Σπριντ με ιδεολογικά χαρακτηριστικά η μάχη διαδοχής του Αλέξη Τσίπρα

Αιφνιδιασμός είναι η καταλληλότερη λέξη για να περιγράψει το συναίσθημα που επικράτησε στον ΣΥΡΙΖΑ για την απόφαση του Αλέξη Τσίπρα να παραιτηθεί από την προεδρία του κόμματος.

Εκτιμήσεις διακινούνταν στα πολιτικά και δημοσιογραφικά γραφεία τόσο για το ενδεχόμενο να παραιτηθεί, όσο και για την πιθανότητα να είναι εκ νέου υποψήφιος, χωρίς να υπάρχει κάποια επιπλέον πληροφορία που θα έγερνε την πλάστιγγα προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση. 

Ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας δεν έδωσε κανένα σημάδι πρόθεσης για απόσυρση από το τιμόνι τη βραδιά της (δεύτερης) εκλογικής ήττας και χρειάστηκε τρία 24ωρα για να ζυγίσει τις επόμενες κινήσεις του.

Η δήλωση ότι παραιτείται «πάγωσε» τα μέλη του Εκτελεστικού Γραφείου, τα οποία ήταν τα πρώτα που ενημέρωσε για την απόφασή του, με τις πληροφορίες να αναφέρουν ότι δεν άφησε κανένα περιθώριο συζήτησης.

«Αυτή είναι η απόφασή μου, είναι οριστική και αδιαπραγμάτευτη», φέρεται να είπε ο Αλέξης Τσίπρας και τα μαντάτα γρήγορα κυκλοφόρησαν, για να φθάσουν παντού (εντός και εκτός χώρας) από τα μικρόφωνα του Ζάππειου, όπου ανακοίνωσε ότι θα παραμερίσει για να περάσει ένα νέο κύμα του ΣΥΡΙΖΑ.

«Παγωμάρα» επικράτησε και στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του κόμματος, για τον επιπλέον λόγο ότι θα πρέπει να δώσει την πρώτη «μάχη» στη συζήτηση των προγραμματικών δηλώσεων της κυβέρνησης με νέο πρόσωπο επικεφαλής και το μυαλό στη διαδοχή.

Οι διαδικασίες της διαδοχής Τσίπρα

Τα γεγονότα οδηγούν σε άμεση δρομολόγηση εξελίξεων και διαδικασιών στο κόμμα, με πρώτη την απόφαση για την κοινοβουλευτική εκπροσώπηση του κόμματος. Σύμφωνα με πληροφορίες, μετά την ορκωμοσία των 300 βουλευτών τη Δευτέρα 3 Ιουλίου, θα συνεδριάσει η Κοινοβουλευτική Ομάδα, προκειμένου να εκλέξει νέο πρόεδρο της ΚΟ.

Όλες οι εκτιμήσεις αναφέρουν ότι η Όλγα Γεροβασίλη θα προταθεί για επικεφαλής της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ και, εφόσον εκλεγεί, θα είναι το πρόσωπο που θα σηκώσει το βάρος της εκπροσώπησης του ΣΥΡΙΖΑ στις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνσης.

Ο Αλέξης Τσίπρας δεν προτίθεται να είναι ούτε υποψήφιος για την προεδρία της ΚΟ, αλλά θα παραμείνει απλός βουλευτής, κρατώντας -όπως όλα δείχνουν- την έδρα της Α' Πειραιώς και αφήνοντας εκτός τον Θοδωρή Δρίτσα.

Σε ό,τι αφορά τα επόμενα βήματα που θα ακολουθηθούν στον ΣΥΡΙΖΑ για την εκλογή νέου προέδρου, η διαδικασία που προβλέπεται από το καταστατικό του κόμματος είναι να οριστεί συνεδρίαση της Πολιτικής Γραμματείας -κάτι που αναμένεται πιθανότατα εντός του Σαββατοκύριακου.

Στη διάρκεια της συνεδρίασης αυτής, θα αποφασιστεί η ημερομηνία σύγκλησης της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος, η οποία θα αποφασίσει τη διεξαγωγή εκλογής νέου προέδρου από τη βάση.

Η ημερομηνία – ορόσημο φαίνεται να τοποθετείται μετά τα μέσα Σεπτεμβρίου (δεν είναι απαραίτητο να έχει διεξαχθεί νωρίτερα το Συνέδριο) και έως τα τέλη του μήνα, καθώς ο μηχανισμός του κόμματος θα πρέπει να τεθεί εκ νέου σε σχηματισμό προεκλογικής μάχης, αυτή τη φορά για τις αυτοδιοικητικές κάλπες, και ο ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να έχει νέο εκλεγμένο αρχηγό.

Ο κίνδυνος της εσωστρέφειας

Το γεγονός ότι όλη η διαδικασία έχει ιδιαίτερα σφικτό χρονοδιάγραμμα είναι ένας ακόμη παράγοντας που προκάλεσε κάποια ταραχή στο κόμμα. Οι περισσότεροι ίσως περίμεναν ότι οι διαδικασίες εκλογής προέδρου θα αναβάλλονταν για μετά τις κάλπες του Οκτωβρίου.

Πιθανώς το πλαίσιο αυτό θα εξυπηρετήσει στο να μην βγουν τα μαχαίρια -τουλάχιστον όχι στο βαθμό που θα μπορούσε- σχετικά με τα αίτια της βαριάς διπλής εκλογικής ήττας.

Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει μπροστά του διαδικασίες αρκούντως επώδυνες για να αφεθεί σε δίνη συγκρούσεων που μπορεί να προκαλέσουν ακόμη μεγαλύτερη φθορά. Για τον λόγο αυτό και ο Αλέξης Τσίπρας σηματοδότησε ότι δεν θα αφήσει τον ΣΥΡΙΖΑ να παρασυρθεί σε εσωστρέφεια, δηλώνοντας ότι θα είναι «παρών πριν, κατά τη διάρκεια, αλλά και μετά από αυτές» τις διαδικασίες.

Ωστόσο, η συζήτηση για το πώς και το γιατί κλείνει ένας ιστορικός κύκλος για τον ΣΥΡΙΖΑ δεν αφορά μόνο τις ευθύνες του Τσίπρα, ή το εκλογικό αποτέλεσμα, αλλά την ίδια την ιδεολογική ταυτότητα του κόμματος. Και αυτή είναι μία συζήτηση που θα γίνει, προκειμένου ο ΣΥΡΙΖΑ να ανανεωθεί ριζικά, όπως είναι αναγκαίο για να παραμείνει ένα κόμμα εξουσίας.

Τσίπρας: Δραστική αλλαγή, άμεση αναδιοργάνωση

Το στίγμα έδωσε ο παραιτηθείς πρόεδρος του κόμματος, λέγοντας:

«Το εκλογικό σώμα έδωσε στον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ μια διπλή εντολή. Πρώτον, να ανταποκριθεί στον ρόλο της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Που πάντα και εκ των πραγμάτων είναι ρόλος κόμματος εξουσίας. Και, δεύτερον, να αλλάξει δραστικά, αν θέλει να διεκδικήσει εκ νέου με αξιώσεις την κυβέρνηση.

»Οφείλουμε να ανταποκριθούμε στη λαϊκή εντολή. Να αναδιοργανωθούμε άμεσα και χωρίς καμιά χρονοτριβή. Να μην επιτρέψουμε να χαθεί ούτε μία μέρα τόσο στην αντιπαράθεση με την κυβέρνηση της ΝΔ όσο και στην αντιπαράθεση με τις δικές μας αδυναμίες, παθογένειες και προβλήματα».

Ο ίδιος μίλησε επίσης για «την ανάγκη δύσκολων και γενναίων αποφάσεων που αφορούν τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ. Για την ανάγκη να συναντηθούμε πάλι με τις αξίες μας... Της συλλογικότητας, της ανιδιοτέλειας και της κοινωνικής ευθύνης, να ανανεώσουμε τολμηρά το στελεχικό μας δυναμικό από πάνω μέχρι κάτω, δείχνοντας εμπιστοσύνη σε νέους ανθρώπους, να βάλουμε τέλος σε νοοτροπίες που μας κόστισαν ακριβά».

Ιδεολογική επανατοποθέτηση

Η διαμάχη για την ταυτότητα του κόμματος σοβεί εδώ και καιρό, και πλέον, μετά τον αιφνιδιασμό Τσίπρα, η σχετική «ζύμωση» θα πρέπει να γίνει με πολύ ταχύτερους ρυθμούς από ό,τι αναμενόταν.

Το σταυροδρόμι του ΣΥΡΙΖΑ θα μπορούσε να δείχνει «καθαρόαιμη αριστερά» από τη μία, ή «μετατόπιση προς τη σοσιαλδημοκρατία» από την άλλη. Αρκετά στελέχη εκτιμούν ότι είναι αναγκαίο να διεκδικήσει ο ΣΥΡΙΖΑ χώρο προς το Κέντρο, καθώς μόνο έτσι θα μπορούσε να ελπίζει ότι θα επιστρέψει στην εξουσία. Ωστόσο αυτό δεν είναι μια άποψη που συμμερίζονται όλοι.

Σε αυτό το πλαίσιο, οι υποψήφιοι για την προεδρία του ΣΥΡΙΖΑ θα κληθούν να διατυπώσουν το όραμά τους για το μέλλον του κόμματος, και την ίδια ώρα να του δώσουν ιδεολογικό πρόσημο. Και για το λόγο αυτό, η επιλογή των υποψηφίων θα γίνει από τις εσωκομματικές τάσεις με τη δέουσα προσοχή, και θα έχει μεγάλο ενδιαφέρον, καθώς η μάχη για την ηγεσία δεν θα αφορά μόνο πρόσωπα, αλλά και το πολιτικό προφίλ του κόμματος καθαυτό.