Ποια «χαρτιά» άνοιξε για τη συνταγματική αναθεώρηση ο Κυριάκος Μητσοτάκης

«Ψηλά» τόσο στην ατζέντα της νέας προεκλογικής περιόδου που επίσημα θα ξεκινήσει τη Δευτέρα 29 Μαΐου, όσο και στη Βουλή που θα προκύψει μετά τις εκλογές της 25ης Ιουνίου, αναμένεται να βρεθεί η συνταγματική αναθεώρηση. Άλλωστε η αναθεώρηση του άρθρου 16 του Συντάγματος, προκειμένου να ανοίξει ο δρόμος για την ιδιωτική τριτοβάθμια εκπαίδευση, αποτελεί διακηρυγμένη θέση της Νέας Δημοκρατίας.

Όπως διαφαίνεται από τη σαρωτική νίκη της 21ης Μαΐου, ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα ηγηθεί μιας αυτοδύναμης κυβέρνησης μετά τις κάλπες του Ιουνίου, με τον ίδιο να έχει προ πολλού εκφράσει την πρόθεσή του να ξεκινήσουν οι διαδικασίες της συνταγματικής αναθεώρησης κατά τη δεύτερη τετραετία διακυβέρνησης της ΝΔ.

Το ζήτημα «αναβαθμίστηκε» στον δημόσιο διάλογο μετά τις δηλώσεις του αντιπροέδρου της ΝΔ το ίδιο βράδυ των εκλογών, με τον Άδωνι Γεωργιάδη να θέτει ως νέο στόχο μια κοινοβουλευτική πλειοψηφία 180 εδρών ώστε «να αλλάξουμε το Σύνταγμα». Ακολούθησαν ποικίλες αντιδράσεις από την αντιπολίτευση αλλά και η σαφής διαφοροποίηση του Νίκου Δένδια, ο οποίος μίλησε για αλαζονεία και ζήτησε σεμνότητα.

«Προφανώς υπάρχουν διάφορες αντιλήψεις μέσα στη Νέα Δημοκρατία. Υπάρχει μια αντίληψη που λέει να φτάσουμε στο 180 και από εκεί και πέρα να μπορούμε να αλλάξουμε και το Σύνταγμα, να αλλάξουμε συνολικά το γίγνεσθαι στη χώρα. Εγώ θα προσυπέγραφα μια πολύ πιο σεμνή αντίληψη. Να κρατήσουμε ένα πολύ καλό ποσοστό, να έχουμε μια δεύτερη τετραετία, συνέχιση της πρώτης και να μπορέσουμε να οδηγήσουμε τη χώρα σε ένα καλύτερο ευρωπαϊκό αύριο» δήλωσε με νόημα ο υπουργός Εξωτερικών.

Αποστάσεις από τις δηλώσεις Γεωργιάδη πήρε και ο Κυριάκος Μητσοτάκης, λίγες ώρες πριν παραδώσει τα κλειδιά του Μεγάρου Μαξίμου στον νέο υπηρεσιακό πρωθυπουργό Γιάννη Σαρμά.

«Ήταν λάθος αυτές οι δηλώσεις. Νομίζω ότι διορθώθηκαν στην πορεία και δεν αποτυπώνουν σε καμία περίπτωση τη δική μου φιλοσοφία. Είναι πρακτικά αδύνατον η Νέα Δημοκρατία να πάρει 180 έδρες στις επόμενες εκλογές, ειδικά αν μπουν περισσότερα κόμματα στη Βουλή», είπε χαρακτηριστικά μιλώντας στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων του Alpha.

«Αν θέλουμε να κάνουμε μία γενναία συνταγματική αναθεώρηση πρέπει να βρούμε συγκλίσεις, δεν μπορεί να γίνει αλλιώς. Άρα, μακριά από μένα οποιαδήποτε λογική ότι “θέλω να αλλάξω το Σύνταγμα μόνος μου, σε μία κατεύθυνση που ικανοποιεί μόνο εμένα”. Ούτε είναι στις προθέσεις μου, ούτε αριθμητικά θα είναι εφικτό, ούτε η φιλοσοφία του Συντάγματος είναι τελικά αυτή» σημείωσε.

Ο κ. Μητσοτάκης έθεσε ως στόχο για την 25η Ιουνίου μια άνετη κοινοβουλευτική πλειοψηφία, εκτιμώντας πως κάτι τέτοιο απέχει πολύ των 180 εδρών, εκτιμώντας ως ιδιαίτερα πιθανό να μπουν και άλλα κόμματα στη Βουλή.

Θέλοντας να υπερθεματίσει στη λογική των συγκλίσεων, προανήγγειλε αλλαγή του νόμου για την ψήφο των Ελλήνων που ζουν μόνιμα στο εξωτερικό – κάτι που σύμφωνα με τον πρωθυπουργό απαιτεί συμφωνία 2/3 της Βουλής.

Η διαδικασία της συνταγματικής αναθεώρησης

Η κορυφαία νομική και πολιτική διαδικασία βάσει της οποίας οριοθετείται η εξουσία του κράτους έχει ως προϋπόθεση τη συναίνεση των πολιτικών δυνάμεων.

Η διαδικασία της συνταγματικής αναθεώρησης έχει δύο φάσεις, με την πρώτη να αφορά την προτείνουσα Βουλή, αυτή που θα προκύψει μετά τις εκλογές της 25ης Ιουνίου, ενώ η δεύτερη αρχίζει στην επόμενη Βουλή, η οποία είναι η αναθεωρητική.

Σύμφωνα με το άρθρο 110 του Συντάγματος, η ανάγκη της συνταγματικής αναθεώρησης διαπιστώνεται με απόφαση της Βουλής –τουλάχιστον 151 βουλευτές– ύστερα από πρόταση τουλάχιστον 50 βουλευτών, σηματοδοτώντας την έναρξη της διαδικασίας.

Στην πρώτη φάση, λοιπόν, αποφασίζεται ποιες διατάξεις θα αναθεωρηθούν και απαιτείται πλειοψηφία των τριών πέμπτων της Βουλής. Συγκεκριμένα απαιτούνται δύο ψηφοφορίες που θα συγκεντρώσουν τη συναίνεση των 180 βουλευτών, που απέχουν μεταξύ τους έναν τουλάχιστον μήνα. Ωστόσο στην πρώτη αυτή φάση της συνταγματικής αναθεώρησης, δεν αποτελεί προϋπόθεση η πλειοψηφία των 180 να έχει καταλήξει στο οριστικό περιεχόμενο των νέων διατάξεων.

Η προτείνουσα Βουλή με την πλειοψηφία των 180 υποχρεώνει την επόμενη Βουλή να είναι αναθεωρητική και να αλλάξει συγκεκριμένα άρθρα του Συντάγματος. Η αναθεωρητική Βουλή καλείται να αποφασίσει το οριστικό περιεχόμενο των υπό αναθεώρηση διατάξεων με την απόλυτη πλειοψηφία (151 βουλευτές).

Για τις διατάξεις που θα χαρακτηριστούν ως αναθεωρητέες με 180 ψήφους στην προτείνουσα Βουλή, χρειάζεται πλειοψηφία 151 ψήφων στην αναθεωρητική Βουλή. Στην αντίστροφη περίπτωση, αν δηλαδή η προτείνουσα Βουλή έχει την πλειοψηφία των 151, τότε η αναθεωρητική Βουλή χρειάζεται την πλειοψηφία των τριών πέμπτων – τουλάχιστον 180.