Οι αυτονόητες παραδοχές των κυβερνήσεων συνεργασίας

Του Λουκά Αποστολίδη *

Η ατμόσφαιρα είναι βαριά και φορτισμένη. Ο θάνατος και το αίμα προκάλεσαν πόνο και θλίψη. Η οργή για την τραγωδία των Τεμπών είναι εύλογη και δικαιολογημένη. Οι πολίτες προβάλλουν αυτονόητες ενστάσεις. Θέτουν ερωτήματα και ζητούν απαντήσεις. Θεωρούν ανίκανο και αναποτελεσματικό το ελληνικό κράτος. Επιρρίπτουν ευθύνες στο σύνολο σχεδόν της πολιτικής τάξης. Και το κυριότερο, φθάνουν στο σημείο να αμφισβητούν την αξία και τη χρησιμότητα του ίδιου του πολιτικού συστήματος.

Το έγκλημα στα Τέμπη, ενισχύει επικίνδυνα την κρίση εμπιστοσύνης που έχει προκληθεί στις σχέσεις του κοινωνικού σώματος με τα κόμματα, τους θεσμούς και τους εκπροσώπους τους. Ουσιαστικά πρόκειται για μια κρίση νομιμοποίησης, η οποία τείνει να προσλάβει πολύ μεγάλες διαστάσεις. Η απαξίωση ενέχει το στοιχείο της αποστροφής, ακόμη και της απόρριψης. Η αποκαλούμενη αντισυστημική αντίδραση οδηγεί ένα σημαντικό τμήμα των εκλογέων, σε ακραίες επιλογές. Μάλιστα γίνεται εμφανές, ότι η τάση για αποχή από τη μάχη της κάλπης τείνει να γίνει κυρίαρχη.

Οι ευθύνες του εγχώριου πολιτικού συστήματος για την υστέρηση της χώρας, είναι αναμφισβήτητες. Οι διαχρονικές εκκρεμότητες που αντιμετωπίζει, κάθε άλλο παρά τυχαίες είναι. Αντίθετα είναι απόρροια ενός στρεβλού, αντιπαραγωγικού και αντιαναπτυξιακού μοντέλου.

Παρά τα αξιόλογα βήματα που κατά καιρούς έγιναν, η Ελλάδα παρέμεινε δέσμια της αμεριμνησίας και της ατολμίας. Έτσι άλλωστε εξηγείται η στασιμότητα και η παλινδρόμησή της, στις πρακτικές του παρελθόντος. Κορυφαίο παράδειγμα η χρεωκοπία. Στις αλόγιστες και πελατειακές πολιτικές που ακολούθησε η κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή, καθρεφτίζεται η οπισθοδρόμηση και η αναδίπλωση σε συντηρητικές και επιζήμιες πολιτικές.

Τα γεγονότα, μεγάλα και μικρά καθορίζουν τις εξελίξεις. Διαμορφώνουν τις συνθήκες μέσα στις οποίες διεξάγεται ο πολιτικός ανταγωνισμός. Και κατ’ επέκταση, συγκροτούν τις κυρίαρχες τάσεις που διαπερνούν την κοινωνία. Είτε ανατρέποντας τη φορά των πραγμάτων. Είτε συντηρώντας και ενισχύοντας την.

Οι διεργασίες και οι ανακατατάξεις δεν συντελούνται σε κάποιο πολιτικό κενό. Ούτε είναι επιστέγασμα βούλησης και πρόθεσης. Απεναντίας αντικατοπτρίζουν τις αλλαγές και τις μεταβολές που μεσολαβούν, έπειτα από πράξεις και γεγονότα που αποκαλύπτουν το πραγματικό πρόσωπο αλλά και  τις δυνατότητες ή αδυναμίες της εκάστοτε κυβερνητικής εξουσίας.

Το ανοσιούργημα στα Τέμπη, είναι η τραγική κατάληξη μιας πολιτικής διαχείρισης που χαρακτηρίζεται από πρωτοφανή ανικανότητα, επικίνδυνη ελαφρότητα και επιζήμια κομματοκρατία. Η διακυβέρνηση Κυριάκου Μητσοτάκη δεν αποδείχθηκε μόνο κατώτερη των περιστάσεων, αλλά και παντελώς  ανήμπορη να ανταποκριθεί στις στοιχειώδεις λειτουργίες της πολιτείας. Η απομυθοποίηση και αποσάθρωσή της, δεν συγκαλύπτονται με τη μετακύλιση των δικών της ευθυνών στις πλάτες άλλων. Και πολύ περισσότερο με διάφορες επικοινωνιακές πιρουέτες.

Οι ευθύνες της για την κατάντια του σιδηροδρομικού δικτύου, δεν διαγράφονται από την οποιαδήποτε πολιτική και μιντιακή ασυλία απολαμβάνει. Οι πολίτες δεν είναι λωτοφάγοι, έχουν και μνήμη και κρίση. Η έκρηξη της λαϊκής οργής το επιβεβαιώνει. Η αντίδραση των νέων ανθρώπων είναι το πιο υγιές στοιχείο της τωρινής περιόδου.

Η περιλάλητη πολιτική κυριαρχία του Κυριάκου Μητσοτάκη, συνιστά πλέον παρελθόν. Έγινε φύλλο και φτερό. Η πολυδιαφημιζόμενη διαχειριστική του ικανότητα κατακρημνίστηκε, αποκαλύπτοντας την αναποτελεσματικότητα και την ελαφρότητα που τον διακρίνει. Η προσπάθεια αναστήλωσης της κυβερνητικής παράταξης προσκρούει στο αδιαπέραστο τείχος της αλήθειας.

Η επόμενη μέρα μας υποδεικνύει, το δρόμο που οφείλουμε να ακολουθήσουμε προσπερνώντας τις αυταρέσκειες και τις μονομέρειες και προπαντός την κομματική φιλαρέσκεια.  Εξάλλου οι γνώσεις και οι εμπειρίες που έχουμε αποκτήσει, καθιστούν απαραίτητη την απεξάρτησή μας από τις συνταγές και πρακτικές του παρελθόντος. Ο παλιός πολιτικός μας εαυτός δεν είναι καθόλου χρήσιμος, προκειμένου να ανταποκριθούμε στις νέες ανάγκες και απαιτήσεις του τόπου.

Η προσαρμογή μας στο νέο περιβάλλον, κοινωνικό, οικονομικό, πολιτικό, αποτελεί ζωτική προτεραιότητα. Στις επικείμενες εθνικές εκλογές, το δίλημμα της διακυβέρνησης, τίθεται σε εντελώς νέα βάση. Η αυτοδυναμία της Ν.Δ, πάει περίπατο. Η επιστροφή ενός ιδεοληπτικού και αγκυλωμένου ΣΥΡΙΖΑ, δεν αποτελεί αξιόπιστη και φερέγγυα λύση. Ούτε βέβαια η πολτοποίηση των πολιτικών δυνάμεων, για να εξυπηρετηθούν προσωπικές και κομματικές επιδιώξεις.

Η Ελλάδα έχει πρωταρχική ανάγκη μια νέα κοινωνική και πολιτική συμμαχία, που θα αφήνει πίσω κομματικές μονομέρειες και αυταρέσκειες. Μια προγραμματική συμμαχία, που θα στηρίζεται στις προοδευτικές, μεταρρυθμιστικές και εκσυγχρονιστικές δυνάμεις. Μια τέτοια συμμαχία μπορεί να διασφαλίσει, πολιτική, θεσμική και κυβερνητική σταθερότητα.

Με την πεποίθηση αυτή, το ΠΑΣΟΚ διεκδικεί την επάνοδό του στο κέντρο της πολιτικής ζωής. Η ανάκτηση της εμπιστοσύνης στον ευρύτερο κεντροαριστερό χώρο, θα έχει καταλυτική επίδραση στον πολιτικό, κοινωνικό ακόμη και στον ιδεολογικό αναπροσανατολισμό της χώρας.

Η πρόταση του ΠΑΣΟΚ ως προς την επόμενη μέρα των εκλογών εδράζεται στο αυτονόητο: Οι κυβερνήσεις συνεργασίας στηρίζονται σε καθαρές και διακριτές προγραμματικές συμφωνίες καθώς και σε πρόσωπα κοινής αποδοχής. Ο Πρωθυπουργός για να είναι ισχυρός, στιβαρός και αποτελεσματικός, δεν μπορεί παρά να ενσαρκώνει και τις δύο παραπάνω αυτονόητες παραδοχές. Ο θόρυβος που έχει προκληθεί αποσκοπεί στην εξυπηρέτηση προσωπικών στρατηγικών και ανομολόγητων επιδιώξεων, εξοβελίζοντας την ευθύνη που οφείλουν να επιδεικνύουν οι πάντες.

Διαφορετικά εκτίθενται ανεπανόρθωτα.

* Πρώην, Αντιπρόεδρος της Βουλής - Υφυπουργός Άμυνας