Το άρθρο 16, η συνταγματική αναθεώρηση, η λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα.
Σύμφωνα με το άρθρο 16 του Συντάγματος, η ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται αποκλειστικά από ιδρύματα, που αποτελούν Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου (παρ. 5), ενώ η επαγγελματική και κάθε άλλη ειδική εκπαίδευση παρέχεται από το Κράτος και με σχολές ανώτερης βαθμίδας για χρονικό διάστημα όχι μεγαλύτερο από τρία χρόνια, όπως προβλέπεται ειδικότερα από το νόμο, που ορίζει και τα επαγγελματικά δικαιώματα όσων αποφοιτούν από τις σχολές αυτές (παρ. 7).
Το πρώτο, δηλαδή η παράγραφος 5, αποτελεί μία άκρως αναχρονιστική διάταξη, η οποία είναι και υποκριτική, δεδομένου ότι δεν επιτρέπει σε ξένα πανεπιστήμια να ιδρύουν νομίμως παραρτήματα στην Ελλάδα ούτε να ιδρύονται πανεπιστήμια από ιδρύματα ή ιδιώτες, όπως συμβαίνει στις ΗΠΑ. Αντιθέτως, ο καταργηθείς από τον ΣΥΡΙΖΑ νόμος 4009/2011, καθώς και ο πρόσφατος 4957/2022, προβλέπουν ότι τα Ελληνικά πανεπιστήμια δύνανται να ιδρύουν παραρτήματα στην αλλοδαπή.
Όσον αφορά στο δεύτερο, δηλαδή στην παράγραφο 7, ο νόμος 4610/7.5.2019 (νόμος Γαβρόγλου) ενέταξε όλα τα ΤΕΙ στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση, στερώντας την χώρα από την προβλεπόμενη από το Σύνταγμα Τεχνολογική Εκπαίδευση τριετούς φοίτησης, η οποία έδωσε επί δεκαετίες στη χώρα τους απαραίτητους τεχνολόγους.
Η σημερινή κυβέρνηση έχει δύο προκλήσεις να αντιμετωπίσει, μεταξύ πολλών άλλων. Την αναθεώρηση του άρθρου 16 και την επαναφορά της Τεχνολογικής Εκπαίδευσης. Θεωρείται, όμως, παντοδύναμη και με ισχυρή εντολή από τον Ελληνικό λαό. Τόσο το ποσοστό του 40,7% και οι 158 βουλευτές, που της έδωσαν οι ψηφοφόροι, όσο και η τεράστια διαφορά του 23% από την αξιωματική αντιπολίτευση, αποτελούν ένα άχθος στους ώμους του πρωθυπουργού. Σαφής η εντολή πλέον: αλλάξτε όλα όσα ταλαιπωρούν τους πολίτες, μεταρρυθμίστε κάθε διάταξη, που οπισθοδρομεί τη χώρα, δώστε ώθηση στον εκσυγχρονισμό των δομών, επιλέξτε την Πρόοδο και πατάξτε την Οπισθοδρόμηση. Οι πολίτες το απαιτούν και εσείς έχετε υποχρέωση να μην διαψεύσετε όλους όσους σας έδειξαν εμπιστοσύνη.
Η σημερινή ομιλία του πρωθυπουργού με την απαρίθμηση των προγραμματικών δηλώσεων και υποσχέσεων για την τρέχουσα τετραετία, περιείχε σημεία εξόχως ενθαρρυντικά και τολμηρά στον τομέα της εκπαίδευσης. Θα επικεντρωθώ σε εκείνα τα σημεία, τα οποία αποδεικνύουν ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι αποφασισμένος να αφήσει ένα όνομα προοδευτικού, τολμηρού και σημαντικού αναμορφωτή της χώρας. Αναφέρομαι στην προγραμματική δήλωσή του για την πρόθεση της κυβέρνησης να αξιοποιήσει το άρθρο 28 του Συντάγματος, το οποίο στην παράγραφο 1 προβλέπει ότι «Οι γενικά παραδεδεγμένοι κανόνες του διεθνούς δικαίου, καθώς και οι διεθνείς συμβάσεις, από την επικύρωσή τους με νόμο και τη θέση τους σε ισχύ, σύμφωνα με τους όρους καθεμιάς, αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του εσωτερικού ελληνικού δικαίου και υπερισχύουν από κάθε άλλη αντίθετη διάταξη νόμου. Η εφαρμογή των κανόνων του διεθνούς δικαίου και των διεθνών συμβάσεων στους αλλοδαπούς τελεί πάντοτε υπό τον όρο της αμοιβαιότητας». Και αυτά, σύμφωνα με την εξαγγελία του πρωθυπουργού, θα ισχύσουν έως την επιθυμητή επικύρωση της αναθεώρησης του άρθρου 16 του Συντάγματος, η οποία δεν προβλέπεται να επικυρωθεί πριν το 2028.
Είναι ένα σαφώς προωθημένο και τολμηρό μεταρρυθμιστικό βήμα, προκειμένου να υπερκεραστεί η οπισθοδρομική ατολμία, την οποία επέδειξαν οι πολιτικές δυνάμεις το 2006 και το 2019 (όλοι θυμόμαστε την πρόταση για αναθεώρηση του άρθρου 16 από την ΝΔ το 2006 και την υπαναχώρηση εκ μέρους του ΠΑΣΟΚ, όπως και την άρνηση του ΣΥΡΙΖΑ το 2018 να συμπεριλάβει και το 16 μεταξύ των υπό αναθεώρηση άρθρων). Το όφελος για τη χώρα και τους νέους πολίτες θα είναι τεράστιο. Ένα παράρτημα ενός μεγάλου αμερικάνικου πανεπιστημίου, όπως το Yale, το Harvard ή το Columbia και το CALTECH, θα συγκρατήσει ένα μεγάλο αριθμό φοιτητών, οι οποίοι αναζητούν στην αλλοδαπή σπουδές υψηλού επιπέδου, θα προσελκύσει αλλοδαπούς φοιτητές, αυξάνοντας τα έσοδα της χώρας, και θα ανεβάσει το επίπεδο των δημόσιων πανεπιστημίων, μέσω της ακαδημαϊκής άμιλλας. Σημαντικό όφελος θα έχει η χώρα και από τον επαναπατρισμό σημαντικών Ελλήνων επιστημόνων, οι οποίοι αναζήτησαν την τύχη τους στο εξωτερικό, προσβλέποντας να λειτουργήσουν σε ένα πιο ακαδημαϊκό περιβάλλον.
Όλοι εμείς, που στηρίξαμε τον πρωθυπουργό και έχουμε ως κριτήριο το τρίπτυχο Αριστεία – Αξιολόγηση – Αξιοκρατία, προσβλέπουμε στην εξαγγελθείσα μεταρρύθμιση. Επιπλέον, είναι ευκαιρία και για το ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ να επανορθώσει την ατολμία του 2006 (η οποία βασίσθηκε στην ανεξήγητη επιμονή ενός τότε στελέχους του) και να αποδείξει ότι στοχεύει να εξελιχθεί, όχι ένα υποκατάστατο του καταρρέοντος ΣΥΡΙΖΑ, αλλά σε ένα προοδευτικό και μεταρρυθμιστικό κόμμα, το οποίο θέτει το συμφέρον της χώρας υπεράνω του κομματικού και διαφοροποιείται από τον δημαγωγικό και αρνητικό ρόλο, που έπαιξε μέχρι πρότινος ο ΣΥΡΙΖΑ. Τέλος, ας γνωρίζει ο κ. Ανδρουλάκης ότι και επιθυμία της μεγάλης πλειοψηφίας της κοινωνίας είναι η αναβάθμιση των Ελληνικών πανεπιστημίων, η οποία, όμως, θα προέλθει μέσω της ευγενούς άμιλλας και του επαναπατρισμού σημαντικών επιστημόνων. Ιδού η πρόκληση, ιδού και το μεταρρυθμιστικό άλμα, κύριε Ανδρουλάκη.
15°
