Για να μην ξεχνάμε

Στις 9 Νοεμβρίου του 1989, πριν από 25 χρόνια, ο Guenther Schabowski κυβερνητικός εκπρόσωπος της Ανατολικής Γερμανίας και μέλος του Π.Γ. του κυβερνώντος ΚΚ, ανακοίνωσε σε τηλεοπτική ζωντανή συνέντευξη τύπου τα νέα μέτρα της κυβέρνησης για τα ταξίδια προς το Δυτικό Βερολίνο που συνεπάγονταν την ταχεία έκδοση βίζας για να περάσουν το Τείχος. Είχαν προηγηθεί ογκώδεις διαδηλώσεις στη χώρα μισού εκ. ατόμων που ζητούσαν ελεύθερες εκλογές. Σε ερώτηση Ιταλού δημοσιογράφου πότε ακριβώς θα ίσχυαν τα νέα μέτρα ο εκπρόσωπος, αφού συμβουλεύτηκε τα χαρτιά του, μουρμούρισε: ΑΜΕΣΑ. Ο Tom Brokaw, ο αμερικανός παρουσιαστής του τηλεοπτικού δικτύου NBC, τον ρώτησε αν το Τείχος ήταν πλέον ανοιχτό και η απάντηση ήταν: ΝΑΙ.

Τις βραδινές ώρες χιλιάδες άτομα συνέρρευσαν στα σημεία ελέγχου του Τείχους και απαίτησαν το ελεύθερο πέρασμά τους στο Δυτικό Βερολίνο. Οι δυτικοί διπλωμάτες παρακολουθούσαν με αγωνία το αποτέλεσμα των γεγονότων αυτών καθώς δεν ήταν σε θέση να γνωρίζουν ή να εκτιμήσουν ούτε τις επίσημες αντιδράσεις της κυβέρνησης ούτε τη στάση της Σ. Ένωσης και των 380.000 στρατευμάτων που στάθμευαν στη χώρα. Κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει τα επερχόμενα. Ωστόσο, η ψύχραιμη στάση του επικεφαλής της ασφάλειας του Τείχους αντισυνταγματάρχη Harald Jager απέτρεψε την αιματοχυσία. Διέταξε να σηκωθούν οι μπάρες, ενώ η δυτικογερμανική τηλεόραση μετέδιδε ζωντανά τα γεγονότα, όπως και ο Brokaw, μπροστά στην επιβλητική Πύλη του Βραδενβούργου. Το διάσημο πέρασμα Checkpoint Charlie, γνώρισε ανεπανάληπτες στιγμές. Ο συνετός ηγέτης της Σ. Ένωσης Γκορμπατσώφ απέφυγε μια ανώφελη σύγκρουση. Ήταν η αρχή του τέλους του Ψυχρού Πολέμου.

Η επίσημη κατεδάφιση του Τείχους άρχισε στις 13 Ιουνίου 1990, λίγους μήνες πριν την ενοποίηση της Γερμανίας στις 3 Οκτωβρίου 1990. Το Τείχος είχε αρχίσει να ανεγείρεται στις 13 Αυγούστου του 1961, πρώτα με συρματοπλέγματα, αργότερα με άλλες τσιμεντένιες «δομές» μέχρι να αποκτήσει 3.6 μέτρα ύψος και 1.2 μ. πλάτος, με 116 πύργους παρατήρησης, πυροσβεστικά οχήματα, σκύλους, μπλόκα, οδικά εμπόδια και ναρκοπέδια μέχρι να «τελειοποιηθεί» το 1980. Είχαν γκρεμιστεί όλα τα πλησίον κτίσματα για να δημιουργήσουν μια γυμνή ζώνη 150 περίπου μέτρων, την αποκαλούμενη «λωρίδα του θανάτου», για όσους τολμούσαν να δραπετεύσουν από τον κομμουνιστικό παράδεισο. Περίπου 100.000 άτομα προσπάθησαν να αποδράσουν, 5.000 περίπου ή και περισσότεροι τα κατάφεραν, 136 έπεσαν νεκροί από τα πυρά των φρουρών. Το Τείχος, που χτίστηκε για να «προστατεύσει» τον πληθυσμό της Αν. Γερμανίας - η επίσημη ονομασία του ήταν «Αντιφασιστικό Φρούριο Προστασίας» - δεν ήταν παρά μια απέραντη φυλακή για τους πολίτες της χώρας. Μέχρι την ανέγερσή του εκατομμύρια είχαν διαφύγει στη Δύση, το 1/6 του πληθυσμού της χώρας, το 50% των διανοουμένων και επιστημόνων της. Κατέρρευσε ως χάρτινος πύργος μέσα σε μια νύχτα μπροστά στην αποφασιστικότητα των πολιτών να κερδίσουν την πολιτική τους ελευθερία.

Δεν θα μπορούσε να περιμένει κανείς από σημαντικό μέρος της ελληνικής Αριστεράς να υπομνήσει τέτοιες επετείους. Τις απεχθάνεται, προσπαθεί να τις λησμονήσει, αναπολεί χαμένους σοβιετικούς παραδείσους, ονειρεύεται νέα ΕΑΜ και ανατροπές του «συστήματος», θαυμάζει ρητά ή υπόρρητα την «επαναστατική βία», θεωρεί τις πολιτικές ελευθερίες «ταξικές», ψεύτικο εποικοδόμημα του καπιταλισμού, παραγνωρίζοντας τους αγώνες που έγιναν και το αίμα που χύθηκε από τα λαϊκά στρώματα για να την κατακτήσουν.

Αν η 9η Νοεμβρίου του 1989 αποτέλεσε συμβολικό ορόσημο για τις εξελίξεις στον μεταψυχροπολεμικό κόσμο, η 9η Νοεμβρίου του 1938 αποτελεί πραγματικό όνειδος για τον ευρωπαϊκό πολιτισμό και τις αξίες του. Τη ζοφερή εκείνη νύχτα, τη Νύχτα των Κρυστάλλων (Kristallnacht), οι ορδές των παραστρατιωτικών «Φαιοχιτώνων», των Ταγμάτων Εφόδου του Χίτλερ, που είχαν παίξει αποφασιστικό ρόλο για την άνοδό του στην εξουσία, εξαπέλυσαν ανελέητο πογκρόμ, σειρά σχεδιασμένων και συνδυασμένων επιθέσεων στη ναζιστική Γερμανία και Αυστρία εναντίον των Εβραίων πολιτών τους. Τουλάχιστον 91 Εβραίοι δολοφονήθηκαν, 30.000 συνελήφθησαν και οδηγήθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Σπίτια, νοσοκομεία, σχολεία, 1.000 Συναγωγές, 7.000 μαγαζιά και επιχειρήσεις Εβραίων πυρπολήθηκαν, καταστράφηκαν και λεηλατήθηκαν. Οι δρόμοι γέμισαν γυαλιά, αφού τα έκαναν όλα «γυαλιά καρφιά». Η γενική δοκιμή για την Τελική Λύση του Ολοκαυτώματος σημείωσε απόλυτη επιτυχία.

Στα καθ΄ ημάς, οι δύο ολοκληρωτισμοί δε φαίνεται να μας έχουν διδάξει και πολλά πράγματα. Η πολιτική βία έχει αποκτήσει ενδημικά χαρακτηριστικά. Η ρατσιστική βία της νεοναζιστικής Χ.Α. γίνεται ανεκτή καθώς εκατοντάδες χιλιάδες πολιτών εξακολουθούν να την ψηφίζουν και να την στηρίζουν, παρά την εγκληματική της φύση και μολονότι «δεν είναι όλοι» φασίστες. Αργήσαμε να αντιδράσουμε στην εγκληματική της δράση. Και από την άλλη, επικροτείται η «δίκαιη βία», πέπλος γενικότερης σιωπής καλύπτει «εμπρηστικές παρεμβάσεις» κατά της Athens Voice, μια από τις πιο ανεξάρτητες και σοβαρές πηγές ελεύθερης ενημέρωσης και σχολιασμού, διότι ελάχιστη ανεκτικότητα για το διαφορετικό δείχνουμε σε όλους τους τομείς του δημόσιου βίου μας, ελάχιστα προσέχουμε την πολιτική μας παιδεία και συμπεριφορά, αποδιδόμαστε σε μια άγονη και στείρα πολιτική αντιπαράθεση μεταξύ «εχθρικών» στρατοπέδων, δεν τολμούμε να γκρεμίσουμε το Εσωτερικό Τείχος που μας χωρίζει και να ανοίξουμε τα σιδηρόφρακτα περάσματα για τον πολιτισμένο πολιτικό διάλογο, την πολιτική αναγκαία συνεννόηση και συνεργασία που χρειαζόμαστε για να βγάλουμε τη χώρα από τη δεινή θέση στην οποία την έχουμε υποβαθμίσει.

Αύριο, θα ξεχάσουμε τις επετείους των ολοκληρωτισμών, θα ξεχάσουμε τον εμπρησμό της Athens Voice, θα αρχίσουμε και πάλι να μηρυκάζουμε διάφορες δικαιολογίες, να τονίζουμε την «εξαιρετικότητά» μας, υμνώντας τις αθάνατες αρετές της φυλής και του γένους μας, να συζητάμε για «εβραϊκές συνομωσίες» και ιστορικά «σαπουνοποιεία», για πατριώτες και δοσίλογους, για Μνημόνια και αντι-μνημόνια, βυθισμένοι στην παράνοια της διαρκούς και πολύπλευρης κρίσης που διερχόμαστε, ως κοινωνία και πολιτεία.

Οι ελεύθερες, όμως, και ορθολογικές φωνές θα επιμείνουν κι απέναντι στις στάχτες της βίας και του μηδενισμού θα αναδείξουν με ακόμη μεγαλύτερη εμμονή τις αξίες της διαφορετικότητας, της ανεκτικότητας και της ελευθερίας του λόγου σε όλες τις εκφράσεις του, υπερασπίζοντας τις πολιτικές ελευθερίες, τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα των πολιτών, κτήμα των αγώνων ολόκληρων γενιών. Δεν θα υποκύψουμε στο φόβο και την απειλή, δεν θα στομώσει τη φωνή μας, τη «Φωνή της Αθήνας», η φασιστική βία οιασδήποτε απόχρωσης.