3 φοιτητές σε ένα υπουργείο

Των Δημήτρη Αντωνόπουλου, Δάφνης Γιοβανόφ, Μαριλένας Δολιανίτη 

Με αφορμή τη συμμετοχή μας σε φοιτητικό διαγωνισμό συγγραφής άρθρου, με θέμα την αξιολόγηση κρατικών δομών, θεσμών και προσώπων σε μια σύγχρονη δημοκρατία, που διοργάνωσε η δικηγορική εταιρεία «Καρατζά και Συνεργάτες» για τον εορτασμό των 50 ετών λειτουργίας της σε συνεργασία με την εφημερίδα «Καθημερινή» τον Δεκέμβριο του 2013, μας δόθηκε η ευκαιρία άμισθης πρακτικής εξάσκησης στο Δημόσιο και συγκεκριμένα στα Τμήματα Μεταβολών και Υπαλληλικής Σχέσης του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης.

Η εμπειρία μας για τρεις περίπου μήνες στα δύο αυτά νευραλγικά τμήματα, τα οποία ασχολούνται με τις υπηρεσιακές μεταβολές και την ανέλιξη των δημοσίων υπαλλήλων και, μάλιστα, κατά την περίοδο εφαρμογής μέτρων όπως η διαθεσιμότητα, αποτέλεσε εν πολλοίς μια ευχάριστη έκπληξη, συγχρόνως όμως επιβεβαίωσε τις αντιλήψεις μας για ορισμένες σοβαρές παθογένειες της ελληνικής δημόσιας διοίκησης και του κράτους εν γένει.

Επηρεασμένοι σε μεγάλο βαθμό από το δημόσιο διάλογο, που έχει αναγάγει σε αιτία όλων των δεινών το ελληνικό Δημόσιο, περιμέναμε το εργασιακό μας περιβάλλον να είναι αντάξιο της κατάντιας που πολλοί «ειδικοί» τόσα χρόνια περιγράφουν. Ωστόσο, η πραγματικότητα μάς διέψευσε. Ήρθαμε αντιμέτωποι με ένα πολύ φιλικό κλίμα, καθώς οι υπάλληλοι προθυμοποιήθηκαν εξαρχής να μας βοηθήσουν να προσαρμοσθούμε στην υπηρεσία και επιχείρησαν να μας εξηγήσουν σε αδρές γραμμές τη λειτουργία του κάθε τμήματος.

Επίσης, η άρτια κατάρτιση των περισσότερων συναδέλφων μας, αλλά και οι προσπάθειες που κατέβαλαν έτσι ώστε να είναι όσο το δυνατόν πιο εξυπηρετικοί, ήταν κάτι μη αναμενόμενο και πολύ ευχάριστο να το διαπιστώνει κανείς. Πολλά από τα άτομα με τα οποία συνεργασθήκαμε, πέραν του βασικού τίτλου σπουδών, είχαν φοιτήσει στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης, στην οποία ενίοτε δίδασκαν, και διέθεταν μεταπτυχιακούς ή και διδακτορικούς τίτλους.

Αρκετά συχνά βέβαια η όποια προσπάθειά τους για ταχύτερη εξυπηρέτηση έπεφτε στο κενό, είτε από διάφορα γραφειοκρατικά εμπόδια είτε λόγω κάποιου κωλύματος άλλης δημόσιας υπηρεσίας, κάτι το οποίο, όπως είναι λογικό, προκαλούσε αρκετό θυμό από την πλευρά των πολιτών.

Βεβαίως, δεν μπορούμε να θεωρήσουμε παράλογο αυτό το θυμό,.η πολυνομία και η κακονομία που επικρατεί, καθώς και η αβεβαιότητα και η ανασφάλεια δικαίου που αυτές δημιουργούν, αναμφίβολα απομειώνουν την εμπιστοσύνη των τελευταίων έναντι του κράτους. Στα προβλήματα αυτά θα προσθέταμε και τη μειωμένη παραγωγικότητα, η οποία οφείλεται τόσο στην έλλειψη πόρων, όσο και στον περιορισμό των υπαλλήλων σε έναν αμιγώς διεκπεραιωτικό ρόλο, παράγοντες που δεν επιτρέπουν την ικανοποιητική αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού.

Είναι δεδομένο πως η θετική εικόνα που αποκομίσαμε από την εργασιακή μας εμπειρία στο Δημόσιο δεν μπορεί να αντιπροσωπεύσει την κάθε δημόσια υπηρεσία. Ωστόσο, θεωρούμε πως είμαστε σε θέση να μιλήσουμε για ένα «μέσο όρο», ο οποίος απέχει κατά πολύ από άσχημους χαρακτηρισμούς και από μηδενιστικού χαρακτήρα σχόλια. Τέτοιου είδους σχόλια είναι πολύ εύκολο να διατυπωθούν και πολλές φορές αποδεικνύονται εξαιρετικά βολικά. Το ελληνικό Δημόσιο, στα χρόνια της οικονομικής κρίσης, αποτέλεσε και αποτελεί τον εύκολο στόχο.

Εμείς οι τρεις, «δυστυχώς», αναθεωρήσαμε τις απόψεις μας και τώρα θα πρέπει να αναζητήσουμε αλλού έναν «αποδιοπομπαίο τράγο» στον οποίο και να αποδώσουμε όλα τα άσχημα ετούτου του κόσμου.

Δημήτρης Αντωνόπουλος Λογιστική και Χρηματοοικονομική Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών

Δάφνη Γιοβανόφ Νομική ΕΚΠΑ

Μαριλένα Δολιανίτη Νομική ΕΚΠΑ