Στη Ρουμανία, την Πορτογαλία, την Ισπανία και άλλες χώρες που δοκιμάζονται από την κρίση τα ζητήματα της διαφάνειας και του πολιτικού ήθους αποκτούν το τελευταίο διάστημα ξεχωριστή σημασία.
Μεγάλη ανατροπή
Στη Ρουμανία έπεσαν έξω όλοι οι δημοσκόποι που προέβλεπαν άνετη επικράτηση του σοσιαλδημοκράτη πρωθυπουργού Βίκτορ Πόντα, στο β΄ γύρο των προεδρικών εκλογών. Τελικά επικράτησε με ένα ποσοστό της τάξης του 55% ο κεντροδεξιός υποψήφιος Κλάους Γιοχάνις, δήμαρχος της πόλης Σίμπιου, ο οποίος ανήκει στη γερμανική μειονότητα της χώρας.
Ο πρωθυπουργός κ. Πόντα έχασε μία σίγουρη εκλογική νίκη και τη μετάβασή του στο πολιτικά ασφαλές προεδρικό αξίωμα επειδή οι πολίτες αμφισβητούν τις διαχειριστικές πρακτικές της κυβέρνησής του. Πολλοί μάλιστα καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι οι σοσιαλδημοκράτες αποτελούν συνεχιστές της παράδοσης του απόλυτου κομματικού ελέγχου της οικονομίας, που χαρακτήριζε το κομμουνιστικό καθεστώς.
Η προσπάθεια των υποστηρικτών του κ. Πόντα να ελέγξουν την εκλογική διαδικασία στον α’ γύρο των προεδρικών εκλογών εξόργισε τους Ρουμάνους, οι οποίοι έδωσαν μια μεγάλη νίκη στον κ. Γιοχάνις παρά το γεγονός ότι είχε, με βάση τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου, να καλύψει μια τεράστια απόσταση από τον κ. Πόντα.
Η μεγάλη ανατροπή στη Ρουμανία, οι ψηφοφόροι της οποίας προτίμησαν για το προεδρικό αξίωμα ένα μειονοτικό πολιτικό με εικόνα καθαρού και αποτελεσματικού διαχειριστή, δείχνει μια ευρύτερη τάση που αναπτύσσεται στις χώρες με μεγάλα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα.
Από τα σκάνδαλα στους PODEMOS
Δυσκολίες αρχίζει να αντιμετωπίζει και η κεντροδεξιά κυβέρνηση του κ. Ραχόι στην Ισπανία παρά το γεγονός ότι επέτυχε θεαματική βελτίωση της κατάστασης και της προοπτικής της οικονομίας, στη διάρκεια των δύο τελευταίων ετών. Το κοινωνικό κόστος του οικονομικού προγράμματος που εφαρμόζεται είναι ιδιαίτερα υψηλό και οι πολίτες διεκδικούν από την ηγεσία της χώρας καλύτερη διαχείριση του δημόσιου χρήματος.
Αυτή την περίοδο έρχονται στο φως της δημοσιότητας διαχειριστικά σκάνδαλα στα οποία εμπλέκονται στελέχη τα κυβέρνησης αλλά και κεντροδεξιοί παράγοντες της περιφερειακής και τοπικής αυτοδιοίκησης. Οι πολιτικοί αναλυτές εξηγούν τη μεγάλη δημοσκοπική άνοδο του αριστερού PODEMOS (Μπορούμε), το οποίο μετατράπηκε πρόσφατα από κίνημα σε κόμμα, λόγω της απογοήτευσης των Ισπανών για τις διαχειριστικές πρακτικές και το ήθος των κυβερνώντων.
Σκληρή αναμέτρηση
Ανάλογες εξελίξεις παρατηρούνται στην Πορτογαλία, όπου όμως οι αποκαλύψεις για διαφθορά αγγίζουν τόσο την κυβέρνηση όσο και την αντιπολίτευση. Η κεντροδεξιά κυβέρνηση της Πορτογαλίας κατάφερε να βγάλει τη χώρα από το Μνημόνιο. Η δημοτικότητά της όμως βρίσκεται σε πτώση εξαιτίας των κοινωνικών συνεπειών της οικονομικής πολιτικής αλλά και των σκανδάλων διαφθοράς που προκαλούν την οργισμένη αντίδραση των πολιτών.
Ο υπουργός Εσωτερικών κ. Μασέντο υποχρεώθηκε πρόσφατα σε παραίτηση εξαιτίας του σκανδάλου με τις «χρυσές βίζες». Στην Πορτογαλία, όπως και στην Ελλάδα, προσφέρονται ειδικά κίνητρα στους ξένους που θα επενδύσουν πάνω από 500.000 ευρώ για την αγορά ακινήτων. Σε πρώτη φάση τούς προσφέρεται άδεια παραμονής για μία πενταετία. Η πορτογαλική εκδοχή αυτού του προγράμματος, το οποίο εφαρμόζεται στην Ελλάδα, στην Ουγγαρία και στη Λετονία, απέφερε ξένες επενδύσεις της τάξης του 1 δισ. ευρώ και θεωρείται εξαιρετικά επιτυχημένο. Διαπιστώθηκε όμως ότι υπήρχε ένα ολόκληρο κυβερνητικό, κρατικό κύκλωμα παραχώρησης «χρυσής βίζας» στους ενδιαφερόμενους με αποτέλεσμα να εμφανίζεται μεγαλύτερη από την πραγματική η τιμή της αγοράς των ακινήτων και ένας μέρος της διαφοράς να καταλήγει στις τσέπες κυβερνητικών και κρατικών αξιωματούχων.
Τα κυβερνητικά σκάνδαλα εξηγούν τη δημοσκοπική «ψαλίδα» 13 μονάδων που χωρίζει την κεντροδεξιά, που βρίσκεται στην εξουσία, με τους σοσιαλιστές, που προηγούνται. Φαίνεται όμως ότι ήρθε η σειρά των σοσιαλιστών να απολογηθούν για τον τρόπο που διαχειρίστηκαν στο παρελθόν το δημόσιο χρήμα. Συνελήφθη και κρατείται ο πρώην σοσιαλιστής πρωθυπουργός κ. Σόκρατες, ο οποίος δεν μπόρεσε να δώσει επαρκείς εξηγήσεις για τη διακίνηση σημαντικών ποσών στο παρελθόν μέσα από τους προσωπικούς τραπεζικούς λογαριασμούς του.
Με τις βουλευτικές εκλογές να είναι προγραμματισμένες για τα τέλη του 2015 και το νέο ηγέτη των σοσιαλιστών και δήμαρχο της Λισσαβώνας κ. Κόστα να έχει δημιουργήσει δυναμική εκλογικής νίκης, ορισμένοι καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι πίσω από τη σύλληψη του κ. Σόκρατες βρίσκεται μία πολιτική-δικαστική πλεκτάνη που έχει στόχο να εμποδίσει την επιστροφή των σοσιαλιστών στην εξουσία.
Το μόνο βέβαιο είναι ότι στην Πορτογαλία, όπως και στις άλλες χώρες που δοκιμάζονται από μεγάλη οικονομική και κοινωνική κρίση, οι πολίτες φαίνονται αποφασισμένοι να δώσουν ένα σκληρό πολιτικό μάθημα σε αυτούς που θεωρούν ότι καταχράστηκαν την εμπιστοσύνη τους και το δημόσιο χρήμα.
15°
