως πιστεύει το κυρίαρχο εθνικό μας ισλάμ. Το μόνο που ποτέ δεν αλλάζει είναι ότι το παλιό είναι mainstream μέχρις ότου το καινούργιο έρθει -όχι υποχρεωτικά βιαίως- να το ανατρέψει. Το παλιό mainstream σήμερα είναι η βεβαιότητα ότι το παλαιοημερολογίτικο ευαγγέλιο περί μαμής της ιστορίας θα έχει πάντα απόλυτη ισχύ…
Αυτό το παλιό mainstream δυσκολεύεται να κατανοήσει -γι’ αυτό και ποτέ δεν θα καταλάβει πότε ακριβώς έχασε την παρτίδα- ότι όσο μετασχηματίζεται (όχι γραμμικά) σε νέα επίπεδα η κοινωνία, μπορεί και χωρίς βία. Μπορεί να της φτάνει και να της περισσεύει να κάνει βαθειές αλλαγές χωρίς βία. Μπορεί ας πούμε μια σφοδρή αλλαγή να προέλθει από μια ισχυρή απομυθοποίηση ενός Ευαγγελίου.
Η βία είναι κάτι σαν την εντροπία. Πολλή βία λίγο αποτέλεσμα, όπως πολλή εντροπία, λίγο έργο… Αν κάτι δεν γίνει καλά σε πιο σύνθετο επίπεδο με απαιτητικό τρόπο και υψηλό αποτέλεσμα, τότε κινδυνεύει να γίνει χυδαία στο χαμηλότερο επίπεδο, αυτό της βίας, που παράγει φτωχό αποτέλεσμα. Μέχρι τότε που πρόλαβε ο Μαρξ να παρατηρήσει τις συμπεριφορές των ανθρώπων και σε ατομικό και σε ομαδικό επίπεδο, η βία ήταν αυτονόητη.
Δεν υπήρχε τότε κατάλληλο θεσμικό περιβάλλον, για να υποβοηθήσει την ανάπτυξη έλλογης δημιουργίας. Κάθε τέτοια προσπάθεια την τσάκιζε το παρανοϊκό σύστημα, που δεν άφηνε να αιτιολογηθεί η έννοια του Κράτους Δικαίου. Μόνο κατ’ επίφαση υπήρχε ανεξάρτητη Δικαιοσύνη, αξιόπιστη Νομοθετική Εξουσία και σοβαρή Εκτελεστική Εξουσία. Αυτά μόνο στη σημερινή εποχή, μετά την διδακτική εμπειρία των ολοκληρωτισμών του 20ου αιώνα και την πρόσφατη ευρωπαϊκή εμπειρία της δημοκρατίας χωρίς διακρίσεις, μπορούν να αρχίσουν να γίνονται εφικτά.
Έτσι, ο Μαρξ έκανε μια τολμηρή γενίκευση, που έκτοτε έχει εγκλωβίσει την ανθρώπινη σκέψη σε μια οφθαλμαπάτη. Ναι, προφανώς υπάρχει πάντα ο εύκολος δρόμος της βίας, αλλά είναι ουγκ. Ό, τι πέτυχε σε επίπεδο κοινωνικής πρόνοιας η σύγχρονη ευρωπαϊκή εμπειρία, ποτέ δεν θα το πετύχει καμία «Δικτατορία του Προλεταριάτου». Τα απομεινάρια του κοινωνικού κράτους της πρώην «σοσιαλιστικής» Ευρώπης, ποτέ δεν θα φτάσουν εκείνο που έχτισε η σοσιαλδημοκρατία της βόρειας Ευρώπης.
Εδώ δεν θα πούμε περισσότερα, γιατί ο Μαρξ έκανε και άλλη υπέρβαση λογικής. Ο μανιχαϊστικός συλλογισμός του θεώρησε ότι το Καλό που προτείνει, θα κατισχύσει ολοκληρωτικά επί του Κακού που «απερχόταν». Και κάτι τέτοιο δεν γίνεται χωρίς την άσκηση παρατεταμένης βίας (Δικτατορία του Προλεταριάτου), η οποία στον υπαρκτό σοσιαλισμό βασάνισε άτυχους λαούς, ώσπου η ύβρις γονάτισε και κατέρρευσε. Μόλις αίρεται το πέπλο της βίας, που φέρνει την καταχνιά της καταστολής, αμέσως αίρεται και γίνεται καπνός, το όποιο κοινωνικό στάτους υποστηριζόταν από αυτή την βίαιη καταστολή…
***
Το θέμα της πολιτικής βίας, είναι θηριώδες όχι γιατί είναι τόσο πολύπλοκο. Απλώς γιατί δεν έχει δεχθεί ισχυρή θεωρητική επεξεργασία κατά τα τελευταία χρόνια, στα οποία έχουν συντελεστεί τεκτονικές αλλαγές και έχουν βιωθεί νέες εμπειρίες στον ανθρώπινο πολιτισμό. Και όλα αυτά δεν έχουν ακόμα αποτυπωθεί στη «θεωρία». Κάποια στίγματα δίνονται περί αυτού σε διάφορα πρόσφατα κείμενα, που θα έχουν και συνέχεια, εισφέροντας στη διατύπωση των νέων θεωρημάτων, που θα είναι πιο «συνολικά» και εμπεριστατωμένα.
Υπάρχουν όλοι αυτοί οι θρησκευόμενοι που διακατέχονται από τη δοξασία ότι τα πάντα όλα ειπώθηκαν από τον δικό μας προφήτη και τίποτε πια δεν μένει για να ειπωθεί. Αγνοούν, λοιπόν, πως το ότι κάτι δεν γράφτηκε χτες, δεν σημαίνει πως δεν θα γραφτεί σήμερα και ότι δεν μπορεί αύριο να είναι το νέο mainstream. Όπως φυσικά και το άλλο. Ότι κάποτε οι δοξασίες, που δονούν ακόμα και σήμερα (μόνο στο καθ’ ημάς ισλάμ, βέβαια) αυτούς τους θρησκευόμενους, θεωρούνταν διεθνώς ως η δόκιμη αλήθεια του «επιστημονικού σοσιαλισμού». Σήμερα όμως έχουν απομυθοποιηθεί και ενεργοποιούν συγκαταβατικά χαμόγελα.
20°
