Η νέα Πανεπιστημίου, τα έργα γειτονιάς και η βιώσιμη Αθήνα του 2030

Τελικά η Πανεπιστημίου έγινε ίσως ένας από τους πιο κομψούς και οικολογικούς δρόμους της χώρας. Οι Κασσάνδρες της εύκολης κριτικής και της κινδυνολογίας διαψεύστηκαν. Η πολεοδομική χειρονομία της διοίκησης Μπακογιάννη να σηματοδοτήσει την αναγέννηση του κέντρου με τις γενναίες παρεμβάσεις στην Ομόνοια, το Σύνταγμα, την Πανεπιστημίου, και επικείμενους σχεδιασμούς πεζοδρόμησης της Βασιλίσσης Όλγας και ανάπλασης των στενών στο Σύνταγμα και πέριξ της Ερμού, είναι ένας από τους πιο ολοκληρωμένους σχεδιασμούς για το ιστορικό κέντρο της Αθήνας τις τελευταίες δεκαετίες. Επίσης έχει χαρακτηριστικά μίας ελπιδοφόρας παρέμβασης, που συλλαμβάνει το σύγχρονο πνεύμα των πολιτικών βιώσιμης κινητικότητας, καθώς για πρώτη φορά, περιορίζεται οδόστρωμα υπέρ μίας πιο δίκαιης αναδιανομής του χώρου και υπέρ των πεζών, του πρασίνου και των φιλικών υλικών και για πρώτη φορά η βούληση για αύξηση του δημοσίου χώρου και διασύνδεση των χώρων μεταξύ τους είναι σαφής και αδιαπραγμάτευτη. Το σχέδιο αυτό που ονομάστηκε Μεγάλος Περίπατος χλευάστηκε από πολλούς, αλλά κακώς καθώς άλλοι δεν το προσέλαβαν σωστά ως αφήγημα και άλλοι εκ του πονηρού εκπορευόμενοι, μπέρδευαν τη θεωρητική σύλληψη ενός συνεκτικού πολεοδομικού σχεδίου, με τις προσωρινές παρεμβάσεις με αφορμή τον Covid 19 όπως συνέβη σε όλες τις μεγαλουπόλεις του κόσμου. Μερικοί μάλιστα ασκούσαν κριτική εξαντλητικής αισθητικής στα προσωρινά μέτρα, αδυνατώντας να καταλάβουν ότι ευρίσκονταν εκτός θέματος.

Η εκκίνηση του διπλού έργου ανάπλασης του Βοτανικού με τη δημιουργία νέου σύγχρονου γηπέδου του Παναθηναϊκού και δημιουργία μεγάλου αστικού πάρκου στη θέση του σημερινού γηπέδου, είναι ένα ακόμη έργο μεγάλης κλίμακας. Η σημασία και επιτυχία του έγκειται στην διοικητική επάρκεια και αποτελεσματικότητα της διοίκησης του Δήμου Αθηναίων, που κατάφερε αυτό δεν ήταν εφικτό να συντονιστεί επί δεκαετίες. Στην πολεοδομική και περιβαλλοντική διάστασή του το έργο σηματοδοτεί από τη μια την αναβάθμιση μίας υποβαθμισμένης σήμερα περιοχής, και παράλληλα την πράσινη αναζωογόνηση μίας κεντρικής περιοχής με την αντικατάσταση ενός θηριώδους σταδίου με πάρκα, παιδικές χαρές, υπόγεια πάρκινγκ και γενικά εξυπηρετήσεις της ευρύτερης γειτονιάς.

Στις 129 γειτονιές της Αθήνας, έγιναν ισοβαρώς εκατοντάδες έργα. Αναζωογόνηση πάρκων, νέα πάρκα, παιδικές χαρές, pocket park, φύτευση χιλιάδων δένδρων και βέβαια ασφαλτοστρώσεις, νέα πεζοδρόμια και υποδομές για ΑΜΕΑ. Το μεγάλο έργο αντικατάστασης του δημοτικού φωτισμού με χιλιάδες νέους λαμπτήρες Led διεισδύει σε όλες τις γειτονιές και διαμορφώνει ένα από τα σημαντικότερα περιβαλλοντικά έργα με μεγάλη συμβολή στην κλιματική αλλαγή, στη μείωση των εκπομπών άνθρακα και τεράστιες οικονομίες κλίμακας. Κυρίως και πάνω απ’ όλα με περισσότερο καθαρό φως κάνει τις γειτονιές περισσότερο ασφαλείς.

Πρόθεση του άρθρου αυτού δεν είναι να κάνει απολογισμό του έργου που έγινε στην Αθήνα τα τελευταία χρόνια, αλλά να καταδείξει πως μία νέα φιλοσοφία διατρέχει πλέον το στιλ διοίκησης. Μία φιλοσοφία που διέπεται από τις αρχές της βιώσιμης κινητικότητας, της περιβαλλοντικής συνοχής και της κλιματικής διαχείρισης όλων των δραστηριοτήτων, και όλων των έργων. Οι στόχοι αυτής της ολιστικής προσέγγισης περιλαμβάνει:

• Υπερπολλαπλασιασμό του πρασίνου στην πόλη για την μείωση των θερμοκρασιών, τη συγκράτηση των σωματιδίων και τη δημιουργία ελκυστικών μικροκλιμάτων και πράσινων γωνιών στις γειτονιές
• Ανάδειξη της βιώσιμης κινητικότητας με έμφαση στις μετακινήσεις των δημοσίων συγκοινωνιών, των πεζών, των ποδηλάτων και των εναλλακτικών μορφών μετακίνησης
• Αύξηση του δημοσίου χώρου και διασύνδεση μεταξύ τους με αναβαθμισμένες διαδρομές, και έντονη παρουσία του υγρού στοιχείου
• Επίτευξη του στόχου της πόλης των 15 λεπτών όπου κάθε μητέρα θα φτάνει στο κοντινότερο πάρκο μέσα σε λίγα λεπτά
• Διατήρηση της πολυλειτουργικότητας και πολυκεντρικότητας με τη διατήρηση της μίξης των χρήσεων στο κέντρο της πόλης και στα τοπικά κέντρα
• Τέλος η διατήρηση της περιβαλλοντικής συνοχής και της οικολογικής ασφάλειας αφού είναι σαφές ότι τα επόμενα χρόνια η πόλη θα πρέπει να είναι ετοιμοπόλεμη με τις προκλήσεις της κλιματικής κρίσης

Παρακολουθώντας επί 30 συναπτά χρόνια την εξέλιξη των πόλεων στην Ελλάδα, η Αθήνα έκανε πολύ μεγάλα βήματα τα τελευταία χρόνια. Η διοίκηση Μπακογιάννη έβαλε τις βάσεις της βιώσιμης ανάπτυξης της πόλης, τόσο σε περίοδο θεωρητικής και πολιτικής σύλληψης όσο και με την έναρξη εκατοντάδων έργων περιβαλλοντικής και κλιματικής υφής. Φτάνουν αυτά; Όχι γιατί η Αθήνα είχε εγκαταλειφθεί τα χρόνια της κρίσης. Έχασε πολύτιμο χρόνο, έμεινε στο κενό. Όμως ξεκίνησε εδώ και 4 χρόνια δυναμικά, αισιόδοξα, αποτελεσματικά. Το επόμενο διάστημα η ωρίμανση των πρωτοβουλιών που έχουν ληφθεί θα είναι πολλαπλασιαστική. Πολύ γρηγορότερα θα οδηγηθούμε στην υλοποίηση ακόμη περισσότερων μικρών και μεγάλων έργων, αφού αυτή η πρώτη τετραετία από το 2019 θα δράσει ως θρυαλλίδα και θα οδηγήσει την «μεγάλη πόλη» στις απαρχές του 2030.