Μετατρέποντας την Οργή σε Ορμή

Η Τετάρτη 1 Μαρτίου 2023 ήταν η «ημέρα μηδέν». Η ημέρα που η ελληνική κοινωνία ξύπνησε παγωμένη από την είδηση του τραγικού δυστυχήματος στα Τέμπη, που είχε λάβει χώρα το προηγούμενο βράδυ, με τη μοιραία σύγκρουση των δύο αμαξοστοιχιών. Κανείς μας δεν θα ξεχάσει τη στιγμή εκείνη, την ημέρα εκείνη, αλλά και όσες ακολούθησαν. Όταν το σοκ και ο φόβος –γιατί καθένας μας ή οι συγγενείς και οι οικείοι μας θα μπορούσαμε να είμαστε επιβάτες στην αμαξοστοιχία– έδωσαν τη θέση τους στον θυμό και την οργή, και λίγο αργότερα σε μια διάχυτη απογοήτευση.

Απογοήτευση όχι μόνο για αυτό που συνέβη στα Τέμπη, αλλά και για όλα αυτά που έχουν συμβεί τα τελευταία χρόνια, όπου η χώρα μας έζησε αλλεπάλληλες κρίσεις που έρχονταν να ανατρέψουν όσα θεωρούσαμε δεδομένα, όσα είχαμε προγραμματίσει, σχεδιάσει και ονειρευτεί. Αλλά και όλα εκείνα τα πολλά και τα μικρά που συναντούμε στην καθημερινότητά μας, και μας απογοητεύουν. Αυτά που βλέπουμε πως δεν λειτουργούν, δεν πηγαίνουν καλά, και ενώ γνωρίζουμε όλοι μας πως δεν λειτουργούν, παρατηρούμε πως στην πράξη συνεχίζουν να συμβαίνουν, να εφαρμόζονται. Συνεχίζουν όπως τα βρήκαμε και τα γνωρίσαμε, χωρίς καμία προσπάθεια να αλλάξουν. Ή, χειρότερα, παρά τις προσπάθειες που ξεκινάνε, και στη συνέχεια χάνονται μέσα στο τέλμα και την ακινησία που χαρακτηρίζουν τα περισσότερα πεδία της καθημερινότητας.

Τα συναισθήματα του φόβου, της ανασφάλειας, της οργής, της απογοήτευσης τα βιώσαμε όλοι μας. Ανεξαρτήτως ηλικίας, εκπαιδευτικού επιπέδου, κοινωνικής προέλευσης και αντικείμενου δραστηριότητας. Το δυστύχημα στα Τέμπη ήταν, άλλωστε, ένα μεγάλης κλίμακας σοκ, που δεν θα μπορούσε να αφήσει ανέπαφη την καθημερινότητα, το αίσθημα ασφάλειας στις μετακινήσεις και τις κάθε είδους οικονομικές και κοινωνικές δραστηριότητες, τη συλλογική αίσθηση πως η ζωή προχωράει απρόσκοπτα.

Επειδή όλοι μας γνωρίζουμε και μπορούμε να απαριθμήσουμε περιστατικά από την καθημερινότητά μας όπου οι υποδομές δεν λειτουργούν όπως θα έπρεπε, όπου οι δημόσιες υπηρεσίες δεν παράγονται και δεν παρέχονται με τον τρόπο που θα έπρεπε, όπου ο κρατικός μηχανισμός  –σε όλα του τα επίπεδα– δεν αντιδρά με τον ενδεδειγμένο τρόπο σε διαπιστωμένα προβλήματα. Επειδή όλοι μας έχουμε έρθει σε επαφή με τις διαφορετικές πτυχές εκείνου που γνωρίζουμε όχι ως «βαθύ», αλλά ως «μη-λειτουργικό», «μη-αποδοτικό», και εντέλει και «μη-φιλικό» προς εμάς κράτος. Την έλλειψη κατάλληλα σχεδιασμένων διαδικασιών, τη χαλαρή εφαρμογή των κανόνων και την απουσία ελεγκτικών μηχανισμών, την αναξιοκρατία σε θέσεις και αρμοδιότητες ζωτικής σημασίας, την απουσία διάθεσης αλλαγής και βελτίωσης, τη λογική «έτσι το βρήκαμε, έτσι θα μείνει».

Σήμερα, σαν χώρα, σαν κοινωνία, σαν πολίτες, βρισκόμαστε ξανά μπροστά σε ένα σταυροδρόμι. Υπάρχει δίκαιη οργή λόγω της συστηματικής και συστημικής αποτυχίας του οργανωμένου κράτους όχι μόνο να δημιουργήσει προϋποθέσεις ευημερίας, αλλά ακόμα και συνθήκες ασφάλειας στις καθημερινές λειτουργίες και δραστηριότητες. Μιας αποτυχίας που οφείλεται σε παθογένειες που ακόμα βρίσκονται εδώ, παρά τις πολλαπλές θυσίες των τελευταίων δεκαπέντε σχεδόν ετών, και που το κόστος της ήταν αυτή τη φορά ανυπολόγιστο.

Βρισκόμαστε, συνεπώς, σήμερα απέναντι σε δύο διαφορετικά «μονοπάτια». Το ένα είναι το μονοπάτι όπου ο θυμός θα μετατραπεί σε απογοήτευση, και αυτή σε αποστασιοποίηση, σε αδιαφορία και σε απάθεια. Το άλλο είναι το μονοπάτι όπου ο θυμός θα μετατραπεί σε συνειδητοποίηση, σε αποφασιστικότητα, και σε πίεση για να αλλάξουν ριζικά, χωρίς άλλες δικαιολογίες, όλα αυτές που εδώ και χρόνια μας πληγώνουν. Για να αντιμετωπιστούν άμεσα οι χρόνιες παθογένειες και να αρχίσουμε γρήγορα να αποκτούμε ένα κράτος σύγχρονο και ευρωπαϊκό, ένα όραμα δεκαετιών, που ακόμα και σήμερα αποτελεί ζητούμενο.

Ήρθε η ώρα να μην μείνουμε στην αδικία, αλλά να ζητήσουμε με θάρρος και σιγουριά να αλλάξουν επιτέλους αυτά που δημιουργούν την αδικία

Το δίλημμα, λοιπόν, μπροστά μας είναι εάν θα επιλέξουμε η οργή να οδηγήσει σε αδιαφορία, ακόμα και απέναντι στην καταστροφή, ή εάν η οργή θα έρθει να μετασχηματιστεί σε ορμή, σε κατεύθυνση θετικής αλλαγής και τομής σε όλα τα επίπεδα. Σε ορμή για να τρέξουμε ακόμα πιο γρήγορα και πιο αποφασιστικά, να ανατρέψουμε ακινησίες και δυσλειτουργίες δεκαετιών, να δημιουργήσουμε, και να διαμορφώσουμε ένα περιβάλλον στο οποίο θα μπορούμε να κινούμαστε, να εργαζόμαστε, να επικοινωνούμε και να εξελισσόμαστε με σιγουριά, ασφάλεια και αυτοπεποίθηση.

Εμείς οι νεότεροι έχουμε ζήσει τη μία κρίση να διαδέχεται την άλλη, καλούμενοι τις περισσότερες φορές να σηκώσουμε βάρος που δεν μας αναλογεί. Ήρθε η ώρα να μην μείνουμε στην αδικία, αλλά να ζητήσουμε με θάρρος και σιγουριά να αλλάξουν επιτέλους αυτά που δημιουργούν την αδικία, όλα εκείνα που μας περιορίζουν και στέκονται εμπόδια στο να ζήσουμε σε μία χώρα αντάξια των προσδοκιών μας, δημιουργώντας και συμβάλλοντας στην ατομική μας, αλλά και τη συλλογική πρόοδο. Για να μην ζήσουμε άλλες μέρες σαν την 1η Μαρτίου, ούτε εμείς, ούτε οι γενιές που ακολουθούν.