Κώστας Καραμανλής: Το χρονικό μίας προαναγγελθείσης απόσυρσης

Όταν το βράδυ της 31ης Αυγούστου ο Κώστας Καραμανλής τελείωνε την ομιλία του στα Ανώγεια με τη γνωστή μαντινάδα, πολλοί ήταν εκείνοι που διέγνωσαν πως ολοκληρώνεται ο κοινοβουλευτικός κύκλος του. Οι στίχοι δεν άφηναν περιθώρια παρερμηνείας: «Άλλο το να ’σαι αετός και άλλο να τον κάνεις / Άλλο το να θωρείς κορφές και άλλο να τις φτάνεις…»

Έκτοτε οι σχέσεις τους με τον Κυριάκο Μητσοτάκη εισήλθαν σε φάση διαρκούς παγετού. Κάτι το περίφημο γεύμα με τον Αντώνη Σαμαρά στη Θεσσαλονίκη, κάτι ένα άλλο γεύμα πάλι με τον Σαμαρά στα βόρεια προάστια των Αθηνών, κάτι ορισμένες δήθεν διαρροές, όλα αυτά –μαζί και χώρια– επιβεβαίωναν εμμέσως πλην σαφώς πως ο Κώστας Καραμανλής είχε λάβει την απόφασή του να δρομολογήσει τη μετάβασή του στην Προεδρία της Δημοκρατίας όταν πια θα είχε ολοκληρωθεί η θητεία της Κατερίνας Σακελλαροπούλου. Είχε επίσης λάβει την απόφασή του να μην ταυτίσει για περισσότερο χρονικό διάστημα το πολιτικό του προφίλ με εκείνο του αδιαμφισβήτητου πλέον ηγέτη της κεντροδεξιάς, Κυριάκου Μητσοτάκη.

Κάποιοι θα υποστηρίξουν πως ο καραμανλισμός είναι η σαρξ εκ της σαρκός της Νέας Δημοκρατίας και πως ποτέ και κανείς δεν θα καταφέρει να ελέγξει το κόμμα που ίδρυσε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής. Η πραγματικότητα ωστόσο οδηγεί σε εντελώς διαφορετικά συμπεράσματα. Από τότε που ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ως outsider, κατάφερε να κερδίσει την εσωκομματική κούρσα και να αναδειχθεί σε αρχηγό του κόμματος, επέδειξε μία σπάνια ικανότητα διαχείρισης των εσωκομματικών ισορροπιών αλλά και μία ικανότητα ακύρωσης ή εκτόνωσης εσωκομματικών δυνάμεων που δυνητικά θα στρέφονταν εναντίον του. Μπορεί να «άδειασε» τον Σαμαρά όταν δεν ικανοποίησε το αίτημά του να είναι αυτός ο Έλληνας επίτροπος στην Κομισιόν και να τοποθέτησε σε αυτήν τη θέση τον Μαργαρίτη Σχοινά, δεν άδειασε όμως τον «σαμαρισμό», αυτήν την υπερσυντηρητική και εθνικιστική τάση, δηλαδή, η οποία εκφράστηκε με την «Πολιτική Άνοιξη». Ο Μαργαρίτης Σχοινάς φερ’ ειπείν έχει ενδώσει στην «κρυφή γοητεία» υπερσυντηρητικών επιλογών (κυρίως για το μεταναστευτικό) σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, ιδιαίτερα δε όσον αφορά το πολιτικό σχήμα που εκφράζει η Τζιόρτζια Μελόνι (και όχι μόνον). Ο Κυριάκος Μητσοτάκης φρόντισε εξάλλου να διατηρήσει τάσεις και ρεύματα εντός της Νέας Δημοκρατίας που αναμφίβολα «χάιδευαν τα αυτιά» των υπερσυντηρητικών εντός και εκτός της ΝΔ.

Ο Αντώνης Σαμαράς δεν έφθασε (ακόμη) στο σημείο να ανακοινώσει την ολοκλήρωση του κοινοβουλευτικού του κύκλου, αν και είναι μεγαλύτερος σε ηλικία από τον Κώστα Καραμανλή. Παρ’ όλα αυτά, αν κρίνει κανείς από τις τελευταίες του δημόσιες εμφανίσεις (ιδιαίτερα εκείνη προ ολίγων μηνών για το «Ίδρυμα Σαμαρά»), δεν φαίνεται να προκαλεί ιδιαίτερα προβλήματα στον Κυριάκο Μητσοτάκη – η άλλωστε γνωστή και πολυφορεμένη υπερσυντηρητική του άποψη για τα εθνικά ζητήματα προσφέρει στον πρωθυπουργό και πολύτιμο «άλλοθι» στις όποιες επαφές του με τον διεθνή παράγοντα.

Λίγες εβδομάδες πριν την επίσημη ανακοίνωση της ημερομηνίας διεξαγωγής των εκλογών και μετά από μία αναμφισβήτητα επιτυχή προεκλογική promotion από τον Αμερικανό ΥΠΕΞ Τόνι Μπλίνκεν –τουλάχιστον ως προς τα επικοινωνιακά στάνταρτ– και ενώ τα ελληνοτουρκικά πέρασαν αναγκαστικά σε φάση εκτόνωσης λόγω Ρίχτερ (για πόσο;), ο Κυριάκος Μητσοτάκης μπορεί να αισθάνεται πλέον πως πηγαίνει σε εκλογές με έναν συντονισμένο και ελεγχόμενο κομματικό μηχανισμό.

Ωστόσο η δυναμική που ανέπτυξε ομολογουμένως η απόφαση του Κώστα Καραμανλή να αποσυρθεί από τον κοινοβουλευτικό βίο της χώρας θα έχει και κάποιες παράπλευρες επιπτώσεις. Θα είναι άραγε ο Νίκος Δένδιας αυτός που θα εκφράσει κεντρικά στη Νέα Δημοκρατία το αποκαλούμενο «πνεύμα του καραμανλισμού» ή θα είναι κάποιος άλλος ή… άλλη (;). Τα πολιτικά κουτσομπολιά –που δίνουν και παίρνουν στα πολιτικά γραφεία της κεντροδεξιάς– θέλουν τον Νίκο Δένδια προτεινόμενο για το αξίωμα του Προέδρου της Βουλής όταν και εφόσον η Νέα Δημοκρατία σχηματίσει κυβέρνηση μετά από τις επερχόμενες δύο εκλογικές αναμετρήσεις. Θα είναι, λοιπόν, ο Κώστας Καραμανλής ο νεότερος, η Όλγα Κεφαλογιάννη ή κάποιος άλλος αυτοί που θα αναλάβουν την εσωκομματική καθοδήγηση του λεγόμενου καραμανλικού μπλοκ; 

Πέρα από τα πολιτικά κουτσομπολιά και ενώ έχουμε να διανύσουμε ικανό πολιτικό χρόνο μέχρι την εκλογή νέου Προέδρου της Δημοκρατίας –που υποψήφιος θα είναι ο Κώστας Καραμανλής με τη σύμφωνη γνώμη (αλίμονο) και του ΣΥΡΙΖΑ–, ο Κυριάκος Μητσοτάκης πρέπει να αισθάνεται κυρίαρχος του παιγνιδιού. Αυτή η σιγουριά δεν πηγάζει από τις δημοσκοπήσεις και τους αλγόριθμους. Πηγάζει από την αίσθηση πως κατά την επόμενη κυβερνητική τετραετία του, αν καταφέρει να ξεπεράσει το 38% στη δεύτερη εκλογική αναμέτρηση με την ενισχυμένη αναλογική, θα είναι περισσότερο αυτόνομος και λιγότερο εξαρτημένος ως προς τη λήψη αποφάσεων απ’ όσο ήταν μέχρι σήμερα. Το κόμμα της ΝΔ παρά τους εσωκομματικούς ψιθύρους περνά αργά αλλά σταθερά στον έλεγχο του πατροπαράδοτου αντιπάλου του υπαρκτού Καραμανλισμού στον χώρο της κεντροδεξιάς που ήταν και είναι η μητσοτακική άποψη για τη λειτουργία του κράτους και την παραγωγή πολιτικής. 

Το ιδεολογικό στίγμα αυτού του τύπου κεντροδεξιάς θα πλησιάζει περισσότερο τους Αμερικανούς δημοκρατικούς, με αρκετή δόση σύγχρονου μακρονισμού, εμποτισμένη από μία αύρα ακίνδυνης σοσιαλδημοκρατίας σκανδιναβικής εμπνεύσεως. Άλλωστε εδώ θα είμαστε την 9η Απριλίου, Κυριακή των Βαΐων, όταν θα αποκωδικοποιούνται τα πρώτα σημάδια από την πρώτη εκλογική αναμέτρηση.