Εκλογές 2023: Ο Μάνος Βουλαρίνος σχολιάζει τη συζήτηση για τη φορολογική πολιτική των κομμάτων και τη σχέση κόστους - οφέλους από τη φορολογία.
Η φορολογία είναι ένα από τα πιο σοβαρά ζητήματα σε μια δημοκρατία και η προεκλογική συζήτηση για τους φόρους θα μπορούσε να είναι ιδιαιτέρως χρήσιμη αν γινόταν με στοιχειώδη σοβαρότητα, χωρίς πυροτεχνήματα, υπεραπλουστεύσεις ή προφανή ψέματα. Και κυρίως αν στο κέντρο της είχε την πιο σημαντική πλευρά του ζητήματος.
Για αρχή, πρέπει κάποια στιγμή να δεχτούμε ότι η φορολογία δεν είναι ούτε ηθικό θέμα ούτε θέμα δικαιοσύνης. Είναι, όπως συνήθως είναι τα οικονομικά/πολιτικά θέματα, θέμα πρακτικό. Δεν υπάρχει τίποτα το «δίκαιο» στο να αναγκάζεσαι να δίνεις ένα κομμάτι (που πολλές φορές ξεπερνά το 50%) των χρημάτων που κέρδισες με τη δουλειά σου, τις ιδέες σου, την τόλμη σου, την διορατικότητά σου, στο κράτος. Είναι απλώς το αντίτιμο που πρέπει να πληρώσεις για να έχεις κοινωνική ειρήνη (μέσω της πρόνοιας), κρατικές υπηρεσίες και υποδομές. Αντιλαμβάνομαι ότι όταν μιλάμε για «δίκαιη» ή «άδικη» φορολογία μιλάμε για το ύψος των φόρων σε σχέση με τα εισοδήματα αλλά το να πληρώνει λίγα κάποιος που δουλεύει λίγο και βγάζει λίγα και περισσότερα κάποιος που σκίζεται στη δουλειά και βγάζει πολλά δεν είναι καθόλου «δίκαιο», είναι απλώς πρακτικά αναπόφευκτο.
Κι αφού, απαλλαγμένοι από ηθικολογίες περί δικαίου και αδίκου, δεχτούμε το πρακτικώς αναπόφευκτο, νομίζω ότι θα μπορούσαμε επιτέλους να συζητήσουμε αυτό που κυρίως έχει σημασία σε κάθε φορολογική πολιτική: την ανταποδοτικότητα.
Δυστυχώς ούτε η κυβέρνηση ούτε η αντιπολίτευση, δεν συζητά για αυτήν την πλευρά της φορολογικής πολιτικής. Κανείς δεν φαίνεται να θέλει να παραδεχτεί ότι το σημαντικό δεν βρίσκεται στο ύψος των φόρων που πληρώνουμε αλλά στο τι παίρνουμε σε αντάλλαγμα. Αν, ας πούμε, χάρη σε μια «υψηλή» φορολογία εισοδήματος απολαμβάνουμε καλά σχολεία, καλά νοσοκομεία, καλές δημόσιες συγκοινωνίες, ασφάλεια και σοβαρές υποδομές τότε η «υψηλή» φορολογία εισοδήματος μπορεί ακόμα και να συμφέρει αφού μας απαλλάσσει από τα έξοδα ενός ιδιωτικού σχολείου, μιας ιδιωτικής κλινικής και σε πολλές περιπτώσεις ακόμα και ενός ιδιόκτητου μεταφορικού μέσου (είτε επειδή το χρησιμοποιούμε λιγότερο είτε επειδή δεν το αγοράζουμε). Από την άλλη μια «χαμηλή» φορολογία εισοδήματος που έχει ως αποτέλεσμα χαμηλής ποιότητας δημόσια σχολεία, νοσοκομεία, συγκοινωνίες, σώματα ασφαλείας και υποδομές μπορεί τελικά οικονομικά να μη συμφέρει καθόλου. Κι αυτό αφορά κυρίως τους ανθρώπους της μεσαίας τάξης καθώς τα πολύ χαμηλά εισοδήματα συνεισφέρουν έτσι κι αλλιώς ελάχιστα στα κρατικά ταμεία ενώ για την ανώτερη τάξη τα έξοδα για ένα καλό ιδιωτικό σχολείο, μια ιδιωτική κλινική, ένα καλό αμάξι (και για κάποιους ακόμα και οι υπηρεσίες φύλαξης) μπορεί και να μην είναι κανένα φοβερό ζόρι.
Με λίγα λόγια περισσότερο από το τι δίνεις έχει σημασία το τι παίρνεις σε αντάλλαγμα. Και αντί να συζητάμε για το αν δίνουμε πολλά ή λίγα ίσως θα έπρεπε να αρχίσουμε να συζητάμε γιατί η φορολογική πολιτική κάνει πολλούς από μας να νοιώθουμε σαν τύποι που έχουν ανάγκη ένα αυτοκίνητο, πληρώνουν για ένα αυτοκίνητο και αυτό που παραλαμβάνουν είναι ένα πατίνι. Και μπράβο μας.
ΥΓ - Προφανώς η σχέση κόστους - οφέλους από τη φορολογία είναι πιο σύνθετη (και περιλαμβάνει πάντα και τα οφέλη της κοινωνικής ειρήνης) αλλά αυτό που έχει σημασία είναι ότι αυτή η σχέση που πρώτα και πάνω από όλα πρέπει να μας απασχολεί δεν συζητιέται καθόλου. Ίσως γιατί είναι η μόνη που πραγματικά φέρνει τόσο την κυβέρνηση όσο και την αντιπολίτευση προ των ευθυνών τους και δεν αφήνει πολλά περιθώρια για λαϊκισμούς και ιδεοληψίες.
ΥΓ 2 - Το ίδιο ανούσια και ιδεοληπτική μου φαίνεται και η συζήτηση για τη φορολόγηση του «κεφαλαίου». Μπορεί η μείωση της φορολογίας να οδηγεί σε ανάπτυξη που με τη σειρά της οδηγεί σε αύξηση μισθών, μείωση της ανεργίας κοκ αλλά μπορεί ανάπτυξη να έχεις και με λίγο υψηλότερη φορολογία χάρη στην οποία θα μπορέσεις να παρέχεις καλύτερες υπηρεσίες (οι οποίες προφανώς αφορούν και τις επιχειρήσεις). Γιατί στην πραγματικότητα το «σωστό» ύψος φορολόγησης είναι αυτό το οποίο αν ξεπεραστεί θα υπάρχει πρόβλημα στη λειτουργία των επιχειρήσεων και άρα στην οικονομία. Ούτε περισσότερο, αλλά ούτε και λιγότερο. Είναι π.χ. χαζό να υπερφορολογήσεις και να αναγκάσεις εταιρείες να αναβάλουν επενδυτικά σχέδια, να απολύσουν, να κλείσουν, να φύγουν εντελώς από τη χώρα, να μην έρθουν ποτέ κλπ αλλά είναι επίσης χαζό να μπορείς να εισπράξεις 10 και εσύ να εισπράττεις 5.
Ο επιτυχημένος προσεταιρισμός των ψηφοφόρων της μεσαίας τάξης σε μία συγκεκριμένη χρονική στιγμή δεν αποτελεί εφάπαξ κατάκτηση ενός κόμματος, αλλά πρόσκαιρο χαρτί
14°
