Τι θα μας μείνει από αυτή την προεκλογική περίοδο;

«Οι εκλογές είναι μουγκές» συνηθίζει να λέει ο θυμόσοφος ελληνικός λαός και «η κάλπη γκαστρωμένη» είχε σχολιάσει παλαιότερα ο αείμνηστος Χαρίλαος Φλωράκης. Φράσεις που συμπυκνώνουν την αμφιβολία και την έκπληξη μπροστά στην ετυμηγορία του ελληνικού λαού και ίσως ακούγονται σε προεκλογικές μαζώξεις, καφενεία και πηγαδάκια ακόμη και σήμερα. Είναι όμως έτσι αυτή η κάλπη; Υπήρξε η προεκλογική περίοδος που ολοκληρώνεται σήμερα «μουγκή»; Οι πολιτικοί αρχηγοί μάς προκάλεσαν κάποια έκπληξη ή ο μήνας του προεκλογικού αγώνα «πέρασε και δεν ακούμπησε» τους αναποφάσιστους ψηφοφόρους και τους νέους;

Το μόνο σίγουρο είναι ότι «ο γέγονε, γέγονε». Την Κυριακή η Ελλάδα οδηγείται στις κάλπες και οι ψηφοφόροι καλούνται να επιλέξουν εκ νέου τα πρόσωπα και τις πολιτικές που θα καθορίσουν το μέλλον της χώρας. Οι συζητήσεις και τα γεγονότα τον τελευταίο μήνα ήταν πυκνά, σε μία προεκλογική περίοδο που δεν μπόρεσε να ξεφύγει –και δεν θα έπρεπε– από τη σκιά του πολύνεκρου σιδηροδρομικού δυστυχήματος στα Τέμπη. Ο πολιτικός επιστήμονας και Σύμβουλος Στρατηγικής - Επικοινωνίας, Ηλίας Τσαουσάκης, απαντά στα ερωτήματα της ATHENS VOICE σε μία πρώτη προσπάθεια αποτίμησης της προεκλογικής περιόδου που διανύσαμε.

Προεκλογική εκστρατεία χαμηλής έντασης

Πολλοί θα περίμεναν το κλίμα πριν την εκλογική αναμέτρηση της Κυριακής να είναι τοξικό. Οι διεκδικητές της εξουσίας φαίνεται ότι, σε γενικές γραμμές, δεν σήκωσαν τους τόνους, γεγονός το οποίο ο κ. Τσαουσάκης αποδίδει στην πρόσφατη τραγωδία των Τεμπών. «Δεν θα χαρακτήριζα αυτές τις εκλογές τοξικές, ακόμα και αν υπήρξαν κάποιες λίγες τέτοιες στιγμές. Εκτιμώ ότι το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη έπαιξε καθοριστικό ρόλο στο να πέσουν οι τόνοι και έτσι η προεκλογική εκστρατεία κύλησε σε πολύ χαμηλή ένταση. Τα κόμματα και οι πολιτικοί κατάλαβαν αμέσως την τομή που δημιούργησαν τα Τέμπη και έτσι αναπροσάρμοσαν τον πολιτικό τους λόγο και τις στρατηγικές τους. Οι πολίτες μετά το σοκ και την κρίση εμπιστοσύνης στο σύνολο του πολιτικού κόσμου δεν θα ήταν δεκτικοί να καταναλώσουν οξύτητες και κενές συγκρούσεις» λέει o κ. Τσαουσάκης.

Στροφή στο TikTok

Οι πολιτικοί φαίνεται ότι προσπάθησαν να αξιοποιήσουν νέα μέσα, όπως το TikTok, κάνοντας εμφανή στροφή προς το δημοφιλές κοινωνικό μέσο των νέων. Πώς θα μπορούσε να είναι διαφορετικά, όταν στα εκλογικά κέντρα καλούνται να προσέλθουν σε λίγες ώρες περισσότεροι από 430.000 νέοι ψηφοφόροι, οι οποίοι αποτελούν μία «δεξαμενή εκλογέων», που δεν έχει βρεθεί ποτέ στο παρελθόν πίσω από το παραβάν και άρα το αν θα ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα, μοιάζει καθοριστικός παράγοντας για την έκβαση της αναμέτρησης;

Κατά πόσο, ωστόσο, ευνοήθηκαν οι πολιτικοί μέσα από το TikTok και πόσο κατανοητό ήταν το μήνυμα που μετέφεραν στους νέους; Ο Ηλίας Τσαουσάκης εκτιμά ότι η στροφή στο TikTok ευνόησε κάποιους πολιτικούς περισσότερο και άλλους λιγότερο. «Η προσαρμογή στα νέα μέσα είναι μονόδρομος, όμως πρέπει να γίνεται με τους όρους του μέσου και φυσικά όχι την τελευταία στιγμή. Σκοπός δεν είναι να παπαγαλίζεις, ούτε να αντιγράφεις. Πρέπει να κατανοήσεις τους κανόνες, αλλιώς “είσαι ένας boomer που θέλει να αράξει με την νεολαία” όπως διάβασα σε σχόλιο κάτω από έναν πολιτικό. Όσοι δεν πρόσεξαν, τότε η φάση τους ήταν σίγουρα γκρίντζι».

Σε αυτές τις εκλογές είναι σίγουρο, λοιπόν, ότι «είδαμε πολύ TikToc, πολλά social media, βίντεο και οπτικοποίηση μεγάλου μέρους των εκστρατειών και μικρές σε κλίμακα συγκεντρώσεις» σημειώνει και προσθέτει «Οι μεγάλες μαζικές κομματικές συγκεντρώσεις τελειώνουν προς το παρόν».

Έλειψαν οι μεγάλες αφηγήσεις

Για τον Ηλία Τσαουσάκη η ροπή προς τις εύκολες εξαγγελίες των πολιτικών είναι διαχρονική, συνηθισμένη και σε διαφορετικές δοσολογίες για το κάθε κόμμα. «Διαφέρει και από εποχή σε εποχή. Αν θέλετε την άποψή μου, πιστεύω ότι είμαστε σε μια περίοδο πραγματισμού και καχυποψίας μαζί όπου εξαγγελίες που εμπεριέχουν “γιοφύρια και ποτάμια” γίνονται λιγότερο πιστευτές από ότι στο παρελθόν».

Ωστόσο, δηλώνει ότι δεν είναι σίγουρος αν η προεκλογική περίοδος που ολοκληρώνεται σήμερα ήταν θελκτική. «Περισσότερο περιχαράκωση είδα, διαχείριση καταστάσεων, αδράνεια, παρά καινούργιες ιδέες. Θα σας έλεγα μάλιστα ότι σε αυτές τις εκλογές έλειψαν και οι μεγάλες αφηγήσεις, αλλά και οι συγκεκριμένες προγραμματικές ατζέντες» εκτιμά ο Ηλίας Τσαουσάκης.

Κενή περιεχομένου η αντιπαράθεση για τον Ανδρέα

Ένα από τα κεντρικά σημεία της πολιτικής αντιπαράθεσης μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ στη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου ήταν, για παράδειγμα, η χρήση των συνθημάτων περί «Αλλαγής» του Ανδρέα Παπανδρέου. Στην ερώτηση της ATHENS VOICE εάν η διαμάχη για τον ιστορικό ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ αφορά τους ψηφοφόρους, ο Ηλίας Τσαουσάκης απαντά: «Στη δεκαετία του ’80, ο Φρανσουά Μιτεράν είχε πει ότι πολιτική είναι η διαχείριση των συμβόλων. Άρα με αυτή την έννοια η συζήτηση θα μπορούσε να έχει ένα νόημα. Τα σύμβολα όμως λειτουργούν όταν υπάρχει το περιεχόμενο. Και στη συγκεκριμένη πολιτική αντιπαράθεση δεν υπήρχε καμία υποψία περιεχομένου. Ήταν, λοιπόν, ένα ακόμα πυροτέχνημα από τα πολλά που πέρασε και δεν άφησε τίποτα».

Λίγο πολύ κάθε ψηφοφόρος έχει σχηματίσει στο μυαλό του την εικόνα ποιος είναι ο νικητής και ποιος ο ηττημένος της προεκλογικής περιόδου. Το debate των πολιτικών αρχηγών, κατά γενική ομολογία, δεν έφερε συγκλονιστικές ανατροπές. «Είναι λίγο νωρίς να “κάνουμε ταμείο”» μας λέει ο κ. Τσαουσάκης.  «Για το θέμα του debate δεν πιστεύω ότι υπήρξε κάτι θεαματικό σε επίπεδο εντυπώσεων. Είδαμε τα βασικά χαρακτηριστικά των πολιτικών αρχηγών που γνωρίζαμε, χωρίς κάποιες εκπλήξεις. Μην ξεχνάτε ότι το πλαίσιο είναι τόσο ασφυκτικό που δεν αφήνει μεγάλα περιθώρια για μεγάλες νίκες ή ήττες» σημειώνει.

Κυριακή κοντή γιορτή λοιπόν…