Για ένα νέο σύστημα πρωτοβάθμιας Υγείας

Η κυβέρνηση έχει έως τώρα εξαγγείλει δύο πρωτοβουλίες για την άμεση εξυγίανση του ΕΣΥ: η πρώτη αφορά την ενίσχυση του ΕΚΑΒ και η δεύτερη την προώθηση των χειρουργικών περιστατικών προς διεκπεραίωση σε ιδιωτικές μονάδες υγείας με επιβάρυνση του δημοσίου. Το τελευταίο μέτρο έχει εφαρμοστεί κατά τη διάρκεια της πανδημίας και αποδείχτηκε ότι αποτελεί την μόνη αποδοτική λύση στην δύσκολη καθημερινότητα που βιώνει το ΕΣΥ. Δυστυχώς, πέρα από προθέσεις, ακόμα δεν έχουμε ακούσει κάποια συγκεκριμένη πρωτοβουλία ή πρόταση για την ανανέωση του πρωτοβάθμιου συστήματος περίθαλψης.

Ως πρωτοβάθμιο σύστημα περίθαλψης ορίζουμε τη βάση της λειτουργίας κάθε συστήματος υγείας όπου υποδέχεται όλα τα περιστατικά, τα αξιολογεί και ανάλογα με τη βαρύτητα ή όχι τα προωθεί σε ανώτερες βαθμίδες του ΕΣΥ ή προσφέρει κάποια αγωγή και τα παρακολουθεί τακτικά. Στο σύστημα πρωτοβάθμιας περίθαλψης εντάσσονται: τα τμήματα των επειγόντων περιστατικών (ΤΕΠ), τα εξωτερικά ιατρεία των νοσοκομείων ή άλλων φορέων, όπως το ΙΚΑ ή τα κέντρα υγείας και η επίσκεψη σε ιδιώτη ιατρό.

Τα ΤΕΠ των νοσοκομείων μπορεί να αποτελούν μια εύκολη λύση για τους περισσότερους αλλά ουσιαστικά είναι αδύνατον και σε πολλές περιπτώσεις υγειονομικά αδιανόητο να λειτουργήσουν κάτω από τις παρούσες συνθήκες καθημερινής μαζικής κοσμοσυρροής

Και εδώ επέρχεται η μεγάλη σύγχυση στον πληθυσμό για το πιο περιστατικό πρέπει να απευθύνεται πού. Για παράδειγμα, στη χώρα μας έχουμε την κακιά συνήθεια για οποιοδήποτε πρόβλημα υγείας αντιμετωπίζουμε να απευθυνόμαστε στα ΤΕΠ του εκάστοτε νοσοκομείου που εφημερεύει με αποτέλεσμα να δημιουργούνται κάθε φορά σκηνές χάους και ταλαιπωρίας με αναμονές που ανάλογα με το ιατρείο μπορούν να φτάσουν έως και τις οκτώ ώρες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην μπορεί να δοθεί η δέουσα προσοχή σε περιστατικά που χρήζουν άμεσης περίθαλψης, ενώ πολύ συχνά η αγανάκτηση των συνωστισμένων πολιτών στρέφεται κατά των ιατρών και των νοσηλευτών με τα περιστατικά βιαιοπραγιών να είναι καθημερινά. Τα ΤΕΠ των νοσοκομείων μπορεί να αποτελούν μια εύκολη λύση για τους περισσότερους αλλά ουσιαστικά είναι αδύνατον και σε πολλές περιπτώσεις υγειονομικά αδιανόητο να λειτουργήσουν κάτω από τις παρούσες συνθήκες καθημερινής μαζικής κοσμοσυρροής.

Το συνεχές χάος στα ΤΕΠ των νοσοκομείων αποτελεί την μεγαλύτερη πληγή του ΕΣΥ που δεσμεύει και εξαντλεί μεγάλες ομάδες του εργατικού του δυναμικού. Εδώ πρέπει για την καλύτερη κατανόηση να διευκρινίσουμε ότι ως επείγον περιστατικό ορίζεται κάθε περιστατικό, στο οποίο η υγεία και η ζωή ενός ανθρώπου απειλούνται, είτε από αιφνίδια εμφάνιση νόσου είτε από βίαια εξωτερικά αίτια, και η παροχή άμεσης και κατάλληλης φροντίδας στον κατάλληλο χρόνο και με το κατάλληλο προσωπικό δύναται να είναι σωστική ή να περιορίσει την πιθανότητα μονίμων βλαβών. Οτιδήποτε άλλο πέραν αυτού θεωρείται ως μη επείγον περιστατικό και δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζεται στα ΤΕΠ των νοσοκομείων αλλά σε άλλες δομές πρωτοβάθμιας υγείας, όπως τα εξωτερικά ιατρεία. Δυστυχώς στο σημείο αυτό οφείλουμε να διαπιστώσουμε ότι το μοντέλο που έχει νομοθετηθεί και θέλει τον οικογενειακό ιατρό να αξιολογεί τη βαρύτητα κάθε περιστατικού και ανάλογα να το παραπέμπει σε ΤΕΠ ή εξωτερικά ιατρεία εκ του αποτελέσματος κρίνεται ότι δεν έχει γίνει δεκτό από την ελληνική κοινωνία που, ως επί το πλείστον, όταν έχει κάποιο πρόβλημα υγείας αναζητά άμεση λύση από τη συγκεκριμένη ιατρική ειδικότητα που το καλύπτει.

Δεν μπορεί να γίνει στην παρούσα φάση πραγματικότητα καμία προσπάθεια ανασυγκρότησης του ΕΣΥ χωρίς την αξιοποίηση του δυναμικού των ιδιωτών ιατρών. Για τον σκοπό αυτό η νοσηρή νοοτροπία που θέλει τους ιατρούς του ΕΣΥ απέναντι στους ιδιώτες είναι η πρώτη που πρέπει να εκλείψει.

Τι θα μπορούσε, λοιπόν, να γίνει προς την κατεύθυνση της εξυγίανσης; Πρώτα από όλα θα πρέπει οι δημόσιες δομές υγείας, όπως τα κέντρα υγείας, να επανδρωθούν με όλες τις ειδικότητες που έχουν μεγάλη ζήτηση όπως παθολόγους, καρδιολόγους, παιδιάτρους, γενικούς χειρουργούς και ορθοπεδικούς. Δεν νοείται, για παράδειγμα, κέντρα υγείας που καλύπτουν μεγάλες πληθυσμιακές ομάδες και διαθέτουν ακτινολογικό εργαστήριο να μην έχουν στο δυναμικό τους ορθοπεδικό που θα μπορούσε να αντιμετωπίσει περιστατικά τα οποία δεν χρειάζεται να διακομισθούν προς αντιμετώπιση σε δευτεροβάθμιες ή τριτοβάθμιας δομές υγείας. Δυστυχώς σήμερα τέτοιου είδους περιστατικά διακομίζονται στα ΤΕΠ των νοσοκομείων αυξάνοντας κατά πολύ την προσέλευση και τις αναμονές, δυσκολεύοντας με αυτόν τον τρόπο τη διεκπεραίωση των πραγματικά επειγόντων περιστατικών. Δεύτερον, κρίνεται σημαντική η αξιοποίηση των ιδιωτών ιατρών. Πρέπει να επιστρέψει το καθεστώς που ίσχυε παλαιότερα με το οποίο οι ιδιώτες ιατροί μπορούσαν να συνάψουν συμβάσεις με τα ασφαλιστικά ταμεία εξυπηρετώντας έτσι μεγάλο ποσοστό ασθενών. Δεν μπορεί να γίνει στην παρούσα φάση πραγματικότητα καμία προσπάθεια ανασυγκρότησης του ΕΣΥ χωρίς την αξιοποίηση του δυναμικού των ιδιωτών ιατρών. Για τον σκοπό αυτό η νοσηρή νοοτροπία που θέλει τους ιατρούς του ΕΣΥ απέναντι στους ιδιώτες είναι η πρώτη που πρέπει να εκλείψει.

Οι πολίτες σπεύδουν καθημερινά στα ΤΕΠ γιατί θεωρούν ότι το νοσοκομειακό κύρος θα τους εξασφαλίσει λύση στο πρόβλημά τους. Αν υπήρχε στις μεγάλες πόλης ένα οργανωμένο δίκτυο πρωτοβάθμιας φροντίδας που θα αποτελούνταν από κέντρα υγείας, εξωτερικά ιατρεία φορέων, όπως του ΙΚΑ, συμβεβλημένα ιδιωτικά ιατρεία τότε οι πολίτες δεν θα αναγκάζονταν να συνωστίζονται και να ταλαιπωρούνται για ώρες στους διαδρόμους των ΤΕΠ και τα πραγματικά επείγοντα περιστατικά θα εξυπηρετούνταν πολύ πιο άρτια.