Η Κοινοτοπία του (Μείζονος Πολυσύνθετου) Κακού

Η προπέρσινη προβολή της ταινίας «Χάννα Άρεντ» αποτέλεσε αφορμή για να προσεγγίσει το μεγάλο κοινό την εξοργιστική για πολλούς Εβραίους άποψη της φιλοσόφου για τον Άιχμαν, τον δολοφόνο χιλιάδων αδύναμων θυμάτων του Ναζισμού. Οδήγησε συνάμα και κάποιους λιγότερους να ανακαλύψουν τη σημαντική σκέψη της. Εκείνο που έμεινε σε όλους μας, πάντως, ήταν η εκπληκτική ανάλυση περί της κοινοτοπίας του κακού, που όπλισε χέρια σαν του Άιχμαν να κάνουν το Κακό σαν από ρουτίνα. Ως κάτι δεδομένο, που, κατ’ ανάγκην, ούτως ή άλλως πρέπει να συμβεί.

Ο Ολοκληρωτισμός είναι ένα στάτους που τρέφεται από τη διανοητική αφασία, από την κυριαρχία του εύκολου και πιασάρικου απλουστευτικού μηνύματος, το οποίο αρχίζει εκεί που τελειώνει η σκέψη. Η ασφάλειά του βασίζεται σε δύο στοιχεία. Στο ευεπίφορο μαζικό κοινό κάποιου λαϊκισμένου οχλοπολτού και στην αποστασιοποίηση όσων θα μπορούσαν να του αντισταθούν, αλλά παραιτούνται είτε από φόβο είτε από κόπωση ή και από αδιαφορία. Έτσι οι πολλοί γίνονται μέρος του κυρίαρχου ρεύματος, που δίνει κύρος και ηθική νομιμότητα στην mainstream πλέον πρακτική του Κακού.

Στα ολοκληρωτικά καθεστώτα αυτή η κοινοτοπία μοιάζει πολύ με την περιγραφή της Άρεντ για το σήριαλ κίλλινγκ του Άιχμαν και όλων των ομοίων του υψηλόβαθμων ή χαμηλόβαθμων βιαστών της ανθρώπινης αξίας. Εκεί λαμβάνει χώρα το σεβαστό αναγκαίο καθαρτήριο έργο της εξαφάνισης όλων των Κακών Άλλων, που δεν πρέπει να συνυπάρχουν μαζί με εμάς τους Καλούς. Είτε γιατί είναι μη Άρειοι, είτε γιατί είναι ξεροκέφαλοι Αστοί, είτε γιατί είναι Άπιστοι. Κάποια ανθρωπάκια καλούνται εδώ να υπηρετήσουν τους προϊστάμενους υλοποιώντας τις εντολές τους, οι οποίες και πραγματοποιούνται για το πιστοποιημένο κοινό καλό.

Είτε κάποιο ανθρωπάκι εκτελεί διαταγές ανωτέρων, όπως ο απεχθής δολοφόνος Άιχμαν, λοιπόν, είτε άλλο ανθρωπάκι, κρυπτόμενο πίσω από την ασφάλεια ότι «όλοι έτσι κάνουν», με πλήρη συνείδηση δρα αντικοινωνικά εις βάρος κάποιων άλλων, η ζημιά είναι ίδια. Όσο κι αν οι κλίμακες διαφέρουν, όσο κι αν είναι διαφορετικό να δολοφονείς εν ψυχρώ κάποιον Άλλον από το να κλέβεις τον διπλανό σου σε στυλ δεν βαριέσαι, ας μ’ έκλεβε κι αυτός…. Είναι, όμως, όλα αυτά, πάντα η κοινοτοπία του κακού, που έχει πολλές διαστάσεις συντιθέμενες σε ένα Μείζον Πολυσύνθετο Κακό.

Κάποια στιγμή η ύβρις αυτής της γενικευμένης κοινοτοπίας, σημειώνεται μαζικά και ολοένα πιο διευρυμένα. Και σε στυλ «με πνίγει το δίκιο, γι αυτό θα πω μια παρόλα παραπάνω, ή θα διαπράξω και μια αντικοινωνική γυφτιά παραπάνω», που καθίσταται παγκοίνως αποδεκτή. Αυτό ακριβώς το καθεστώς περιγράφει την Κοινοτοπία του Μείζονος Πολυσύνθετου Κακού. Αυτό διαβάζουμε και στο καθ’ ημάς ισλάμ, παρατηρώντας την ψυχοπαθολογία της οικείας δημόσιας σφαίρας.

Πάλι κι εδώ έχουμε, μέσα από διαφορετικούς δρόμους, κάποιους Άλλους που δεν είναι Εμείς. Εμφορούμαστε από δυσανεξία και μισαλλοδοξία διαπλεγμένες εδώ με νοσηρή μικροαστική ιδιοτέλεια. Έτσι αισθανόμαστε βαθειά ανάγκη να πατήσουμε τους Άλλους στο λαιμό. Πώς; Με το ελαφρότερο σύνηθες αδίκημα της εκ του ασφαλούς ατιμώρητης αδικοπραγίας εις βάρος της περιουσίας ή των προσόδων τους, ακόμα και της κοινωνικής τους προόδου.

Οι σχετικοί τρόποι αδικοπραγίας είναι πολλοί και έχουν ένα κοινό βασικό στοιχείο. Όλοι στηρίζονται στην αντικοινωνική επίφαση κάποιου «κοινωνικού προσήμου», που προσδίδει ο κραταιός πελατειακός λαϊκισμός στο ιδιωτικής στόχευσης πελατειακό παρακράτος των δικών μας παιδιών. Οι φτωχοδιάβολοι μικρομέτοχοι αυτού του παρακράτους υπηρετούν την κοινοτοπία του «όλοι τα παίρνουνε», αισθανόμενοι ότι θα ήταν κορόιδα να μην μικροκλέψουν κι αυτοί το κατιτίς τους.

Άλλοι πάλι φτωχοδιάβολοι, διαπιστώνουν ότι με την προϊούσα χρεωκοπία του σάπιου συστήματος, σταδιακά πετάγονται έξω από τα πίσω (και όχι μόνο) βαγόνια που κουβαλούσαν το σαρκίο τους. Έτσι, εκνευρίζονται και αρχίζουν να τα ψιλοσπάνε. Αλλά και κάποιοι νεότεροι ριζοσπαστικοποιούνται με οποιαδήποτε βολική αφορμή και καταθέτουν την οργόνη τους στο επαναστατικό πεπρωμένο, υπηρετώντας το καθιερωμένο αγωνιστικό ντιριντάχτα.

Τότε αρχίζει να φουντώνει το ανθηρό Ποικιλόχρουν Ακροδεξιό Φαινόμενο, είτε με άσκηση βιαιοπραγίας κατά κάθε Άλλου που αμφισβητεί το ιδεολόγημά τους, είτε και με την έσχατη δολοφονική βία. Στην ανάπτυξη αυτού του φαινομένου εισφέρουν πολλά, από ανωριμότητα και επιπολαιότητα, οι πολιτικές δυνάμεις του Λαϊκισμού. Κύριος λόγος αυτής της διολίσθησης και «Αριστερών» κομμάτων, είναι ότι κακώς θεωρούν τον ριζοσπαστισμό ως εξ ορισμού υγιές φαινόμενο, ακόμα και εν μέσω κρίσεων.

Αυτός ήταν και ένας από τους βασικούς λόγους που ενδυνάμωσαν τους Ναζί και τις λοιπές δυνάμεις της Πολιτικής Βίας, μέσα στο καταλυτικό χωνευτήρι της Πάνω Πλατείας στον καιρό της Ντροπής. Τότε που η επιπόλαιη «Αριστερή» Πανδώρα άνοιξε το Κουτί από όπου βγήκαν τα Σκουλήκια. Και αβασάνιστα υιοθετούσε κάθε Αντιπολιτική συμπεριφορά των αγανακτισμένων, υπό το «ελαφρυντικό» τύπου «δεν θα λογοκρίνουμε την οργή του λαού».

Έτσι αποενοχοποίησε την Πολιτική Βία, νομιμοποιώντας ηθικά το γενικευμένο Τρελοκομείο της Αυτοδικίας, η Κοινοτοπία του οποίου ακόμα δεν έχει καταλαγιάσει. Και είναι η σοβαρότερη παράμετρος της αδυναμίας του τόπου να συνειδητοποιηθεί και να ανασυγκροτηθεί. Αυτή η Κοινοτοπία οπλίζει τα χέρια κάποιων που καίνε εφημερίδες, ή εξαθλιωμένους μετανάστες, ή υπαλλήλους της ΜΑΡΦΙΝ, ή το μαγαζί της κυρίας Γατά που έχει γνώμη Άλλη από τη δική μας για την προκοπή της Ιερισσού. Πάλι κάτι δεν καταλαβαίνεις…

Υπάρχει και ένα άλλο κακό, μια άλλη σοβαρή διάσταση του Κοινότοπου Κακού. Η δόλια ψευδολογία του Εθνολαϊκισμού, που όχι μόνο αποκρύπτει την αλήθεια ότι χρεωκοπήσαμε από την εξαχρείωση ΤΟΥ Συστήματος του Πελατειακού Παρακρατικού Λαϊκισμού. Αλλά λέει ψευδώς και ότι φταίνε οι Κακοί Ξένοι Τοκογλύφοι, η Γερμανίδα και άλλες Δυνάμεις του Κακού. Ανάπτυξη, Ανάπτυξη, Ανάπτυξη, που έλεγε και ο κ. Σαμαράς των Ζαππείων, τότε που ήταν από την μεριά των Καλών, πριν ακόμα διολισθήσει στις δυνάμεις της εθνικής μειοδοσίας.

Εφόσον η άρρωστη κοινωνία μας πρέπει να γίνει καλά, προφανώς χρειαζόταν να θεραπεύουμε όχι τα συμπτώματα αλλά τις αιτίες της αρρώστιας. Όχι δηλαδή το μεγάλο χρέος που οδήγησε στη χρεωκοπία, αλλά τα ελλείμματα και τις πρακτικές που την προκάλεσαν δημιουργώντας το μεγάλο χρέος. Εν τούτοις, ούτε καν τα συμπτώματα αγγίζουμε, απλώς εξοβελίζουμε εθνολαϊκιστικές κραυγές μίσους, επινοούντες επαχθή και απεχθή χρέη. Αγνοούμε έτσι, ότι το χρέος κυρίως ήταν και παραμένει συσσώρευση πελατειακού χρήματος από το λιανοπούλι της μικροδιαφθοράς και λιγότερο της μεγαλοδιαφθοράς.

Αφού τα πάρα πολλά, που βούτηξε καθένας από τους λίγους της μεγάλης διαφθοράς, είναι ελάχιστα σε σούμα, συγκρινόμενα με τα λίγα που βούτηξαν και συνεχίζουν να βουτούν καθένας από τους εκατομμύριους (η φτήνια τρώει τον παρά) λιμοκοντόρους της μικροδιαφθοράς. Αυτοί οι πάμπολλοι έχουν τη στήριξη των υγιών δυνάμεων της «Αριστεράς», που με αφειδώλευτη κοινωνική ευαισθησία λένε «κάτω τα χέρια από το άθλιο πελατειακό κράτος, που έφερε ο παλιός δικομματισμός». Όπως έδειξε ο κ. Δρίτσας στην Ύδρα και όπως δείχνει παντού η Κοινοτοπία του Καλού της κοινωνικά ευαίσθητης Αντιπολίτευσης.

Μια ακόμα νόστιμη μορφή Κοινοτοπίας του Σύνθετου Κακού, που έχει φωλιάσει στο καθ’ ημάς εθνικό ισλάμ, είναι η αβασάνιστη Χουντολογία. Εσχάτως, μάλιστα, πήρε δημοσιότητα με την πολυσυζητημένη εμφάνιση μιας αντιστασιακής μαθήτριας, της οποίας η ανάλυση ράγισε «αριστερές» καρδιές. Χτες πάλι, με την υπόθεση της απαγόρευσης μιας προαναγγελθείσας «προγραμματισμένης κατάληψης» στη Νομική Σχολή, ξαναφούντωσε η Χουντολογία.

Φοιτητικές ανακοινώσεις καταδικάζουν «Δικτατορία», «…που σαν άλλοι Συνταγματάρχες μας επιβάλλουν την πολιτική τους με τα ΜΑΤ», «…που θέλουν νέους νεκρούς», «μισούμε τα δάκρυά σας για το Πολυτεχνείο», «οι μέρες της αφθονίας σας είναι μετρημένες» (;)… «Το Πανεπιστήμιο ανήκει στα ΜΑΤ ή στους φοιτητές και στην κοινωνία;» (πάλι η κοινοτοπία θέλει τα παιδιά να είναι από δω μαζί με την κοινωνία και απέναντι τα ΜΑΤ).

Ποιος να τους εξηγήσει ότι το Πανεπιστήμιο ανήκει σε μένα και σε σένα, στην κοινωνία δηλαδή. Ούτε στους φοιτητές, ούτε στα ΜΑΤ, που εκεί τα έχει στείλει η δημοκρατική νομιμότητα και οφείλουν να καταστέλλουν τις προσπάθειες κατάλυσής της (και τίποτε πέραν αυτού)… Προφανώς η εμμένουσα Κοινοτοπία του Κακού έκανε τους γονείς και τους δασκάλους να μην έχουν μάθει σε αυτά τα παιδιά τι θα πει δημοκρατική νομιμότητα. Έτσι όταν βλέπουν ΜΑΤ, εξ ορισμού θεωρούν ότι ζούνε σε μια Χούντα. Και τους πνίγει το δίκιο και θέλουν να τα σπάσουν όλα. Πάλι κάτι δεν καταλαβαίνεις;

Ανάλογη είναι και η Κοινοτοπία της Κατοχολογίας, όσων θεωρούν ότι στην Κατοχή τα πράγματα ήταν καλύτερα από τώρα. Κι ας έχουν ακουστεί οι σοβαρές φωνές της Ζέη και της Αρβελέρ, «ούτε χούντα, ούτε πείνα, ούτε κατοχή έχουμε τώρα». Ανάλογη και η κοινοτοπία του hate speech «ή εμείς ή αυτοί» του ανυπόστατου Ενιαίου Ψεκαζμένου Αντιμνημονιακού Ανεξυριζαυγιτισμού. Γενικά η διάλυση της δημόσιας συζήτησης που έχει επιφέρει ο λαϊκισμός «έχει πάρει σασσί», έχει φτάσει στο λογισμικό μας και καταστρέφει έννοιες, συλλογισμούς, σοφτγουέαρ.

Πλέον έχει δημιουργήσει την κοινότοπη Βαβέλ, που διαλύει και την κοινωνία μας, μέσα στο πλαίσιο της Κοινοτοπίας του Μείζονος Πολυσύνθετου Κακού. Κανείς δεν μπορεί να συνεννοηθεί με κανένα. Ο γιατρός σου λέει ότι είσαι άρρωστος, με καρκίνο, έλα να σου κάνω αφαίρεση όγκου και λίγες ακτινοβολίες και θα γίνεις καλά. Κι εσύ απαντάς, όχι δεν συναινώ δεν κάνω εγχείριση γιατί είμαι μάρτυρας του Ιεχωβά. Στο κάτω κάτω γιατρέ μου είσαι και μνημονιακός, τι να σου κάνω;

Το έθνος πρέπει να ρευτεί και να βάλει τα δάχτυλα στον φάρυγγα, ώστε να προκαλέσει εμετό λυτρωτικό. Να εξεμέσει τις παλιές βολικές μνήμες μαζί με τις οποίες θέλει να συνεχίσει παρέα να λαθροβιοί. Να πάψει να θυμάται πόσο ωραία γλεντοκοπούσε εις βάρος των μη προνομιούχων και κυρίως εις βάρος των παιδιών και των εγγονιών του, τα οποία ακόμα εξακολουθεί να εξαπατά. Και τα στέλνει τώρα να πολεμήσουν λυσσαλέα κατά της άρσης του Παρακράτους αυτού! Μάλιστα, εκείνα τσιμπάνε αφελώς και «αγωνίζονται» εναντίον του συμφέροντός τους, που είναι μονόδρομα η κατάλυση αυτού του Παρακράτους, που αυτό και μόνο αυτό τους έκλεψε τη ζωή και φυσικά όχι τα μνημόνια…

Αν δεν κάνει εμετό όλα αυτά τα στοιχεία του μείζονος πολυσύνθετου κακού, η ελληνική κοινωνία δεν πρόκειται να ξεκολλήσει από την εμμένουσα κοινοτοπία του. Δεν θα υπάρξει σωσμός.

Υ.Γ. 1 Έρχονται πάλι οι άγιες μέρες της Γιορτής των Εμπόρων του Πολυτεχνείου. Ο θεσμός αυτός αποτελεί τον Ιδρυτικό Μύθο της Μεταπολιτευτικής Στραβωμάρας, που λέρωσε τα σαράντα καλύτερα χρόνια της Νεοελληνικής Ιστορίας. Και μας οδήγησε σε βαθειά ηθική κατάρρευση, πολιτική χρεωκοπία και την παραφερνάλια μιζέρια και φτώχεια με δυναμική ανεπίστροφης παρακμής. Η κοινοτοπία του θεσμού αυτού δεν ξεφεύγει και πολύ από τις ομόλογές της και των άλλων διαστάσεων του πολυσύνθετου κακού, που περιγράψαμε προηγουμένως.

Η ψευδολογία του δόλιου λαϊκισμού στηρίζεται πάντα στο να σπρώχνουμε πίσω από το παραβάν την Ιστορία, προτάσσοντας αντ’ αυτής τη Μυθολογία. Έτσι ακριβώς ψήσαμε την κυλιόμενη εκάστοτε μεταπολιτευτική νεολαία μας, πείθοντάς την για το αγωνιστικό φρόνημα του λαού που γκρέμισε τη χούντα. Και έτσι ακριβώς, βέβαια, αποκρύψαμε ότι ήμασταν κάθιδροι έως αδιάφοροι και υποταγμένοι στη Χούντα.

Αυτός ο ιδρυτικός μύθος της Μεταπολίτευσης ως ένα ψέμα καθοσιώσεως του σκυμμένου και πλήρως παραδομένου στην εφτάχρονη τυραννία ελληνικού λαού, ήταν μια από τις μορφές του κοινότοπου κακού που έφερε αυτά που ζούμε τώρα. Τόσο τη χρεωκοπία, όσο και την αδυναμία μας να ξεκολλήσουμε από τις αιτίες της, που επιμένουν μέχρι να σβήσουμε εντελώς.

Οι ευδιάθετοι αναγνώστες ας προσφύγουν δημιουργικά στο προπέρσινο κείμενο, όπου, αποκλειστικά με αφορμή τις σαν και τώρα χρονιάρες μέρες, περιγράφαμε αυτή την κοινοτοπία («Εγώ Πολυτεχνείο! Εγώ Πολυτεχνείο!»). Θα διαπιστώσουν ότι, στην άχρονη νιρβάνα της σκοταδιστικής κοσμάρας μας, λίγα πράγματα αλλοιώνονται. Όλα τριγύρω αλλάζουνε, κι όλα τα ίδια μένουν. Άντε, μόνη ελπίς, να ‘χεις χεράκια, που σε λύνουν και σε δένουν.

Υ.Γ. 2 Η σκληρότητα των επιχειρημάτων μπορεί και να σημαίνει αγάπη, όχι πάντως υποχρεωτικά μίσος. Περίεργα, μικρά και κοινότοπα κριτήρια κανοναρχούν όσους (ακόμα και παλιούς γνώριμους…) διαβλέπουν μίσος πίσω από τις γραμμές των λέξεών μας. Είναι καλή η συνήθης τεχνική, ο εγκαλούμενος να εγκαλεί τους εγκαλούντες, αλλά αυτό απαιτεί και τα δέοντα επιχειρήματα.

Και φυσικά ο διάλογος που ζητάμε δεν θα γίνει μέσα από τα υποκείμενα σχόλια. Ιδίως όταν σου λέω για δυσκολίες ταξινόμησης των πολύπλοκων ταξικών διαφορών της νέας οικονομίας (τέρμα δηλαδή τα μονοσήμαντα αστοί – εργάτες) και εσύ θεωρείς ότι δεν δέχομαι την ύπαρξη πλούσιων και φτωχών… Γράφουμε για να προκαλέσουμε μια κινητικότητα, ας ξεκινήσει η ανταλλαγή με πλήρη γραπτό αντίλογο επί σημείων. Και μετά καλό θα ήταν να ολοκληρωθεί σε κατάσταση διασταυρούμενων αντίλογων.