«Τελευταίο αντίο» στη Μυρσίνη Ζορμπά - Σε κλίμα θλίψης η πολιτική κηδεία

Συγγενείς και φίλοι είπαν σήμερα (24.4) το τελευταίο αντίο στη Μυρσίνη Ζορμπά, την πρώην υπουργό Πολιτισμού που έφυγε από τη ζωή μετά από μάχη που έδωσε με τον καρκίνο. 

Η πολιτική κηδεία της Μυρσίνης Ζορμπά τελέστηκε στο Πάρκο Ελευθερίας και συγκεκριμένα στο πρώην στρατόπεδο ΕΑΤ – ΕΣΑ και νυν Μουσείο Αντιδικτατορικής Αντίστασης ΣΦΕΑ. Η Μυρσίνη Ζορμπά, πρώην υπουργός Πολιτισμού επί ΣΥΡΙΖΑ, ευρωβουλευτής, πρώτη διευθύντρια του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου και εκδότρια, πέθανε το πρωί της Παρασκευής (21.4) στα 74 της χρόνια. 

Επικήδειους εκφώνησαν ο Αλέξης Τσίπρας, ο σύζυγός της Αντώνης Λιάκος, καθώς και φίλοι και συνεργάτες της. Η αποτέφρωση θα γίνει στη Ριτσώνα, στις 4 μ.μ.

Στον επικήδειό του ο Αλέξης Τσίπρας σημείωσε: «Αποχαιρετούμε σήμερα, με οδύνη και σεβασμό, μία ξεχωριστή γυναίκα, μία σεμνή αγωνίστρια, μία φωτεινή προσωπικότητα: τη συντρόφισσά μας Μυρσίνη Ζορμπά. Η Μυρσίνη μεγάλωσε στην Ηλιούπολη στα δύσκολα χρόνια του μετεμφυλιακού κράτους. Και από πολύ νωρίς, διάλεξε πλευρά. Τη δύσκολη πλευρά, να πορεύεται όχι με το ρεύμα αλλά με πυξίδα τα ιδανικά της. Την πλευρά των καταπιεσμένων, την πλευρά εκείνων που πρότασσαν το εμείς από το εγώ. Συνεπαρμένη από τη μεγάλη δύναμη των απελευθερωτικών ιδεών της αριστεράς, αλλά και με περίσσια προσωπική αποφασιστικότητα. Αυτές ήταν οι αποσκευές της το 1967 όταν 18 χρονών εντάχθηκε στις τάξεις του Πανελλήνιου Αντιδικτατορικού Μετώπου. Ήταν μία εμπειρία που τη σημάδεψε. Όχι μόνο για τη βιωματική ταύτιση με τις ιδέες της ανανεωτικής αριστεράς και τη δύσκολη πράξη της καθημερινής αντίστασης απέναντι σε ένα βάρβαρο καθεστώς – το οποίο τη συνέλαβε και την τιμώρησε. Αλλά για τη μεγάλη ανάγκη σύνδεσης της δράσης –ακόμα και στις πιο αντίξοες συνθήκες– με τη διανοητική αναζήτηση, το θαρραλέο στοχασμό, την ανατροφοδότηση του πάθους για ελευθερία με ιδέες και αναφορές που το μετασχηματίζουν σε πολιτικό περιεχόμενο. Αυτός ο μοναδικός συνδυασμός πολιτικής πρακτικής και νοητικής εγρήγορσης οδήγησε τη Μυρσίνη στο εκδοτικό εγχείρημα του Οδυσσέα, τη συμμετοχή στις οραματικές συλλογικότητες της μεταπολίτευσης, τη μετάφραση και έκδοση στην Ελλάδα των πρωτοπόρων στοχαστών της μαρξιστικής σκέψης – με κύριο σημείο αναφοράς τον Αντόνιο Γκράμσι». 

Σε άλλο σημείο ο Αλέξης Τσίπρας ανέφερε: «Κάθε φορά που οι δυνάμεις της συντήρησης θα επιτίθενται στο ριζοσπαστικό φορτίο της Μεταπολίτευσης, η δική μας σκέψη θα επιστρέφει στην ευγενική φυσιογνωμία της Μυρσίνης και στο όραμά της για την πολιτισμική δημοκρατία. Όχι ως μία στενή θεωρητική σύλληψη, αλλά ως πολιτικό αίτημα με ριζοσπαστικό βάθος. Απέναντι στην κυρίαρχη αντίληψη που για δεκαετίες θεωρούσε τον πολιτισμό μια πολυτέλεια για τις ελίτ, η Μυρσίνη έδωσε τη μεγάλη μάχη για ένα νέο υπόδειγμα: έναν πολιτισμό ανοιχτό και δυναμικό, έναν πολιτισμό που θα διαπερνά τη συλλογική μας καθημερινότητα, ένα πολιτισμό που θα αντιμετωπίζει τους ανθρώπους του, με όρους αξιοπρέπειας και εμπιστοσύνης. Μια πολιτική για τον πολιτισμό που έχει το βλέμμα της στραμμένο στο μέλλον και όχι στη διαρκή ανακύκλωση των κουρασμένων κλισέ και τη στενόμυαλη λατρεία ενός αποστειρωμένου παρελθόντος. Και αυτό το όραμα το έκανε πράξη με έναν μοναδικό συνδυασμό: Μέσα και έξω από τους θεσμούς. Συμμετέχοντας και πρωταγωνιστώντας σε θέσεις ευθύνης, αλλά ταυτόχρονα δημιουργώντας εναλλακτικά δίκτυα και πρωτοβουλίες που μετέτρεπαν το αίτημα της πολιτισμικής δημοκρατίας σε καθημερινή πρακτική. Πάντα όμως στο πλευρό των πολλών. Των καταπιεσμένων. Της κοινωνίας. Για αυτό και σήμερα είμαστε τόσοι πολλές και πολλοί εδώ για να την αποχαιρετήσουμε, από διαφορετικούς χώρους και με διαφορετικές εμπειρίες. Γιατί η Μυρσίνη ήταν μια πολύπλευρη προσωπικότητα που σε κέρδιζε από την πρώτη στιγμή με το ευγενικό της χαμόγελο και το διεισδυτικό της βλέμμα».

Μυρσίνη Ζορμπά: Το τελευταίο κείμενό της 

Την είδηση του θανάτου της έκαναν γνωστή οι οικείοι της με ανάρτηση στη σελίδα της στο Facebook.

«Το τελευταίο κείμενο της Μυρσίνης

Η λέξη που ταιριάζει σε αυτόν τον σύντομο ορίζοντά μου είναι η ανυπαρξία. Δεν περιγράφεται, γιατί είναι ένας ου τόπος, ου χρόνος. Την περασμένη εβδομάδα στη συζήτηση με τον γιατρό κατάλαβα ότι διακόπτουμε τις χημειοθεραπείες, δεν είχαν αποτέλεσμα, και ότι δεν υπάρχουν εναλλακτικές. Επομένως η ανυπαρξία είναι αυτό που εκφράζει καλύτερα, που διατυπώνει με μεγαλύτερη ακρίβεια αυτό που έρχεται. Βέβαια όλο το διάστημα, εδώ και έναν χρόνο, μέσα από τη συμπίεση, που διαρκώς μεγαλώνει, τον χρόνο που η κλεψύδρα του αδειάζει, διογκώνεται ο φόβος, που στην αρχή είχε μερικές χαραμάδες, κάποιες ελπίδες, μερικά ίσως πιθανόν, και σιγά σιγά ο φόβος καταλαμβάνει όλον τον υπάρχοντα χρόνο και είναι τόσο απόλυτος που πια δεν φοβάσαι, γιατί δεν υπάρχει μέσα σε αυτό κάτι που να κινείται, να έχει μία ροή. Υπάρχει μόνο αυτό που ζεις και που από τη μία μεριά είναι σκοτεινό και δυσοίωνο, μια δυστοπία, από την άλλη είναι η πραγματική ζωή, αυτό το κάθε μέρα, που το επιμελείσαι, το φροντίζεις. Το φαγητό, το διάβασμα, ο καιρός έξω από το παράθυρο, τα ωραία λουλούδια, οι φίλοι, οι επικοινωνίες οι συζητήσεις, τα ενδιαφέροντα πάνω απ’ όλα, η δύναμη των ιδεών που δεν σταματάει να υπάρχει και που καταφέρνει να εξακτινωθεί πέρα από χρόνο. Επομένως υπάρχουν οι δύο πλευρές και η ζωή είναι αυτή που κερδίζει την καθημερινότητα, οπότε αυτός ο συμπαγής όγκος του φόβου μένει εκεί, παγωμένος και παγιωμένος και σου επιτρέπει να ζήσεις αυτό που ζεις. Πιο πέρα, σηκώνοντας το βλέμμα, η ανυπαρξία είναι το πιο ρεαλιστικό… Είναι λίγο αστείο βέβαια, καμία ανυπαρξία δεν είναι ρεαλιστική, παρά μόνο άμα τη βλέπεις απ’ έξω και εγώ τη βλέπω από πολύ κοντά πια».

Πέρασε στην ανυπαρξία πριν από λίγο.

Μυρσίνη Ζορμπά: Οι σταθμοί στη ζωή της πρώην υπουργού Πολιτισμού

Η Μυρσίνη Ζορμπά γεννήθηκε στην Αθήνα το 1949, σπούδασε νομικά και πολιτικές επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (1968-1972), ολοκλήρωσε το μεταπτυχιακό της στη Φιλοσοφία του Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Ρώμης La Sapienza (υπότροφος της Ιταλικής Κυβέρνησης). Η διδακτορική της διατριβή έχει τίτλο «Η κρατική πολιτική για το βιβλίο» (Πάντειον Πανεπιστήμιο, 1992). Δίδαξε θεωρία και πολιτική του πολιτισμού στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (1992-1995 και 2005-2007) και στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο (2006-2012) και διετέλεσε διευθύντρια του Βιομηχανικού Μουσείου Σύρου (2008-2009).

Διετέλεσε Υπουργός Πολιτισμού (28.8.2018-9.7.2019), μέλος της Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (2000-2004), εκδότρια (εκδόσεις «Οδυσσέας» 1973-1992), πρώτη διευθύντρια του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου (1995-1999), και πρόεδρος του ΔΣ της εθελοντικής οργάνωσης «Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού» (2004-2016).

Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας υπήρξε μέλος του ΠΑΜ, της Ελληνοευρωπαϊκής Κίνησης Νέων (1970-1973). Μέλος του ΚΚΕ εσωτερικού μετά τη Μεταπολίτευση, μέλος της Κεντρικής Επιτροπής της Ελληνικής Αριστεράς (ΕΑΡ 1987) και της κίνησης πολιτών «Πολιτεία». Το 2000-2004 εξελέγη μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και συμμετείχε στην Ευρωπαϊκή Σοσιαλιστική Ομάδα. Το χρονικό διάστημα 2009-2015 διετέλεσε Διευθύντρια του πολιτικού γραφείου του πρώην Πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη.