Η ήττα του ΣΥΡΙΖΑ στις τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις, η ανάδειξη του Στέφανου Κασσελάκη στην ηγεσία, η νοοτροπία του Αλέξη Τσίπρα.
Είναι κοινά παραδεκτό ότι η ήττα του ΣΥΡΙΖΑ, στις τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις, είχε στρατηγική διάσταση. Η εκδοχή της Αριστεράς τύπου Τσίπρα οδεύει, βαθμιαία φυσικά, προς το τέλος της. Αν και οι εξελίξεις δεν συντελούνται αυτόματα, ξαφνιάζει η εικόνα του ΣΥΡΙΖΑ ως ανοχύρωτης πόλης που αλώθηκε τόσο εύκολα.
Ας πάμε πίσω στον χρόνο. Η μεταπολίτευση στην Ελλάδα, παρά τα θετικά, είχε ως αδυναμία την ηγεμονία της Αριστεράς —δηλαδή, την επιστροφή στο παρελθόν. Αυτή η ηγεμονία με την παρουσία του σύγχρονου Ιανού, του Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος φιλοτέχνησε το πολιτικό προφίλ της μεταπολίτευσης, «παραχωρώντας» το ιδεολογικό σκήπτρο στην Αριστερά, δημιούργησε αυτό που ονομάσαμε «δίδυμη ηγεμονία». Αυτή η εξέλιξη εξέθρεψε μέσα στην κοινωνία έναν ιδιόμορφο καθεστωτικό λαϊκισμό, τον αυριανισμό. Αυτό το ρεύμα ορφάνεψε για ένα διάστημα με την άνοδο στην εξουσία του εκσυγχρονιστικού ΠΑΣΟΚ, της περιόδου Κ. Σημίτη, Παράλληλα, η δίδυμη ηγεμονία πιέστηκε με την πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού το 1989-90.
Να μη μακρηγορούμε: όλα μεγεθύνθηκαν ξανά, με την κρίση της δεκαετίας του 2010. Το ρεύμα του αυριανισμού μετασχηματίστηκε διευρυμένο σε αγανακτισμένους της (κέντρο)αριστεράς και της ακροδεξιάς (Χρυσή Αυγή) κοπής. Επικεφαλής του πρώτου αναδείχθηκε ο Αλέξης Τσίπρας αρπάζοντας την ευκαιρία όχι ως τέκνο της ανάγκης αλλά της οργής. Η Χρυσή Αυγή παρέπεμπε εύκολα στη χούντα και στον ναζισμόκαι αντιμετωπίστηκε μέσω της δικαιοσύνης. Αλλά, ο Τσίπρας καθιερώθηκε ως αρχηγός ενός κομμουνιστογενούς κόμματος της κάτω πλατείας, κέρδισε τις εκλογές, έγινε πρωθυπουργός (μαζί με τον Π. Καμμένο της πάνω πλατείας) και προσπάθησε να κυβερνήσει όταν η αριστερά διεθνώς βρισκόταν σε αποδρομή, χωρίς σχολές σκέψης και με χρεοκοπημένα τα διεθνή της πρότυπα. Ο ίδιος, με ελλιπή ως ανύπαρκτη παιδεία και με σταλινικό κυνισμό και θράσος, παρέδιδε μαθήματα στην Ευρώπη στις συναντήσεις, ως παρατηρητής, του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού κόμματος. Το δε παλιό και νέο στελεχικό δυναμικό δεν τολμούσε να πει κουβέντα. Παρατηρήσαμε ένα φαινόμενο προσωπολατρίας σε ένα σχετικά μικρό κόμμα, στον 21ο αιώνα, σε μια δημοκρατική χώρα.
Μόλις εξελέγη ο Κυριάκος Μητσοτάκης ως πρόεδρος της ΝΔ πολλοί αισθάνθηκαν ότι η χώρα αποκτά και πάλι ηγεσία. Οι πολίτες έβλεπαν μπροστά, προς μια «Νέα Κανονικότητα». Έκτοτε ο Α. Τσίπρας δεν ξαναπήρε ποτέ κεφάλι και απλώς αναμέναμε τις εκλογές που έγιναν τελικά το 2019. Κάτι συνέβη τις τελευταίες προεκλογικές μέρες και η ήττα του ΣΥΡΙΖΑ δεν ήταν τότε τόσο βαριά (31,5%). Αυτό το αποτέλεσμα κράτησε τον Α. Τσίπρα στην ηγεσία του κόμματος για μια ακόμα τετραετία. Τα στελέχη παγιδευμένα, χωρίς ενημέρωση και εμβάθυνση στη σύγχρονη πολιτική, συνέχισαν να τον λιβανίζουν, με ένα τμήμα της κοινωνίας να παραμένει στη λογική των αγανακτισμένων.
Ο Τσίπρας, ενώ ως κυβέρνηση είχε ως οδηγό την τρόικα, ως αντιπολίτευση ήταν μόνος «ενώπιος ενωπίω», χωρίς παιδευτικές αποσκευές με μόνο εφόδιο τον κυνισμό του. Το πιο χαρακτηριστικό της περιόδου εκείνης είναι, αμέσως μετά την ήττα του 2019, η αντιπολιτευτική γραμμή, με τον μονομερή εχθροπαθή αντιμητσοτακισμό, απέναντι σε ένα πανίσχυρο πρωθυπουργό. Η διαδρομή Τσίπρα έχει αφήσει βαθύ το αρνητικό αποτύπωμά της τόσο στα στελέχη όσο και στην κοινωνία. Ως προς τα στελέχη οι κορυφαίοι της νοοτροπίας Τσίπρα είναι ο κ. Πολάκης, ο κ. Παππάς και ο κ. Σπίρτζης που εσχάτως πήρε αποστάσεις. Αυτοί στηρίζουν το νέο απόκτημά τους τον Στέφανο Κασσελάκη — μαζί και ο απίστευτος πρώην υπουργός άμυνας και ΓΕΘΑ κ. Αποστολάκης. Και όσο κι αν κόπτεται ο κ. Τσίπρας για ουδετερότητα, είναι φυσικό να τον υποπτεύονται όλοι ως τον «σκηνοθέτη» της έλευσης Κασσελάκη, για ίδιον όφελος.
Τα υπόλοιπα στελέχη παλιά και νέα δεν πάνε πίσω. Σιώπησαν όταν δεν υπερθεμάτιζαν απέναντι στον Τσίπρα και κυρίως δεν έκαναν ούτε ένα βήμα για να παρακολουθήσουν τι γίνεται στον κόσμο. Παρέμειναν με τα εφόδια της αριστεράς προ του 1990 και με τις αφόρητες κοινοτοπίες του Τσίπρα. Και με τέτοιο ηθικό, παραδόθηκαν, σχεδόν αμαχητί, στον εισβολέα. Οι δε ακατέργαστοι οπαδοί είναι οι διακινητές της εχθροπάθειας που αυτή τη φορά στρέφουν απέναντι στους συντρόφους που διεκδικούν την ηγεσία του κόμματος.
Αυτή η νοοτροπία που επέτρεψε ο ίδιος ο Α. Τσίπρας, αποτελεί εκ των πραγμάτων τη νοοτροπία του νέου στρατεύματος του κ. Κασσελάκη.
Φάνηκαν πολλά, αν και είναι νωρίς να ξέρουμε όσα αφορούν τον Στέφανο Κασσελάκη. Η έφοδος κατάληψης ενός κόμματος, έστω και στα πρόθυρα της χρεοκοπίας, δεν είναι στα υπέρ του. Ο κυνικός αμοραλισμός, χαρακτηριστικό του Αλέξη Τσίπρα, υιοθετήθηκε στην πράξη από τον Στέφανο Κασσελάκη. Συνήθως τέτοιες πρακτικές δεν αντέχουν στον χρόνο. Η πολιτική είναι και ηθική επιλογή. Όλα μπορούμε να τα περιμένουμε σ’ αυτή τη ζωή. Αλλά αυτό το συνονθύλευμα πόσο θα αντέξει άραγε;
13°
