Αν διαβάζετε αυτό το long read, από σήμερα Καθαρά Δευτέρα και μετά που άνοιξε το Τριώδιο, το πιθανότερο είναι να περνάνε μπροστά σας τα αποκριάτικα άρματα των ανά τη χώρα καρναβαλιστών.
Κρατώ στα χέρια μου το επετειακό τεύχος της ATHENS VOICE για τα 70 χρόνια του Μικρού Ήρωα! Τι αναμνήσεις μου ξυπνάει..
Όμως…
Το κείμενο αυτό είναι μια περιήγηση σε μια προσωπική ιστορία με ερπυστριοφόρα λίγο πιο επικίνδυνα, τα άρμα μάχης που νοιώθω για άλλη μια φορά να περικυκλώνουν όχι μόνο εμένα αλλά και όλο και πιο πολλούς συν-Ευρωπαίους. Ξεκινάμε λοιπόν.
2022/24 Φεβρουαρίου: Ξεκινά η (αιφνιδιαστική;) εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Οι πρώτες εκτιμήσεις μιλάνε για Blitzkrieg, ένα πόλεμο αστραπή, όπου οι Πουτινικές ορδές θα καταλάμβαναν το Κίεβο σε λίγες μόνο μέρες…
2023/24 Φεβρουαρίου: Σαν σήμερα! Ακριβώς ένα χρόνο μετά ο τελευταίος πόλεμος σε ευρωπαϊκά εδάφη συνεχίζεται και μάλιστα μπαίνει στη «δεύτερη φάση» του. Η πρώτη έληξε πριν τρεις μήνες, με επιτυχημένη αντεπίθεση του UAF και ανακατάληψη εδαφών που είχαν χαθεί μέσα στο καλοκαίρι.
Στο διεθνή τύπο κυριαρχεί η φωτογραφία μπροστά σε 2 LEOPARD (ο αριθμός «2» έχει σημασία) οι 2 Πρόεδροι της Πολωνίας (που τα στέλνει) και της Ουκρανίας που τα περίμενε ως βοήθεια (κυριολεκτικά διακαώς) εδώ και μήνες. Και απ’ ό,τι φαίνεται δεν είναι μόνο αυτά τα δύο που θα σταλούν... Ο φόβος μιας εαρινής ρωσικής αντεπίθεσης, καθιστά επιτακτική τη συγκέντρωση τουλάχιστον 300 αρμάτων «νέας γενιάς». Ελπίζεται πως θα λειτουργήσουν σαν σύγχρονοι 300 του Λεωνίδα. Μόνο που αντί για τα Στενά των Θερμοπυλών, θα πρέπει να υπερασπιστούν ένα αχανές μέτωπο, που κατά περιόδους έχει ξεπεράσει τα 2.450 km (δηλαδή όση είναι η απόσταση από τη Μόσχα στη Χάγη –εκεί που ενδεχομένως να γραφτεί και η τελική πράξη του δράματος), ενώ το μικρότερο μήκος του ήταν 1.000 km, περίπου όσο δύο Ελλάδες!
Αυτά τα στοιχεία είναι χρήσιμα για γεωπολιτική ανάλυση και αφορούν κυρίως τα επιτελεία των δύο αντιπάλων. Ο χαρακτήρας του παρόντος κειμένου είναι χρονογραφικός. Θα δούμε πως τα άρματα μπερδεύουν διαχρονικά εδώ και μισό αιώνα μέσα από μια σειρά συγκυριών και συμπτώσεων τη ζωή ενός μέσου Ευρωπαίου πολίτη, του υπογράφοντος και όχι μόνο, αφού η γενιά μας έχει μεγαλώσει με war games και tank images!
Είμαι σίγουρος πια, πως κάποια υπόγεια διασύνδεση πρέπει να υπάρχει στη γραμμή της ζωής μου εδώ και μισό αιώνα με τα TANKS!
Ναι!
Καλά ακούσατε, με τα τανκς, τα τεθωρακισμένα, τα περιβεβλημένα με ατσάλι οχήματα, τα άρματα μάχης.
Όχι!
[Μην ανησυχείτε… Δεν υπάρχει κανένα κρυμμένο «υπόγειο μήνυμα» προς τον Πρόεδρο της ΝΔ και νομίσει πως η εσωκομματική αντιπολίτευση ετοιμάζει γαλάζιο πραξικόπημα με PUNZER και αρματιστές… Ούτε να χρησιμοποιηθεί παρακαλώ το άρθρο ως αφορμή για αγορές αντιαρματικών πυραύλων, επιπλέον των 20 δις € σε εξοπλισμούς, που μας έχει ήδη κοστίσει η ένταση στο Αιγαίο. Είπαμε, πολιτικός αντάρτης μπορεί να είμαι, όχι όμως και μαυροσκούφης πραξικοπηματίας…]
[Θεωρώ απαραίτητη τη διευκρίνιση λόγω του εκρηκτικού προεκλογικού κλίματος, όπου όλα μπορούν να γίνουν πιστευτά ή να παρερμηνευτούν δραματικά… και να ξεκινήσουν έναν ακόμη πόλεμο των τρολ…]
1969/29 Νοεμβρίου: Γεννήθηκα κάπου στα Πατήσια, ανάμεσα στην Πλατεία Αμερικής και την Πλατεία Κολιάτσου. Ούτε 1,5 χιλιόμετρο από το Μετσόβειο. Το πολίτευμα είχε καταλυθεί δύο χρόνια πριν διά των αρμάτων και κατέρρευσε και πέντε χρόνια μετά εξ αιτίας αυτών.
1973/17 Νοεμβρίου: Πώς έπεσε η Χούντα; Από έναν συνδυασμό δύο δραματικών γεγονότων χαραγμένων στην ιστορική μνήμη και ταυτισμένων με άρματα. Το πρώτο ήταν μια εισβολή που δεν έπρεπε να γίνει ποτέ και μάλιστα σε ιερό ακαδημαϊκό χώρο. Το «μορφωμένοι», (slang των χουντικών) ένα γαλλικό ΑΜΧ-30, «μπήκε» στο Πολυτεχνείο, αποστερώντας τη Χούντα των Συνταγματαρχών από το τελευταίο πέπλο ηθικής νομιμοποίησης. Το δεύτερο στα χώματα της Κύπρου, μια εισβολή που δεν απέτρεψαν οι δυνάμεις της ΕΛΔΥΚ. Ο Αττίλας αφαίρεσε βίαια τη μισή μαρτυρική Μεγαλόνησο από τον Ελληνισμό…
Φαντάζομαι πως ως μικρό παιδί δεν τα υπολόγιζα όλα αυτά που διαδραματιζόντουσαν (λίγα μέτρα από το σπίτι μας). Οι λεπτοί σημειολογικοί συμβολισμοί διασυνδέονται μόνο μετά από χρόνια, ενώ εγώ τότε έπαιζα μετά μανίας με πλαστικά ομοιώματα των αρμάτων αυτών τα αγαπημένα «τανκσάκια». Ο «πόλεμος» ήταν τότε, στα 70s -μια μη πολιτικά ορθή εποχή- στην ημερήσια διάταξη. Αν κάνω μάλιστα σήμερα ότι ανοίγω το υπερχειλίζον πατάρι του «πατρικού/μητρικού» σπιτιού μου, κινδυνεύουμε όλοι από «αρματική κατολίσθηση», αφού μέσα του κρύβεται μια ολόκληρη «Μεραρχία Μινιατούρα» και μπορεί να μας πέσει στο κεφάλι!
Τότε, στις αθώες εποχές της πρώτης νιότης μας, όταν δεν σκοτωνόμαστε -κυριολεκτικά στο ξύλο- μεταξύ μας, παίζαμε με μολυβένια και καουτσουκένια στρατιωτάκια και όχι μόνο με πιο φιλειρηνικά ξύλινα σπαθιά, εμπνευσμένα από το ομώνυμο βιβλίο της Άλκης Ζέη…
Mid 70s 1980: Από εκείνη την εποχή -της «πρώτης τηλεόρασης»- στα μισά της δεκαετίας του 1970 ανακαλώ και τις πρώτες έντονες ασπρόμαυρες τηλεοπτικές μου αναμνήσεις. Είναι «βομβαρδισμένες» με εικόνες της «Μάχης» (Combat!) με πρωταγωνιστή τον μπαρουτοκαπνισμένο ήρωα του Αμερικανικού Πεζικού, του Λοχία “Chip” Σόντερς (Vick Morrow), που για πέντε σεζόν κατανικούσαν όποιον «γερμαναρά» έβρισκαν στο πέρασμά τους, μαζί με τα δήθεν άτρωτα Punzers και Tigers, τα οποία οι «δικοί μας», οι Αμερικανοί, G.L.S. τα έκαναν μια χαψιά!
1988: Μόλις τελειώνω το Λύκειο και γνωρίζομαι με την Κλειώ και τον Άκη (ένα ζευγάρι φωτογραφιστές των Εξαρχείων) και φτιάχνουμε ένα μικρό δημιουργικό γραφείο τη GRAFFITI. Είναι η πρώτη διαφημιστική μου δουλειά. Το γεγονός άσχετο με το θέμα μας αν δεν βρίσκαμε στέγη Στουρνάρη 9, στον ημιώροφο.
Η οδός Στουρνάρη είναι ο πλαϊνός δρόμος στο κτίριο του Πολυτεχνείου. Οι συνειρμοί με τον φοιτητικό αγώνα αναπόφευκτοι σε καθημερινή βάση. Αν συμπεριλάβουμε και τις ΑΥΡΕΣ της Ελληνικής Αστυνομίας (light άρματα χωρίς ερπύστριες) που ήταν μόνιμα εγκατεστημένες πέριξ της Πλατείαw Εξαρχείων σε απόσταση αναπνοής (και όποτε δεν έπεφταν δακρυγόνα) τότε καταλαβαίνετε πως η αρματική ιστορία δεν θα με άφηνε ήσυχο.
1990/16 Ιανουαρίου: Με το που πάτησε πόδι η δεκαετία του ’90 στον Περσικό Κόλπο ξεκινάει ο πρώτος πόλεμος του George Bush II SR, με live τηλεοπτική κάλυψη από το CNN. Εκεί γνωρίζουμε τα αμερικανικά Μ1A1 ABRAMS, τα Μ60 Α1 PATTON, τα MSS1 SHERIDAN και το CHALLENGER 1 μαζί με τα SCORPION, των Βρετανών που κατατροπώνουν τα παλαιολιθικά Ζ-55 ENIGMA, Τ-62 και T-72 των Ιρακικών Λιονταριών της Βαβυλώνος. Στην επιχείρηση Desert Strom έλαβε χώρα και η μεγαλύτερη σύγχρονη μάχη αρμάτων, που αλληλοεξουδετερώνονταν μέσα στην έρημο επί 36 ώρες υπό το άγρυπνο βλέμμα του Στρατηγού Σβάρτσκοπφ.
1993/17 Νοεμβρίου: Έχω αρχίσει πλέον να πιστεύω πως με κυνηγάει η Επέτειος, παρότι δεν ανήκω στη «γενιά του Πολυτεχνείου» ως μέλος της GEN X.
Με έκτακτες και συνοπτικές διαδικασίες (χάρη από τον κολλητό μου MJV) μετατέθηκα από το Ναυτικό, για το οποίο είχα φύλο κατάταξης, πού αλλού;
Στα Τεθωρακισμένα!
Δεν θα ξεχάσω ποτέ την ημερομηνία!
Δεν ήταν μια οποιαδήποτε Τετάρτη. Απόγευμα της 17ης Νοεμβρίου του 1993. Όχι δεν έχω ψωνιστεί. Όχι επειδή συνέπεσε η Επέτειος με την κλήση του καθήκοντος για την Πατρίδα, αλλά γιατί 11 άλλα συνομήλικα παλληκάρια έκαναν το δικό τους…
Εξηγούμαι πάραυτα: αντί να βρίσκομαι μέσα στο κατάμεστο από 70.000 παραληρούντες Έλληνες Ολυμπιακό Στάδιο και να ενώνω τη φωνή μου πανηγυρίζοντας την ηρωική νίκη της Εθνικής του Αλκέτα Παναγούλια επί των Ρώσων (1-0 στο 68’ με γκολ του τότε 20άχρονου Νίκου Μαχλά, που θα μας έδινε την 1η θέση στον όμιλο και το εισιτήριο για το Μουντιάλ των ΗΠΑ), ξελαρυγγιαζόμουν ως νεοσύλλεκτος στο στρατόπεδο της Αυλώνας, φωνάζοντας -όσο πιο δυνατά μπορούσα- το διαχρονικό σύνθημα: «Το Όπλο Είναι Ένα, Τα Τεθωρακισμένα!». Θυμάμαι ακόμη πως όταν σκοράραμε, η Ίλη μας έκανε ακόμη σβούρες (Προσοχή! Ανάπαυση! Μεταβολή!) στο χαλίκι, ενώ οι ουρανομήκεις κραυγές των παλιοσειρών από το ΚΑΨΙΜΙ μας «ενημέρωσαν» για το πολυπόθητο γκολ.
Εκεί μάλιστα είχα την τύχη να γνωρίσω και να έχω εκπαιδευτή έναν καταξιωμένο αξιωματικό -πρότυπο, τον Ίλαρχο Πανά, ήρωα του Πολέμου του Κόλπου (να είναι καλά όπου και αν βρίσκεται). Για καλή τύχη της Ίλης δεν μου επιτράπηκε ποτέ να μπω στα «στενάχωρα» οχήματα που διέθετε τότε ο Ελληνικός Στρατός. Μην βιαστείτε οι κακεντρεχείς να πείτε «λόγω βάρους». Τότε ήμουν δεν ήμουν 100 kg. Το πρόβλημα ήταν το ύψος. Με 1,96 εκατοστά δικά μου συν τις αρβύλες, εκτεινόμουν 2 ολόκληρα μέτρα! Δεν χώραγα με τίποτα ούτε καν στο κρεβάτι του θαλάμου, πόσο μάλλον στο ασφυκτικό εσωτερικό των Μ – 6O A3 που ήταν τότε σε υπηρεσία.
Τα άρματα μπορεί να με απέρριψαν κυριολεκτικά, αλλά ευτυχώς για όλους μας (και πρωτίστως για την εθνική ασφάλεια), μετά τη βασική εκπαίδευση και με αφορμή την ημιεπαγγελματική ενασχόλησή μου με το μπάσκετ [διατυπώνω κομψά το βύσμα: ο φίλος μου από τον Πανελλήνιο, «ο Αυτοκράτορας» Βασίλης Γκούμας, με κάλεσε ως «προπονητικό στόχο» στην Εθνική Ενόπλων] «εξαφανίστηκα» στο «εξωτικό» ΑΣΑΕΔ, στην πρώην Αμερικανική Βάση, στα σύνορα μεταξύ Γλυφάδας και Ελληνικού. Έτσι και τα τεθωρακισμένα γλύτωσαν από μία ανθρώπινη «οβίδα» και εγώ με την παροιμιωδώς χαοτική ακαταστασία μου, δεν προκάλεσα κάποια έκρηξη εξ αμελείας στο στρατόπεδο του Αυλώνα, ή ακόμη χειρότερα σε κάποιο προκεχωρημένο τάγμα στον Έβρο…
Όλα αυτά συνέβαιναν ακριβώς 30 χρόνια πριν. Αν εξαιρέσουμε τις έμμεσες εμπλοκές μου με τα πολιτικά θέματα του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας στο μεσοδιάστημα [απαράβατος κανόνας: πάντα μακριά από τις προμήθειες], τα τανκς έμπαιναν περιστασιακά αλλά σταθερά στη ζωή μου, είτε ως εικόνες της μικρής ή της μεγάλης οθόνης, είτε μέσω των παρελάσεων της 28ης Οκτωβρίου και της 25ης Μαρτίου, είτε μέσω του κινηματογράφου.
Όταν χανόντουσαν ως γεγονότα εμφανιζόντουσαν στις σκοτεινές αίθουσες. Η 7η τέχνη έγινε ο συνδετικός κρίκος απόλαυσης υπέροχων πολεμικών δραμάτων.
Απόλαυσα βέβαια κάποια -λίγα- αριστουργήματα όπως το “Saving Private Ryan” του Steven Spielberg (1998), το “The Thin Red Line”, του Terrence Malkk (1998), ή το “Patton” με τον υπέροχο George C. Scott.
Στο μεσοδιάστημα, η σχέση μου με τα άρματα εκτός από τις ταινίες τη συντηρούσε το ομώνυμο εμβατήριο του Μίκη Θεοδωράκη, «Στ’ άρματα, στ’ άρματα εμπρός στον Αγώνα», που μου έβαζε κάθε τόσο να ακούω ο αμετανόητος κομμουνιστής πατέρας μου. Αναφερόντουσαν βέβαια «στ’ άρματα» ως σύμβολα, που θα έπρεπε να έχουν παρά πόδα οι διαχρονικοί επαναστάτες… Εγώ τι τους έφταιγα; (Αυτή είναι μια άλλη ιστορία…)
2005/20 Μαρτίου: και ενώ πίστευα πως η καταδίωξη των αρμάτων μετά το Desert Storm είχε τελειώσει, οι εκκρεμότητες των Συμμάχων με τον Σαντάμ δεν έληξαν επί George Bush Senior και χρειάστηκε και δεύτερη επέμβαση στον Κόλπο από τον Junior για να πέσει ο Ιρακινός δικτάτορας...
Στην «Επιχείρηση Καταιγίδα» οι ΗΠΑ χρησιμοποίησαν 3.000 άρματα με απειροελάχιστες απώλειες (27 κατεστραμμένα ABRAMS, 9 εκ των οποίων από φίλια πυρά και δύο που τα διέλυσαν οι ίδιοι οι Αμερικανοί, αφού ακινητοποιήθηκαν από βλάβες για να μην πέσουν σε εχθρικά χέρια).
Στην επιχείρηση IRAQI FREEDOM (Ιρακινή Ελευθερία) ο τύπος των αρμάτων δεν είχε αλλάξει πολύ, σε αντίθεση με τη τηλεοπτική κάλυψη που είχε γίνει ακόμη πιο θεαματική! Έμοιαζαν πλέον τα ρεπορτάζ του CNN Χολιγουντιανές παραγωγές δίνοντας στον πόλεμο διαστάσεις υπερθεάματος και όχι δράματος.
Οι Ιρακινοί διέθεταν ακόμη 2000 ετοιμοπόλεμα άρματα σε σύγκριση με τα 6.000 προ δεκαετίας και 4.000 ΤΟΜΠ οργανωμένα σε 63 μεραρχίες, όμως η υπεροχή των Αμερικανών στον αέρα ήταν τέτοια που οι μάχες της πρώτης σύγκρουσης δεν επαναλήφθηκαν με την ανάλογη ένταση. Ήταν μάλλον μια άνετη προέλαση προς τη Βαγδάτη, παρά μια σκληρή αντιπαράθεση δυνάμεων. Αρκετή όμως για να επανέλθουν τα τανκς στο συλλογικό υποσυνείδητο. Και βέβαια καθόλου ανεπαρκής να λειτουργήσει θετικά για μια χώρα που διαλύθηκε.
[End of Tank Part 1]
2023: Φεβρουάριος. Από τότε πέρασαν 20 χρόνια χωρίς τανκς. Ήλπιζα πως η σχέση μου με τα τεθωρακισμένα είχε κάνει τον κύκλο της και να όμως που διαψεύστηκα. Πετάω για Λονδίνο. Ανοίγω στο αεροπλάνο το ροζ φύλλο των κυριακάτικων Financial Times και πέφτω επάνω σε ένα εντυπωσιακό ολοσέλιδο άρθρο με τίτλο “TANK ANGST” («Αγωνία για τα τανκς»). Συνοδευόταν από μια φωτογραφία του Βολόντιμιρ Ζελένσκι με τη γνωστή πια σε όλους στολή εκστρατείας και ένα Supertank.
Σε τι αναφερόταν;
Μα σε κάτι που αποτελεί πλέον το νέο μεγάλο αγκάθι στις σχέσεις των χωρών της Δύσης με τη Ρωσία, όσων τουλάχιστον θέλουν να διατηρήσουν μια ελάχιστη επαφή με τον Πούτιν. Οι επιτελείς του Κρεμλίνου από την πλευρά τους είναι έξαλλοι με ένα ενδεχόμενο, που -αν υλοποιηθεί- μπορεί να εξελιχθεί σε GAME CHANGER. Εν προκειμένω, επειδή το «παίγνιο» είναι πολεμικό, πολλοί αναρωτιούνται αν μπορεί η αποδοχή του ενός και μόνο «αιτήματος», να αποβεί καθοριστική για να την έκβαση ενός τόσο πολυεπίπεδου πολέμου.
Τι θέλει -για να ακριβολογούμε: τι «απαιτεί με θράσος»- και πάλι ο υπερκινητικός και υπερεπικοινωνιακός πρώην ηθοποιός Πρόεδρος- της σθεναρά αντιστεκόμενης Ουκρανίας; Πώς έχει μετατραπεί ο ολάκιστης της Ουκρανίας σε αξιοθαύμαστο πολέμαρχο υπό την καθημερινή στρατηγική και τακτική καθοδήγηση του ΝΑΤΟ; Και πώς αναδεικνύεται σε master negotiator;
Μία απάντηση είναι πως ξέρει και τί ζητάει και να το ζητάει! Το «Ζ» των Ρώσων το έχει μετατρέψει σε δικό του «ΔΟΓΜΑ ΖΗΤΑ». Ο Ζ-ελένσκι!
Απο-Ζητά 300 άρματα!
Μάλιστα 300 ολόκληρα άρματα τελευταίας τεχνολογίας (ολόκληροι στρατοί δεν έχουν τόσα). Ο δικός μας που συγκαταλέγεται στους καλύτερα «αρματωμένους- έχει 350.
Πώς η «μικρή» Ελλάδα, έφτασε -tank wise- να είναι υπερδύναμη;
Πώς διαθέτουμε το μεγαλύτερο ενεργό και λειτουργικό απόθεμα στο ΝΑΤΟ;
Τόσα μας έχει «φορτώσει» η (μέχρι πρότινος;) επιθετικότητα της Τουρκίας!
Ε, λοιπόν, τα νέα είναι ότι μέρος αυτών των tanks διεκδικούν οι Ουκρανοί, προκαλώντας «υψηλό πυρετό» στην Αθήνα! [Όχι μόνο στο μέχρι πρότινος αλληλοϋπονομευόμενο (και παρακολουθούμενο για καλό πάντα σκοπό) δίδυμο του ΥΠΕΘΑ (Υπουργός Ν. Παναγιωτόπουλος, Α/ΓΕΕΘΑ Κ. Φλώρος), αλλά και στο Μέγαρο Μαξίμου. Τη στιγμή που η Κυβέρνηση προσπαθεί να κατευνάσει τους φιλορώσους Μακεδόνες για τη Συμφωνία των Πρεσπών, του ανοίγουν νέα μέτωπα και μάλιστα προεκλογικά…]
Τα ίδια που τραβάνε στην Αθήνα, τα περνάνε ακόμη χειρότερα στο Βερολίνο οι πανίσχυροι Γερμανοί. Συμβαίνει να είναι και οι μεγαλύτεροι παραγωγοί των «πολύφερνων» Leopard 2A. Ξεπέρασαν Μμε δυσκολία μία κρίση, που παραλίγο να ρίξει την κυβέρνηση συνασπισμού του Όλαφ Σολτς η απόφασή του να στείλει όλα κι όλα 14 άρματα να καλμάρει τις αντιδράσεις, αλλά τα αιτήματα πολλαπλασιάζονται. Όσο δεν κλείνουν τα πολεμικά μέτωπα διογκώνονται τα πολιτικά! Οι Γερμανοί βρίσκονται να ισορροπούν σε τεντωμένο σχοινί και διπλωματικά. Προμηθεύονται το 70% της ενέργειάς τους από την GAZPROM. Έχοντας διασφαλίσει φθηνότερες τιμές κάνουν ανταγωνιστική την παραγωγή της βιομηχανίας τους. Μπορούν λοιπόν να πάρουν τέτοιο ρίσκο; Τη στιγμή μάλιστα που οι υπερατλαντικοί σύμμαχοί τους φέρονται να έχουν σαμποτάρει τον υποθαλάσσιο αγωγό Nord Stream 2; Πιέζονται και καθυστερούν και βέβαια εκνευρίζουν τους Ουκρανούς που νοιώθουν την ανάσα της Ρωσικής Αρκούδας να τους καλεί. Γνωρίζουν καλύτερα απ’ όλους τί σημαίνει αρματομαχία καθώς στα εδάφη τους έγινε η μεγαλύτερη του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου Κουρσκ (για όποιον ενδιαφέρεται, περιγράφεται μαεστρικά η τιτανομαχία Ζούκοφ με Μάνστάϊν και Γκουντέριαν στους «Θεούς του Πολέμου», του Αλέξανδρου Μπούφεση, Εκδόσεις Λιβάνη).
1943 /5 Ιουλίου - 23 Αυγούστου: Τότε, αντιπαρατέθηκαν 1,3 εκ. στρατιώτες, 20.000 πυροβόλα και όλμοι μαζί με 3.600 (!) άρματα μάχης από την πλευρά του Κόκκινου Στρατού, απέναντι σε 900 χιλ. στρατιώτες, 10.000 πυροβόλα και όλμους και 2.700 άρματα συγκεντρώθηκαν από την πλευρά της Βέρμαχτ (για να καταστραφούν στην πλειοψηφία τους μέσα σε 50 ημέρες).
Στο Κουρσκ συνολικό άθροισμα οι δύο στρατοί άθροισαν 6.300 άρματα.
Σήμερα;
Καταλαβαίνουν όλοι πως με 1 άρμα ανά 7 χιλιόμετρα (τόση είναι η αναλογία των 300 στο μέτωπο των 2.100 χλμ) αποτελεσματική «δουλειά» δεν γίνεται… ούτε άμυνα, πόσο μάλλον επίθεση…
Πώς να αρκέσουν 300 tanks για τις αχανείς πεδιάδες της Ουκρανίας; Οι Ρώσοι -σύμφωνα με υπολογισμούς του ΝΑΤΟ- έχουν (μόνο στην διάρκεια της Ειδικής Επιχείρησης) χάσει 1.200 άρματα. Ενώ αυτός ο αριθμός αναλογεί στο 40% της συνολικής δύναμής τους (3.300 Τ-72, Τ-80, Τ-90), έχουν κυριολεκτικά χιλιάδες ακόμη στις εφεδρείες.
Ακόμη λοιπόν και αν προστεθούν στα 14 γερμανικά, 31 αμερικανικά Μ1 Abrams, 14 αγγλικά Challenger ΙΙ, 14 πολωνικά Leopard 2 και άλλες «ευγενικές προσφορές» που ετοιμάζονται από την Γαλλία (Λεκλέρκ) την Ισπανία (αρκετά παλαιά επί 10ετία παροπλισμένα), τη Νορβηγία και τη Φινλανδία, δεν αθροίζονται καλά-καλά ούτε 100 αξιόμαχα τανκς…
Ακόμη και αν συγκεντρώσουν τα 300, το δεύτερο κρίσιμο ερώτημα είναι: πότε θα φτάσουν στο μέτωπο;
Εδώ τα νέα γίνονται ακόμη πιο άσχημα για τους Ουκρανούς, καθώς τα πλέον ταχυπαράδοτα θα είναι τα αγγλικά. Προορίζονται για “delivery” στο τέλος Μαρτίου. Τα γερμανικά -ίσως- φτάσουν το Μάιο και τα αμερικανικά σε ένα χρόνο… Η Ουάσινγκτον μάλιστα είναι ιδιαίτερα επιφυλακτική καθώς φοβάται μην και πέσουν τα υπερσύγχρονα ABRAMS στα χέρια Ρώσων και τα «διαβάσουν».
“Too little, too late”, θα τους έλεγε ο Patton, μασώντας οργισμένος το κουβανέζικο πούρο του.
Γιατί;
Γιατί κωλυσιεργούν τόσο να στείλουν από αυτά τα «μικρά τέρατα»;
Πρώτον γιατί καθένα ζυγίζει από 62,3 έως 66,5 τόνους και δεν χωράει σε κουτιά της DHL. Και δεύτερον, γιατί για να αξιοποιηθούν χρειάζονται μίνιμουμ από 6 έως 8 εβδομάδες εκπαίδευσης μιας ολόκληρης πολυμελούς ομάδας από tankers -όχι μόνο των χειριστών- αλλά και μιας σειράς ειδικών σε επισκευές, συντήρηση και ανθεκτικότητα.
Όσο «καλοί μαθητές» και αν αποδεικνύονται οι Ουκρανοί, «όσο γρήγοροι» και αν είναι στην προσαρμογή -ακόμη και στα πιο σύγχρονα οπλικά συστήματα- και πάλι ο χρόνος κυλά αδυσώπητα…. εναντίον τους...
Μάχες «ανοιχτού πεδίου» ήταν και αυτές του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, μόνο που τότε ήταν Γερμανοί στρατιώτες μέσα στα γερμανικά άρματα, ενώ τώρα θα είναι ουκρανικά τα πληρώματα στη σύγχρονη εκδοχή των Punzers... Θα τους «βγει» ο συνδυασμός;
Αν μάλιστα αποφασιστεί την άνοιξη να επιτεθούν στις ρωσικές γραμμές αντί να αμυνθούν, τότε ο αριθμός των ετοιμοπόλεμων αρμάτων που θα έχουν ανάγκη, θα είναι πολύ μεγαλύτερος.
Για να μην μιλήσουμε για τις ανάγκες τους σε ΤΟΜΠ (Τεθωρακισμένα Οχήματα Μεταφοράς Προσωπικού), όταν μάλιστα οι αντίστοιχες μάχες που έχουν διεξαχθεί ιστορικά στα ίδια χώματα μεταξύ Ρώσων και Γερμανών το 1941-1944, μας διδάσκουν πως τα οχήματα αυτά είναι εξίσου σημαντικά σε ένα πόλεμο παλαιάς κοπής -κατάληψης εδαφών- όπως ο συγκεκριμένος.
Όμως, το μυστικό της καθυστέρησης είναι πολύ βαθύτερο. Οι Δυτικοί γνωρίζουν ο στρατιωτικός ρεαλισμός απαιτεί ένα Combined Arms Plan (CAP), πολύ ευρύτερο. Για να συγκρατήσουν τον 3ο ισχυρότερο στρατό στον κόσμο δεν αρκούν ούτε 100, ούτε 300, ούτε καν 1.000 τανκς. Επιβάλλεται η αποστολή μιας σειράς συμπληρωματικών οπλικών συστημάτων που καθιστούν αποτελεσματικό έναν σύγχρονο στρατό. Βαλλιστικούς πυραύλους, HELOS, αεροπλάνα, μέχρι και υποβρύχια… Αρκούν λοιπόν οι αποφασισμένοι Ουκρανοί ή θα γίνουν τελικά τροφή για τα ρωσικά κανόνια, όπως οι Ρώσοι κατάδικοι που επανδρώνουν τις μονάδες εφόδου της Wagner στο Ντονμπάς;
Το πρόβλημα που ήδη σιγοψιθυρίζεται -προκαταβάλλοντας τις κοινωνίες της Δύσης- είναι ότι ούτε τα 300 άρματα θα είναι αρκετά, ούτε πολύ περισσότερα... Σε λίγο λοιπόν θα απαιτηθούν και fighter Jets, γιατί καμία μάχη στο έδαφος πια δεν κερδίζεται χωρίς εναέρια υποστήριξη... Η βοήθεια διευρύνεται one step or one tank at a time…
Αν δεν μπορούν λοιπόν να πετύχουν τους στόχους τους οι Ουκρανοί, με τα πεπαλαιωμένα Τ-72 και τα 100-300 νέα άρματα, μήπως τόσο αίμα χύνεται μάταια; Μπροστά στα Τ-80 και Τ-90 που διαθέτουν οι Ρώσοι και δεν τα έχουν ρίξει ακόμη στη μάχη, (όπως και 150.000 από τους 300.000 άνδρες που κάλεσαν εξ εφέδρων) καίγοντας -κυριολεκτικά- τον παλιό τους στόλο, τα σημερινά τανκς των Ουκρανών μοιάζουν με δυσκίνητα αυτοκίνητα του 1950 μπροστά σε Porche Cayenne... Χωρίς να προσθέσει κανείς στη θανατηφόρα εξίσωση τα υπερσύγχρονα αντιαρματικά Red Arrow (HJ -12 που μόλις τους έστειλαν οι Κινέζοι και προωθούνται στο μέτωπο...
Όσο αυτά τα σύνθετα ζητήματα βασάνιζαν το μυαλό μου -τόσο περισσότερες πληροφορίες άρχισα να αναζητώ για να αντιληφθώ το πλαίσιο, τη μεγάλη εικόνα αυτού του πολέμου, τη διάρκεια και την τελική έκβαση.
Χρειαζόμουν ολόκληρο think tank για να απαντήσω σε αυτές τις ερωτήσεις ενώ ταυτόχρονα η ιστορία έφερνε στο διάβα μου νέες αρματωμένες περιπέτειες.
Και «ώ του θαύματος» ο ιδανικότερος των αναλυτών, ο μεγαλύτερος εν ζωή ιστορικός του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου εμφανίζεται μπροστά μου!
Φεβρουάριος 2023: Πάω να πληρώσω στο αυτοματοποιημένο ταμείο του Waitrose στο Pimlico. Παρατηρώ τον σεβάσμιο κύριο που κάνει το ίδιο δίπλα μου.
Ο Antony Beevor! Sir Antony James Beevor himself!
Amazing!!!
Ο πιο πολυδιαβασμένος Βρετανός ιστορικός, εξειδικευμένος σε θέματα πολέμου, σεμνά και ταπεινά βάζει τα πράγματά του, μαζί με ένα μπουκάλι κόκκινο κρασί στην υφασμάτινη οικολογική τσάντα που έφερε από το σπίτι του, όχι από παραξενιά, αλλά για να μην επιβαρύνει με πλαστικές σακούλες το περιβαλλοντικό του αποτύπωμα.
11°
