Gen Z και αγορά εργασίας: Τι λένε οι νέοι σε Ελλάδα και εξωτερικό

Η Gen Z, ή αλλιώς Zoomers, γεννημένοι μεταξύ 1997 και 2012, καθώς ενηλικιώνονται αναλαμβάνουν όλο και περισσότερες θέσεις στον εργασιακό χώρο αλλάζοντάς τον καταλυτικά. Η γενιά που γεννήθηκε και μεγάλωσε μέσα στην τεχνολογία θα μεταβάλλει τα επόμενα χρόνια το περιβάλλον εργασίας περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη γενιά.

Τι ζητάει η Gen Z από την αγορά εργασίας

Οι νέοι ζητούν full-time εργασία, ευελιξία, αυτονομία ελευθερία ενώ ιδιαίτερη σημασία δίνουν στην ψυχική υγεία, στους εταιρικούς κανόνες για μια καλύτερη κοινωνία. Είναι η πρώτη γενιά που απαιτεί την 4ημερη εργασία και την καθιέρωση της υβριδικής ή εξ αποστάσεως εργασίας. Βασικά ζητήματα που αφορούν τους Zoomers είναι η ισότητα στις πληρωμές, η διαφορετικότητα στο χώρο εργασίας και η συμπερίληψη. Αν και οι Millennials μιλούσαν για προνόμια όπως την παροχή υποστήριξης για την ψυχική υγεία από τον εργοδότη, υψηλότερους μισθούς και την ισορροπία μεταξύ εργασίας και προσωπικής ζωής, η Gen Z θεωρεί αδιαμφισβήτητα προνόμια για την επαγγελματική απόδοση. Οι περισσότεροι προτιμούν να είναι ελεύθεροι επαγγελματίες, χρειάζονται mentors στον χώρο εργασίας ενώ είναι πολύ πιο πιθανό να εργαστούν σε μια εταιρεία που εφαρμόζει πολιτικές εταιρικής κοινωνικής ευθύνης. Παράλληλα, αν δεν είναι ευχαριστημένοι από τον εργασιακό χώρο και δεν υπάρχουν οι προοπτικές εξέλιξης τότε μπορεί και να παραιτηθούν.

Μια γενιά που δεν φοβάται να ξεκινήσει τη δική της επιχείρηση, με ισχυρό εκπαιδευτικό υπόβαθρο αλλά σχετικά ελάχιστη επαγγελματική εμπειρία. Η συνεργασία, η αλληλεπίδραση, η εποικοδομητική κριτική, η συνεχόμενη επικοινωνία και η ανατροφοδότηση από τους υπεύθυνους είναι βασικά χαρακτηριστικά για την εξασφάλιση της παραγωγικότητας. Οι Zoomers αναμένεται να κάνουν τη διαφορά γιατί δεν φοβούνται να ζητήσουν αυτό που θέλουν, δεν θα διστάσουν να ζητήσουν από τον εργοδότη τους ένα πιο ευέλικτο ωράριο ή να κάνουν πιο συχνά διαλλείματα ή να απαντούν σε emails μόνο συγκεκριμένες μέρες της εργάσιμης εβδομάδας. Ψάχνουν για μια δουλειά που θα τους εξασφαλίζει επαρκείς μέρες άδειας, με ένα ευχάριστο εργασιακό περιβάλλον, με τη δυνατότητα εκπαίδευσης. Χάρη στην τεχνολογία, οι Gen Z’ers έχουν πιο ανεπτυγμένη την επιχειρηματικότητα από πολύ μικρή ηλικία. H πανδημία γέννησε περισσότερη καινοτομία, εφευρετικότητα και επιχειρηματικότητα με τους νέους να προσπαθούν να βρουν τρόπο να επιλύσουν τα προβλήματα των προηγούμενων γενιών.

Μια γενιά που μεγάλωσε στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης, με τους γονείς της να χάνουν τις δουλειές τους και να μην ξέρουν αν θα έχουν να πληρώσουν το δάνειο. Μια γενιά που στα πρώτα της επαγγελματικά βήματα και στην ενηλικίωση της περιορίστηκε από την πανδημία. Είναι μια γενιά αγχωμένη και στρεσαρισμένη που αγωνίζεται σκληρά για να ανταπεξέλθει στις προκλήσεις ενώ συχνά αντιμετωπίζει burnout.

Για να δούμε όμως τι μας είπαν οι ίδιοι οι Zoomers για την αγορά εργασίας, νέοι στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό μιλούν στην ATHENS VOICE για τις εμπειρίες τους και τις προσδοκίες τους από τον χώρο εργασίας.

Gen Z: 9 νέοι στην Ελλάδα και στο εξωτερικό μιλούν για τις εμπειρίες τους στην αγορά εργασίας

Σπυριδούλα Γραμματικού, 22, Βρυξέλλες
«Κάνω το Μεταπτυχιακό μου στην ευρωπαϊκή δημοσιογραφία και παράλληλα αναζητώ εργασία στις Βρυξέλλες όπου μένω τον τελευταίο ένα χρόνο σχεδόν. Έφυγα από την Ελλάδα γιατί το κράτος δεν δημιούργησε κάποιο κίνητρο για να μείνουμε οι νέοι στην Ελλάδα. Δεν είναι η λύση το να βασιζόμαστε στους γονείς μας. Στην Ελλάδα κυριαρχεί ένα παρακράτος, δεν υπάρχει κράτος δικαίου και οι μισθοί είναι χαμηλοί. Αν και προσπάθησα να βρω εργασία στην Ελλάδα, συνειδητοποίησα ότι πολλές φορές δεν εκτιμούσαν τη δουλειά μου με αποτέλεσμα να μην είμαι παραγωγική. Στο εξωτερικό νιώθω πιο ανεξάρτητη στον χώρο εργασίας και σέβονται τη δουλειά μου. Ίσως επιστρέψω στην Ελλάδα αλλά πολύ αργότερα, σε μια δεκαετία. Ένας νέος χρειάζεται να έχει ψηφιακές και επικοινωνιακές ικανότητες, στον εργασιακό χώρο να υπάρχει επικοινωνία μεταξύ των εργαζομένων, καλές συναδελφικές σχέσεις και να συνεργάζονται οι υπάλληλοι με το αφεντικό».

Αρετή-Ζωή Κατσιβελάρη, 23, Άμστερνταμ
«Κάνω το μεταπτυχιακό μου στο Άμστερνταμ στις ευρωπαϊκές σπουδές τον τελευταίο χρόνο. Η πόλη είναι ακριβή, οπότε απαιτεί καλό μισθό για να ζήσεις. Η αγορά εργασίας είναι απαιτητική και ανταγωνιστική ωστόσο υπάρχουν περισσότερες ευκαιρίες εργασίας σε σχέση με την Ελλάδα αν και οι περισσότερες δουλειές είναι στον τομέα της πληροφορικής. Στην Ελλάδα βασικό πρόβλημα είναι η φορολογία σε συνδυασμό με τους χαμηλούς μισθούς. Στο εξωτερικό είναι πιο εύκολο να τα καταφέρεις και μπορείς να εξελιχθείς ευκολότερα ενώ είναι πιο μπροστά τεχνολογικά.Στον χώρο εργασίας είναι πολύ σημαντικό το networking, η συνεργασία, η εξ αποστάσεως εργασία είναι μια καλή επιλογή γιατί έχουμε συνηθίσει να θέλουμε τον χώρο μας και την ησυχία μας μετά την πανδημία».

Γιώργος Σκλαβουνάκης, 24, Θεσσαλονίκη
«Είμαι στο δεύτερο μεταπτυχιακό και προς το παρόν σκέφτομαι να συνεχίσω με διδακτορικό. Στην Ελλάδα είναι δύσκολο να έχεις σταθερή δουλειά και η αγορά εργασίας είναι πολύ ανταγωνιστική. Η αβεβαιότητα κυριαρχεί στη χώρα ενώ είναι σημαντικό να είσαι ευπροσάρμοστος. Θέσεις σε συγκεκριμένα επιστημονικά πεδία έχουν ζήτηση όπως μηχανικοί, πληροφορικοί, οικονομολόγοι ενώ το δημόσιο κάποιες φορές φαντάζει ως λύση. Οι μισθοί στο εξωτερικό είναι καλύτεροι από την Ελλάδα και αποτελεί δελεαστικό αν έχεις λάβει από την Ελλάδα ότι έχει να σου προσφέρει όπως εκπαίδευση ή επαγγελματικές ευκαιρίες. Ο εργασιακός χώρος, παράλληλα, είναι σημαντικό να χαρακτηρίζεται από αυτονομία, ενώ η εξ αποστάσεως εργασία είναι μια προτιμητέα επιλογή».

Σάκης Καλαβρινός, 25, Baden-Baden, Γερμανία
«Δουλεύω τα 2 τελευταία χρόνια στην Γερμανία στον τομέα της μαγειρικής και επιστρέφω τον Σεπτέμβριο στην Αθήνα για σπουδές. Στο εξωτερικό σέβονται τα ωράρια και τις άδειες και η ποιότητα ζωής είναι καλύτερη εδώ, αισθάνεσαι ότι υπάρχει κράτος και νόμοι. Οι συνθήκες στην Ελλάδα δεν είναι καλές, πήγα να δουλέψω σεζόν και οι συνθήκες διαμονής ήταν άθλιες. Η ζωή κυλάει πιο ήρεμα, ο κόσμος είναι ευγενικός και το σύστημα υγείας είναι καλύτερο. Στην Ελλάδα δεν θα ήθελα να γυρίσω ξανά για να εργαστώ γιατί δουλεύεις 12-14 ώρες χωρίς να έχεις τις βασικές απολαβές. Ωστόσο επιστρέφω γιατί οι σπουδές είναι πιο φθηνές. Ένας νέος χρειάζεται να έχει δύναμη για να αφήσει τα πάντα και να πάει κάπου ξένα».

Βασίλης, 23 Θεσσαλονίκη
«Δουλεύω στη Θεσσαλονίκη στον τομέα οργάνωσης συνεδρίων και μόλις αποφοίτησα από το Τμήμα Βαλκανικών και Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Στην Ελλάδα μπορείς να βρεις εύκολα δουλειά στον χώρο της εστίασης ωστόσο πληρώνεσαι μαύρα, οι μισθοί είναι χαμηλοί και τα ωράρια βάναυσα. Οι εργοδότες δεν έχουν αναγνωρίσει το πως έχει αλλάξει η αγορά εργασίας. Προς το παρόν είμαι ευχαριστημένος με τη θέση εργασίας που έχω αλλά οι μισθοί δεν είναι καλοί για μια μακροχρόνια διαβίωση. Σκέφτομαι να φύγω στο εξωτερικό για μεταπτυχιακές σπουδές και ίσως βρω εκεί εργασία αν και δεν είναι εύκολο να φύγεις από το μέρος που μεγάλωσες. Στον χώρο εργασίας είναι σημαντική προσαρμοστικότητα, οι επικοινωνιακές ικανότητες και το networking».

Αναστασία - Νεφέλη Βιδάκη, 26, Αθήνα-Βρυξέλλες
«Κάνω το διδακτορικό μου και εργάζομαι ως ερευνήτρια σε πανεπιστήμιο στις Βρυξέλλες. Έχοντας κάνει πρακτική σε όργανο της Ε.Ε. πριν πας είναι ο παράδεισος το European Dream αλλά όταν πας καταλαβαίνεις ότι είναι μια δουλειά όπως όλες οι άλλες. Δουλεύω υβριδικά βρίσκομαι προς το παρόν στην Ελλάδα αλλά φεύγω για Βρυξέλλες. Αγαπώ την Ελλάδα αλλά η κατάσταση σε αναγκάζει να το απορρίψεις. Στον νομικό τομέα το σύστημα έχει πολλές παθογένειες, στο εξωτερικό μπορούσα να εκφραστώ, να εκδηλώσω τις ικανότητές μου πιο εύκολα, πιο ελεύθερα, χωρίς να σκέφτομαι τι θα πουν οι άλλοι και στο τέλος της μέρας ήμουν ο εαυτός μου και πρόσφερα στο σύνολο. Θα ήθελα να γυρίσω στην Ελλάδα αλλά να νιώσω αυτό που κάνω εδώ είναι αντάξιο των θετικών που έχουν οι Βρυξέλλες δηλαδή έναν πολύ καλό μισθό, ένα καλό εργασιακό περιβάλλον, πολύ καλή συνεργασία και η διεθνής κοινότητα που δεν υπάρχει στην Ελλάδα. Χρειάζεται να έχεις τη διάθεση και τη θέληση να ενταχθείς σε οποιοδήποτε περιβάλλον και τις προκλήσεις που αυτό έχει, να έχεις ευελιξία και να δεις τι ζητάει ο άλλος από σένα. Επίσης  να έχεις την επιθυμία να βγεις από την comfort zone σου. Ο ιδανικός χώρος εργασίας θα ήταν να δουλεύω σε ομάδες, η ιεραρχία είναι σημαντική αλλά να μην είναι αυστηρή, η εξέλιξη να ορίζεται με βάση το τι προσφέρεις και όχι την ηλικία».

Αλεξάνδρα, 22, Θεσσαλονίκη
«Τελειώνω το πτυχίο μου και εργάζομαι σε μονάδα ερευνών. Το περιβάλλον εργασίας είναι πολύ καλό αλλά υπάρχουν ζητήματα στην ιεραρχία και καθυστερούν οι πληρωμές. Η αγορά εργασίας στην Ελλάδα είναι δύσκολη, οι νέοι στηρίζονται στους γονείς τους και οι μισθοί είναι χαμηλοί ενώ τα μεταπτυχιακά είναι πιο ακριβά σε σχέση με το εξωτερικό. Σκέφτομαι να φύγω στο εξωτερικό για ένα μεταπτυχιακό και αν βρω μια θέση εργασίας θα μείνω εκεί. Ο ιδανικός χώρος εργασίας χρειάζεται να χαρακτηρίζεται από ευελιξία για δια ζώσης και εξ αποστάσεως εργασία, θα ήταν ωραίο να περνάνε όλοι από όλα τα πόστα, και θα προτιμούσα να υπάρχει η δυνατότητα εξέλιξης να ξεκινήσεις από χαμηλά και να αναλάβεις περαιτέρω ευθύνες».

Αριάδνη Χαρπαντίδου, 24, Βρυξέλλες
«Τελειώνω το μεταπτυχιακό μου και παράλληλα αναζητώ εργασία. Θέλω να μείνω και να δουλέψω εδώ γιατί υπάρχει η δυνατότητα εξέλιξης. Στην Ελλάδα δίνουμε πολύ μεγάλη σημασία στα πτυχία και τους βαθμούς ενώ οι μισθοί είναι χαμηλοί, έχουμε άτομα με εξειδίκευση και δεν επικεντρωνόμαστε στο τι θέλει να κάνει ο καθένας με αποτέλεσμα αποφοίτους σχολών που δεν επιθυμούν να εργαστούν σε αυτόν τον τομέα. Στο εξωτερικό οι μισθοί είναι καλύτεροι, έλλειψη γραφειοκρατίας, και συμπερίληψη, αποδεχόμαστε τον καθένα για το πως είναι. Στην Ελλάδα είναι όλα συνδεδεμένα με την Αθήνα ενώ στο εξωτερικό και σε πιο μικρές πόλεις υπάρχουν θέσεις εργασίας. Έχουμε ικανό προσωπικό αλλά δεν μπορούμε να προσφέρουμε τις αντίστοιχες απολαβές. Η ιδανική εργασία περιλαμβάνει το να μπορώ να ταξιδεύω και να δουλεύω εξ αποστάσεως, να υπάρχει ανταλλαγή απόψεων, ευέλικτο ωράριο και να μου δίνονται οι δυνατότητες να εξελιχθώ».

Άλεξ, 25, Βρυξέλλες
«Σπουδάζω στις Βρυξέλλες όπου κάνω το μεταπτυχιακό μου στις Πολιτικές Επιστήμες και δουλεύω στα μουσεία του ΕΚ. Σημαντική είναι η ύπαρξη ισορροπίας με την κοινωνική ζωή, έχω μια καλή δουλειά όπου μπορώ και ορίζω το πότε θα δουλέψω. Στο εξωτερικό η ποιότητα ζωής είναι καλύτερη και μπορείς  να εξελίσσεσαι συνεχώς ενώ στην Ελλάδα δεν έχεις αυτές τις ικανότητες ενώ παράλληλα ζεις σε ένα διεθνές περιβάλλον. Στην Ελλάδα έχουμε παθογένειες, λειτουργεί το μέσο και υπάρχει προσήλωση σε στερεότυπα. Στο εξωτερικό υπάρχει μεγαλύτερη επικοινωνία και συνεννόηση στον επαγγελματικό τομέα και μπορείς να εξελιχθείς. Δεν νομίζω να επέστρεφα στην Ελλάδα, οι σπουδές στο εξωτερικό είναι πιο φθηνές, έχω περισσότερες ευκαιρίες. Το περιβάλλον εργασίας είναι σημαντικό να χαρακτηρίζεται από συμπερίληψη, αλληλοσεβασμό, επικοινωνία, σεβασμό στα ωράρια και στα εργασιακά δικαιώματα και ύπαρξη σταθερού μισθού».

Η Gen Z ήρθε για να αλλάξει το χώρο εργασίας, αναμένεται να δούμε στα επόμενα χρόνια και έως το 2030 πως θα έχει αναδιαμορφωθεί το περιβάλλον εργασίας. Νέοι απογοητευμένοι από την Ελλάδα, που αναζητούν ένα καλύτερο μέλλον στο εξωτερικό, τελικά το brain drain μαστίζει μια ακόμη γενιά. Μήπως είναι η ώρα να ενδιαφερθεί το κράτος και για αυτή τη γενιά με ουσιαστικές πολιτικές;