Ήταν, κάποτε, κάποιοι 58

Πριν από περίπου ένα χρόνο εμφανίστηκε δημόσια μια πολιτική πρωτοβουλία που θα γίνει γνωστή ως «οι 58» (αν και τελικά ήταν… 60). Σύμφωνα με το ιδρυτικό της κείμενο, στόχο έθετε την ανασυγκρότηση του ευρύτερου χώρου μεταξύ ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ.

Για ένα διάστημα, τα ΜΜΕ ασχολήθηκαν πλουσιοπάροχα με το εγχείρημα. Κάποιοι που αρέσκονται στις θεωρίες συνωμοσίας έσπευσαν να χαρακτηρίσουν την προβολή των δραστηριοτήτων των 58 «συστημικό δάκτυλο», «επιχείρηση αποπροσανατολισμού του λαϊκού κινήματος» ή δεν ξέρω κι εγώ τι άλλο. Και όμως, έχοντας παρακολουθήσει με ιδιαίτερη προσοχή και ιδιαίτερο ενδιαφέρον την πρωτοβουλία, μπορώ να βεβαιώσω ότι η ενασχόληση των ΜΜΕ με τους 58 δεν ήταν ούτε κατευθυνόμενη ούτε αυθαίρετη. Όταν εμφανίστηκαν, έκαναν πράγματι ένα κάποιο γκελ στην κοινωνία, δημιουργώντας προσδοκίες στο διόλου ευκαταφρόνητο εκείνο τμήμα της κοινωνίας και του εκλογικού σώματος που περιλαμβάνει από την παραδοσιακά αποκαλούμενη ανανεωτική αριστερά έως το φιλελεύθερο κέντρο. Κοινός τόπος και παρονομαστής όλων αυτών των δυνάμεων, ο αδιαπραγμάτευτος φιλοευρωπαϊσμός, η πίστη στην αυταξία της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας και η επίμονη απαίτηση για ριζικές μεταρρυθμίσεις.

Πράγματι, λοιπόν, οι 58 δημιούργησαν προσδοκίες σε αυτόν το χώρο, εν πολλοίς καθημαγμένο στις εκλογές 2012, και κυρίως έκτοτε. Το timing ήταν σωστό και οι άνθρωποι που πήραν τη σχετική πρωτοβουλία κατά το μάλλον ή ήττον αξιόπιστοι. Στη σύνθεση της ομάδας πρωτοβουλίας συναντούσε κανείς ιστορικά στελέχη του ΠΑΣΟΚ (Αυγερινός, Μπένος), στελέχη της μεταπολιτευτικής ανανεωτικής αριστεράς (Βούλγαρης, Αλιβιζάτος, Καλογήρου), πανεπιστημιακούς με κύρος (Μουζέλης, Ροζάκης, Αγριαντώνη).

Τι έγινε λοιπόν και στράβωσε το πράγμα; Επειδή πολλά ακούγονται και γράφονται, ας είμαι σαφής από την αρχή: αυτό που εμπόδισε την πρωτοβουλία να προχωρήσει, όσο και όπως θα ήθελε, ήταν η άρνηση της κουβελικής πλειοψηφίας της ΔΗΜΑΡ να ανταποκριθεί στο σχετικό κάλεσμα. Αποχωρώντας από την κυβέρνηση, η ΔΗΜΑΡ είχε κάνει ήδη το πρώτο βήμα προς τον όλεθρο (τον δικό της, πρωτίστως). Με τη στάση της απέναντι στους 58 θα αποδείξει όχι μόνο ότι και στην πολιτική μιας κουτουράδας άλλες έπονται, αλλά και ότι τους κομμουνιστές και κομμουνιστογενείς γενικότερα, όσο και αν τους… ανανεώνεις, το σαπούνι σου χαλάς. Το καταγγέλλειν και το διαμαρτύρεσθαι έχουν γίνει δεύτερη φύση τους, ο μόνος τρόπος με τον οποίο μπορούν να ασκούν πολιτική. Όλα τα άλλα, όπως η ανάληψη κυβερνητικών ευθυνών ή μια ανοιχτή συνεργασία, μη ελεγχόμενη και χωρίς προκαθορισμένη έκβαση, τους φέρνουν ζάλη, τους μπερδεύουν.

Αν οι φωνές της σύνεσης και της στοιχειώδους πολιτικής διορατικότητας είχαν τότε επικρατήσει στο εσωτερικό της ΔΗΜΑΡ, τα πράγματα θα είχαν εξελιχθεί εντελώς διαφορετικά, καθώς το όλο εγχείρημα θα είχε αποκτήσει την απαραίτητη πολιτική ισορροπία. Όμως, με τη ΔΗΜΑΡ να μην προσέρχεται, η πρωτοβουλία ήταν αναπόφευκτο να «μπατάρει» – εξ αντικειμένου, και όχι τόσο λόγω καπελωτικών προθέσεων. Ο κίνδυνος ενός σχήματος του τύπου «ΠΑΣΟΚ και άλλες δημοκρατικές δυνάμεις» άρχισε τότε να πλανάται στις αίθουσες όπου συνεδρίαζαν οι 58 και όσοι είχαν σπεύσει να στηρίξουν την κίνησή τους. Με το κλίμα να είναι ήδη βαρύ, η καθιέρωση του σταυρού προτίμησης στις ευρωεκλογές θα επιτείνει τις καχυποψίες και θα οδηγήσει το εγχείρημα στην εξαέρωσή του.

Η πολιτική όμως, όπως και η φύση, απεχθάνεται το κενό. Το ευνοϊκό κλίμα για κάτι καινούργιο στο χώρο μεταξύ ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ θα σπεύσει να αξιοποιήσει το Ποτάμι. Είναι γνωστό ότι η βασική ιδέα υπήρχε στο μυαλό του Σταύρου Θεοδωράκη αρκετούς μήνες πριν. Ωστόσο, η δική του πρωτοβουλία εκδηλώνεται όταν οι 58 είχαν ήδη βραχυκυκλωθεί και έπνεαν τα λοίσθια – άλλωστε, δεν είναι τυχαίο ότι και αρκετοί από τους 58 θα σπεύσουν να πλαισιώσουν το νέο κόμμα.

Αυτά ως μικρή ιστορική αναδρομή για μια πρωτοβουλία που πιστεύω βάσιμα ότι και καλύτερη μοίρα τής άξιζε, και δυναμική είχε όταν εκδηλώθηκε. Ας όψεται όμως ο Κουβέλης, με τους συμβούλους του και τους παρατρεχάμενούς του. Άραγε, είχαν ήδη από πέρυσι αποφασίσει να ακολουθήσουν το σίγουρο μονοπάτι που οδηγεί στη στοργική αγκαλιά του ΣΥΡΙΖΑ ή καθ’ όδόν αποφάσισαν πως αυτός είναι και ο μόνος τρόπος να επιβιώσουν πολιτικά; Δεν το ξέρω και, να πω την αλήθεια, δεν με πολυενδιαφέρει. Άλλωστε, ποτέ στην πολιτική δεν μου άρεσαν οι δίκες προθέσεων. Καθένας κρίνεται από τις πράξεις και τις παραλείψεις του, και μόνον από αυτές. Αν πάντως ζούσε ο Λεωνίδας Κύρκος, είμαι βέβαιος ότι θα είχε φρίξει με τα καμώματα κάποιων που θέλουν να εμφανίζονται ως πολιτικά παιδιά του. Αν μάλιστα προσθέσει κανείς και τη σταδιακή μετάλλαξη της «Αυγής» σε «Αυγιανή», φοβάμαι ότι θα είχε χάσει κυριολεκτικά τον ύπνο του.