«Φταίει ο κανένας»:  Η πανουργία της δημαγωγίας

Οι ειδήσεις σοκάρουν: εργαζόταν όποιος ήθελε, όποια ώρα ήθελε και όπως ήθελε! Και αυτό όχι σε παιδική χαρά, αλλά στο σταθμαρχείο Λάρισας του ΟΣΕ, που είχε την ευθύνη για τη ζωή χιλιάδων, κάθε μέρα, ανθρώπων.

Και αναρωτιέται κανείς: Σε ποιο «εξωτικό είδος» ανήκουν αυτοί οι άνθρωποι, που συμπεριφέρονται με τέτοια ανευθυνότητα;

Η απάντηση είναι ότι δεν ανήκουν σε κανένα εξωτικό είδος. Αντίθετα, επειδή κάθε κοινωνία κατασκευάζει τους ανθρώπινους τύπους της, πρόκειται για «αυτόχθονα» κοινωνική κατασκευή ενός είδους πολιτών «χωρίς ευθύνες».

Οι οποίοι προέκυψαν, όταν οι διορισμένοι στους δημόσιους οργανισμούς πελατειακοί κομματικοί «στρατοί» αυτονομήθηκαν από τους πάτρωνες που τους διόρισαν και επέβαλαν μία ληστρικού χαρακτήρα «ιδιωτικοποίηση» της δημόσιας περιουσίας, για δικό τους λογαριασμό.

Με αποτέλεσμα, οι πολιτικοί να γίνουν «..δέσμιοι ενός θηρίου που οι ίδιοι εξέθρεψαν» (Χ. Ιορδάνογλου «Κράτος και ομάδες συμφερόντων»).

Κάτι που επέβαλε ως αντίληψη και την αντίστοιχη διαστροφή: ότι οι δημόσιοι οργανισμοί δεν δημιουργήθηκαν για την εξυπηρέτηση της κοινωνίας, αλλά για την εξυπηρέτηση των  διορισμένων σ’ αυτούς.

Η περιφρόνηση που εισπράττει ο πολίτης από την κρατική γραφειοκρατία όλων των βαθμίδων και σε κάθε επαφή του μαζί της είναι έμπρακτη απόδειξη της μεγάλης αντιστροφής.

Όμως το ανθρώπινο θαύμα που αποτελεί η δημιουργία της νεώτερης Ελλάδας, η οποία προέκυψε από την μεταμόρφωση σε δυτικό κράτος μιας επαρχίας της Οθωμανικής αυτοκρατορίας -εκτός όλων των άλλων- οφείλεται και σε μία σειρά σπουδαίων «ανθρωπολογικών τύπων», που υπηρέτησαν στο δημόσιο. Για τους οποίους η εκπλήρωση του καθήκοντος ήταν επενδυμένη με τέτοιες σημασίες, που έδιναν νόημα στη ζωή τους και ταυτότητα στην ύπαρξή τους.

Όπως ήταν ο αδιάφθορος δικαστής, ο ευσυνείδητος δημόσιος υπάλληλος, ο αφοσιωμένος στο καθήκον του εκπαιδευτικός ή ο σταθμάρχης των τραίνων,  που κάνει με αυτοθυσία το καθήκον του, σε σημείο να γίνεται ήρωας της λογοτεχνίας.

Αυτόν ακριβώς τον ανθρωπολογικό τύπο κατέστρεψε η κοινωνία των κρατικών συντεχνιών. Και στη θέση του παρήγαγε τον αντίθετο ακριβώς τύπο, σε όλη την πυραμίδα της κρατικής γραφειοκρατίας.  Τον χωρίς καθήκοντα και ευθύνες τύπο ανθρώπου. Αρκεί να σιτίζεται στο δημόσιο. Τον οποίο υιοθέτησε όλη η σταλινογενής αριστερά, ως τον εκλεκτό της ιστορίας.

Κάτι όμως που, σε σχήμα φαύλου κύκλου, παρήγαγε και τη μεγάλη διαστροφή, που ζούμε συνεχώς: Εφ’ όσον δεν υπάρχουν καθήκοντα απέναντι στην κοινωνία, δεν υπάρχει και έγκλημα παράβασης καθήκοντος. Με συνέπεια, ακόμη και οι ατιμωτικές καταδίκες υπουργών για το έγκλημα της παράβασης καθήκοντος, να μη θεωρούνται καταδίκες.

Πρόκειται για τερατώδη συνθήκη, ασύμβατη με οργανωμένη κοινωνία, η οποία όμως υπερκαθορίζει καταστροφικά τις πράξεις ενός μέρους του πολιτικού συστήματος και του κρατικού μηχανισμού.

Η έσχατη χρονικά, αλλά κορυφαία από άποψη τραγικών αποτελεσμάτων εκδήλωση της διαστροφής αυτής,  είναι η ακόλουθη: Η «Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων» (ΡΑΣ) είναι ο φορέας που έχει την θεσμική ευθύνη για τον έλεγχο της επιβολής και τήρησης των μέτρων ασφαλείας του σιδηροδρομικού δικτύου. Μάλιστα, υποχρεούται να ενημερώνει την πολιτεία για τυχόν έλλειψή τους και ταυτόχρονα να επιβάλει τις προβλεπόμενες ποινές κατά των υπευθύνων.

Ενώ λοιπόν το μέγεθος της φοβερής ευθύνης που επωμίζεται η ΡΑΣ υποχρεώνει την πολιτεία να την στελεχώνει με τεχνοκράτες του υψηλότερου δυνατού επιπέδου, συνέβη το ακριβώς αντίθετο:

Η ΡΑΣ στελεχώθηκε, βάσει της αρχής της ανθρώπινης ανευθυνότητας, από άσχετα και ανίδεα, στην πλειονότητά τους, άτομα.  Δηλαδή επικίνδυνα.

Συγκεκριμένα, η επιλογή των μελών της Αρχής από την κυβέρνηση Τσίπρα – Καμένου που την συγκρότησε, δεν έγινε με κριτήριο τα απαιτούμενα υψηλά προσόντα των προσώπων για ένα τόσο υπεύθυνο έργο αλλά αποκλειστικά με βάση την ποσόστωση μεταξύ των δύο κομμάτων (ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ) που συγκροτούσαν την κυβέρνηση.

Έτσι, βάσει της ενδοκυβερνητικής «ποσόστωσης» (ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ), Πρόεδρος ορίστηκε από τον ΣΥΡΙΖΑ άτομο, που ήξερε από συντάξεις του ΕΦΚΑ, αλλά όχι και από σιδηροδρόμους. 

Και  Αντιπρόεδρος από τους ΑΝΕΛ, άτομο αγνώστων γνώσεων, ιδιοτήτων και ικανοτήτων. Αφού στο βιογραφικό του δήλωνε «άτυπος σύμβουλος του υπουργού εθνικής αμύνης» Π. Καμένου.  Για πληροφορίες δε ως προς τα – κρυφά προφανώς - «προσόντα» του, παρέπεμπε σε άλλο άτομο με το όνομα «Ε. Τζούλη», με το οποίο όμως - όπως ρητά δήλωσε κατά την  εξέτασή του στη Βουλή - δεν γνωρίζονταν!

Η απόλυτη δηλαδή παρωδία, εκεί που μπορούσε, κάθε στιγμή, η παραμικρή αστοχία να μετατραπεί σε τραγωδία. Με συνέπεια, το παράδοξο να είναι όχι το ότι ήρθε η τραγωδία, αλλά το ότι άργησε. 

Και παρά την τραγωδία που ήρθε, η παρωδία συνεχίζεται: Οι άνθρωποι οι οποίοι, ως κυβέρνηση, επέλεξαν τους αρμόδιους για τον έλεγχο των μέτρων ασφαλείας  βάσει της αρχής της ανθρώπινης ανευθυνότητας,  συνεχίζουν, ως δημαγωγοί τώρα, την ίδια ανευθυνότητα.

Έτσι, ενώ πρόκειται για τυπική περίπτωση ανθρώπινων λαθών, τα οποία, ως παραβάσεις συγκεκριμένων κανόνων που έχουν τεθεί για να τηρούνται, είναι συγκεκριμένα και σαφή, δημαγωγούν  για να κρύψουν, να συσκοτίσουν και να μεταθέσουν τις ανθρώπινες ευθύνες.

Και διακηρύσσουν δημαγωγικά ότι είναι ανεύθυνοι για την παραβίαση των μέτρων ασφαλείας, όσοι είχαν την ευθύνη (εποπτική και εκτελεστική) για την τήρησή τους.  Από την ΡΑΣ μέχρι τους σταθμάρχες. Οι οποίοι αναδεικνύονται σε αγαπημένους των δημαγωγών, στην προσπάθεια των τελευταίων να  πείσουν ότι ευθύνεται ο «ούτις», δηλαδή ο «κανένας». 

Για να επινοούν και να κατασκευάζουν αυτοί τους «βολικούς ενόχους», με όρους δημαγωγίας.

Τόσο για άμεση προπαγανδιστική χρήση, όσο και για να μην αλλάξει τίποτε. Ούτε μπροστά στον θάνατο. Έτσι ώστε να πραγματωθεί η «Μεγάλη Ιδέα» των δημαγωγών, που είναι η αποτροπή οποιασδήποτε αξιολόγησης στο δημόσιο. Εν ονόματι βεβαίως της «προόδου». 

Είναι η πιο μαύρη στιγμή της αυτόχθονος δημαγωγίας.