H εκλογική αναμέτρηση, οι συμμαχίες και η άρνηση του Νίκου Ανδρουλάκη να συνεργαστεί με τον Κυριάκο Μητσοτάκη ή τον Αλέξη Τσίπρα.
Σε προνεωτερικές κοινωνίες, σύμφωνα με τους ανθρωπολόγους, υπήρχε η ιδέα των ξένων-βασιλιάδων. Πρόσωπα δηλαδή που δεν ανήκαν στα μέλη της συγκεκριμένης κοινότητας, τα οποία όμως γίνονταν αποδεκτά ως ηγέτες. Ο λόγος ήταν ο εσωτερικός διχασμός. Στις κοινωνίες αυτές η αντιπαράθεση μεταξύ αντίπαλων ομάδων είχε πάρει τόσο έντονες διαστάσεις που θεωρούσαν ότι ένας τρίτος, ένας ουδέτερος δηλαδή, θα ήταν προτιμότερη λύση για τη θέση του βασιλιά. Είχε και το πλεονέκτημα ότι ήταν κατά κάποιο τρόπο προσωρινός, δεν είχε τοπικά ερείσματα και μετά την αποδημία του, η θέση θα έμενε ξανά κενή. Στη θεωρία πάντα γιατί πολλές φορές ικανοί ξένοι μπορούσαν να δημιουργήσουν τη δική τους δυναστεία.
Η Ελλάδα έχει πάψει προ πολλού να είναι μια τέτοια κοινωνία. Όμως δεν μπόρεσα να αποφύγω την αναλογία ακούγοντας την τελευταία θέση του Νίκου Ανδρουλάκη ότι μπορεί να υποστηρίξει κυβέρνηση συνεργασίας, υπό τον όρο ότι δεν θα είναι επικεφαλής ούτε ο κ. Μητσοτάκης ούτε ο κ. Τσίπρας. Είχα αφελώς την εντύπωση ότι τον όρο αυτό τον είχε αφήσει στην άκρη, να όμως που τον επαναλαμβάνει και μάλιστα τόσο κοντά στις εκλογές. Ουδέν νεώτερο λοιπόν; Όχι, αυτή τη φορά πρόσθεσε ότι αυτό το περίφημο τρίτο πρόσωπο θα είναι πολιτικός και η κυβέρνηση θα είναι αμιγώς πολιτική. Έτσι κατάφερε μια εξ αρχής προβληματική θέση να την κάνει ακόμα πιο προβληματική.
Να εξηγηθούμε: Κυβερνήσεις υπό την ηγεσία ενός τεχνοκράτη είναι κάτι όχι συνηθισμένο, ωστόσο υπαρκτό. Προϋπόθεση για να πετύχουν είναι ο πρωθυπουργός που θα επιλεγεί να έχει ισχυρή προσωπικότητα και σαφή άποψη για το πώς πρέπει να κυβερνηθεί η χώρα. Ο Μάριο Ντράγκι για παράδειγμα ή ο Λουκάς Παπαδήμος, οι οποίοι ήταν οι κατάλληλοι άνθρωποι, την κατάλληλη στιγμή, για το έργο που είχαν μπροστά τους. Η θητεία τεχνοκρατών πρωθυπουργών ωστόσο είναι στις περισσότερες περιπτώσεις θνησιγενής. Και ο λόγος είναι απλός: αναλαμβάνουν το αξίωμα επειδή οι πολιτικές δυνάμεις που τους στηρίζουν δεν μπορούν να ομονοήσουν. Έτσι πέρα από εξαιρετικές περιπτώσεις, είναι συνήθως ζήτημα χρόνου το πότε θα τα σπάσουν. Για τη δική μας περίπτωση πάντως η προοπτική ενός τέτοιου πρωθυπουργού ήταν εξ αρχής αδύναμη καθώς δύσκολα μπορεί να βρεθεί ο κατάλληλος υποψήφιος. Έτσι ο κ. Ανδρουλάκης μετακινήθηκε στη θέση πρωθυπουργού ο οποίος θα είναι πολιτικό πρόσωπο.
Σε αυτές τις περιπτώσεις το συνηθισμένο μοντέλο είναι επικεφαλής της κυβέρνησης να αναλαμβάνει ο αρχηγός του πρώτου κόμματος και αντιπρόεδρος, με ισχυρό υπουργείο, ο αρχηγός του δεύτερου. Οι αποφάσεις λαμβάνονται στο υπουργικό συμβούλιου ή σε κάποιο πιο ευέλικτο όργανο που αποκτά πολύ ουσιαστικό ρόλο. Ο κ. Ανδρουλάκης όμως μοιάζει να αποκλείει αυτή τη λύση.
Ας προσπαθήσουμε να δούμε τι σημαίνει αυτό και ας πούμε ότι πρόκειται να σχηματίσει κυβέρνηση με τη Νέα Δημοκρατία: Μια λύση θα είναι να υιοθετήσουν το μοντέλο Μητσοτάκη του 1989. Ένα πρόσωπο δηλαδή με μετριοπαθές προφίλ, το οποίο όμως έκανε ό,τι του έλεγε ο αρχηγός του κόμματος. Το αποτέλεσμα ήταν μια κυβέρνηση που δεν ήταν κυβέρνηση καθώς οι αποφάσεις λαμβάνονταν στην παρακάμαρα των αρχηγών. Παράδειγμα προς αποφυγήν. Το άλλο ενδεχόμενο θα ήταν ένα πρόσωπο με ισχυρή πολιτική βάση, το οποίο θα μπορούσε να μεταφέρει το κέντρο των αποφάσεων στην κυβέρνηση, παρακάμπτοντας τα κόμματα. Αλλά βέβαια σε αυτή την περίπτωση στην πραγματικότητα θα φτιαχνόταν ένα τρίτο κέντρο εξουσίας. Και επειδή το πρόσωπο αυτό θα έπρεπε να προέλθει από το μεγαλύτερο από τα δύο κόμματα, τη ΝΔ δηλαδή, θα ήταν σαν να ζητά ο κ. Ανδρουλάκης την πολιτική αυτοχειρία του κ. Μητσοτάκη. Να φτιάξει δηλαδή ένα αντίπαλο δέος μέσα στο ίδιο του το κόμμα. Δεν ακούγεται λογικό. Εκτός κι αν ο κ. Ανδρουλάκης έχει στο μυαλό του πολιτικό πρόσωπο εκτός των κομμάτων, τον κ. Κ. Καραμανλή ας πούμε ή τον κ. Β. Βενιζέλο. Αυτό κι αν θα είχε ενδιαφέρον.
Στην τελευταία συνέντευξή του ο αρχηγός του ΠΑΣΟΚ επανέλαβε ακόμα τη θέση ότι θα στηρίξει κυβέρνηση συνεργασίας, μόνο αν λάβει «ισχυρό» διψήφιο ποσοστό. Πέραν της ασάφειας του τι σημαίνει ισχυρό, η θέση αυτή θυμίζει τα πούλμαν που κάνουν εκδρομές για μπάνια στη θάλασσα: το δρομολόγιο θα γίνει μόνο αν συμπληρωθούν οι προβλεπόμενες θέσεις. Αν θέλετε συνεργασία δηλαδή, ψηφίστε με, αλλά αν τελικώς δεν είστε αρκετοί, τότε λυπάμαι, κακώς με ψηφίσατε. Για έναν ειλικρινή θιασώτη πολυκομματικής λύσης, δεν είναι και το καλύτερο προσκλητήριο.
