Η γαλάζια οικονομία στο προσκήνιο

Οι θάλασσες είναι το μεγαλύτερο οικοσύστημα στον πλανήτη. Αν κοιτάξουμε την υδρόγειο, το μάτι μας χάνεται μέσα στο μπλε. Είναι όμως και ένα τεράστιο οικονομικό σύστημα, μια γαλάζια οικονομία.

Εν τω μεταξύ, η ανάγκη για περισσότερη βιωσιμότητα γίνεται πιο ορατή κάθε μέρα. Όχι μόνο γιατί οι ωκεανοί πρέπει να βρίσκονται σε περιβαλλοντική κανονικότητα αλλά και γιατί διαθέτουν σπουδαίες συνθήκες προκειμένου να αναπτύξουν τις οικονομικές μας δυνατότητες. Θα έλεγα γενικότερα, τις ευρύτερες πολιτισμικές. Αυτές που πάντα περιλαμβάνουν την παραγωγή πλούτου και τη βιωσιμότητα ως πρωταρχικούς τομείς διαμόρφωσης των επιτευγμάτων. Γιατί ευημερία και βιωσιμότητα, χωρίς πλούτο δεν γίνεται!

Και έχουμε το παράδειγμα: Αυτό που ονομάζουμε «Ελληνικό Πολιτισμό» –με τη διαχρονική του ισχύ– διαμορφώθηκε μέσα από τη «γαλάζια οικονομία» της Μεσογείου. Διαμετακομιστικό εμπόριο, ναυτιλία, αποικισμός, τέχνη, εκπαίδευση, αλιεία, οικιστική ανάπτυξη, πολιτιστικός επεκτατισμός. Όλα αυτά είναι ο αρχαίος πολιτισμός της Μεσογείου όπου οι Έλληνες κυριάρχησαν για περίπου δύο χιλιετίες. Τουλάχιστον μέχρι την επικράτηση των Ρωμαίων. 

Επαγωγικά σκεπτόμενοι, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η παρακαταθήκη που εδραίωσε τον σημερινό, τον δικό μας δυτικό πολιτισμό είναι η «γαλάζια οικονομία»…

Τον Μάιο του 2021, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενέκρινε μερικά συμπεράσματα για τη βιώσιμη γαλάζια οικονομία, η οποία θα βασίζεται σε τέσσερις πυλώνες: στην υγεία των ωκεανών, στη γνώση, στην ευημερία και στην κοινωνική δικαιοσύνη. Υπογράμμισε ότι η βιώσιμη χρήση των θαλασσών διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στο θεματολόγιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Στο πλαίσιο αυτό, το Next Generation EU και το νέο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο, συμπεριλαμβανομένου του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, θα λαμβάνουν ήδη την ανάγκη περαιτέρω ανάπτυξης των τομέων της γαλάζιας οικονομίας.

Με τα συμπεράσματα αυτά, το Συμβούλιο προσπάθησε να διασφαλίσει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση προωθεί μια σύγχρονη, αποδοτική ως προς τη χρήση των πόρων, ανθεκτική, ανταγωνιστική κυκλική οικονομία, στην οποία με ορίζοντα το 2050, η βιοποικιλότητα θα διατηρείται, θα αποκαθίσταται και θα χρησιμοποιείται με βιώσιμο τρόπο.

Είναι ασφαλώς μία καλή αρχή. Θεσμικά, η Ένωση δίνει τα εργαλεία στις εθνικές κυβερνήσεις, ώστε να καθορίσουν την πολιτική τους.

Σε ό,τι μας αφορά, διαθέτουμε τις καλύτερες προοπτικές στην Ευρώπη για την ανάπτυξη της γαλάζιας οικονομίας. Ποιες είναι αυτές; Όλα όσα ο τόπος, ο τρόπος και οι αξίες μας δίνουν διαχρονικά.

1. Ο τόπος: Η θέση μας. Μεταξύ τριών ηπείρων και πέντε θαλασσών. Μια χώρα σταυροδρόμι, στρατηγικός κόμβος με το μεγαλύτερο αρχιπέλαγος. Με εκατοντάδες νησιά, βάσεις παραγωγής πλούτου και ανάπτυξης, απλωμένα πάνω σε ένα απέραντο γαλάζιο χαλί. Με κλιματικές συνθήκες απολύτως συμβατές με τον ποιοτικό τουρισμό, την αειφόρο ενέργεια και την κυκλική οικονομία.
2. Ο τρόπος: Έχουμε την πιο ισχυρή ναυτιλία στον κόσμο, αναπτυσσόμενα λιμάνια, πλουτοπαραγωγικές πηγές, συνεχώς αυξανόμενη τουριστική κίνηση και τεράστιες ενεργειακές δυνατότητες.
3. Οι αξίες: Η εξωστρέφεια, η ναυτοσύνη, το επενδυτικό ενδιαφέρον, η αίσθηση της βιωσιμότητας, η φιλοξενία, το ρίσκο.

Τι δεν έχουμε
Ένα κοινό συλλογικό όραμα για την ανάπτυξη των θαλασσών μας και όλων όσων περιλαμβάνουν οι δυνατότητές τους. Μία κοινή συνείδηση για να καταλάβουμε ότι κολυμπάμε, ίσως, στο πιο πλούσιο γαλάζιο οικόπεδο του πλανήτη. Ένα θεσμικό πλαίσιο και μία κουλτούρα σύνδεσης των μερών σε ένα όλο παραγωγικότητας.

Τι χρειαζόμαστε;
Ελαστικότητα συντονισμό και στρατηγική βούληση. Στο Αιγαίο, στο Ιόνιο, από την Αλεξανδρούπολη ως την Κύπρο. Ένα εθνικό σχέδιο αρχών και κινήτρων με στόχο την ανάπτυξη και τη βιωσιμότητα. Ένα αποφασιστικό κέντρο αποφάσεων (αν είναι δυνατόν κοινό σε Αθήνα και Λευκωσία) που θα συντονίζει όλες τις δράσεις της γαλάζιας οικονομίας για να έρθει το αποτέλεσμα.

Η γαλάζια οικονομία είναι ο πολιτισμός και το μέλλον μας. Ας μην αφήσουμε άλλες ευκαιρίες να χάνονται.

*Την Παρασκευή 7 Απριλίου 2022 στο Hellas Liberty Floating Museum του Πειραιά διοργανώνεται υπό την αιγίδα του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής ημερίδα με θέμα «BLUE ECONOMY IN MID 2020s: from Resilience to Growth». Μεταξύ των ομιλητών θα είναι ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης Π. Πικραμμένος, ο Υπουργός Ανάπτυξης Α. Γεωργιάδης, ο Υπουργός Ναυτιλίας Γ. Πλακιωτάκης και πολλοί άλλοι.