Ο Μάνος Βουλαρίνος σχολιάζει τη στάση καλλιτεχνών σε συναυλίες «διαμαρτυρίας» και «αλληλεγγύης», και την αντίληψη περί προοδευτικότητας στην Ελλάδα.
Φαντάζομαι θα έχετε απολαύσει την περφόρμανς της Τάνιας της Τσανακλίδου στην αντικυβερνητική συγκέντρωση έξω από το Εθνικό Θέατρο. Αν δεν είχατε την τύχη, να σας πω ότι η κάποτε εκπρόσωπος της Ελλάδας στη Γιουροβίζιον τραγούδησε τον Μέρμηγκα του Λοΐζου, τραγούδι το οποίο αν θυμάστε καταλήγει στον στίχο «εν –δυο θα σε φάμε», στίχος ο οποίος οδήγησε την τραγουδίστρια, μετά το τέλος του τραγουδιού, οργισμένη να κραυγάσει «ΘΑ ΤΟΥΣ ΦΑΜΕ» με το κοινό να τη χειροκροτεί κάνοντας παράλληλα αυτό το ουουουουου που κάνει και η Βίκυ η Καγιά όταν ενθουσιάζεται από κάποια παίκτρια του Επόμενου Τοπ Μόντελ της Ελλάδας.
Αυτή η, νομίζω αρκετά ακριβής, περιγραφή του μουσικοεπαναστατικού δρώμενου έχει μαζεμένα όλα τα στραβά του «προοδευτικού»-καλλιτεχνικού κόΖμου της χώρας, το μεγαλύτερο από τα οποία δεν είναι η κωμική απειλή της κυρίας Τάνιας. Στο κάτω-κάτω αν ήθελε πραγματικά να τρομάξει αυτούς τους οποίους επιθυμεί να φάει παρέα με τους πεινασμένους για ανθρώπινο κρέας συγκεντρωμένους, δεν θα κραύγαζε «ΘΑ ΤΟΥΣ ΦΑΜΕ» αλλά «ΘΑ ΤΟΥΣ ΤΡΑΓΟΥΔΑΜΕ ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ» πράγμα το οποίο νομίζω ακούγεται πολύ πιο οδυνηρό.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα του «προοδευτικού»-κόΖμου της χώρας δεν είναι ούτε η ευχαρίστηση με την οποία οι συγκεντρωμένοι ανταποκρίθηκαν στην απειλή. Προφανώς η ύπαρξη ομάδων που έχουν διάθεση να εξαφανίσουν κάθε αντίθετη άποψη είναι ένα πρόβλημα για μια κοινωνία, αλλά και πάλι δεν θα το έβαζα στην κορυφή των προβλημάτων των ανθρώπων του που κυριαρχούν στην πολιτιστική ζωή της χώρας.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα του «προοδευτικού» κόΖμου της χώρας και κυρίως της καλλιτεχνικής εκδοχής του κόΖμου αυτού είναι το ότι, παρότι παρουσιάζονται ως προοδευτικοί και πρωτοπόροι, είναι κολλημένοι στο παρελθόν πιο γερά κι από χταπόδι που έχει βεντουζάρει στα βράχια.
Πάρτε ας πούμε το τραγούδι που η κυρία Τάνια επέλεξε να τραγουδήσει. Είναι γραμμένο πριν από μισό αιώνα για έναν κόσμο που ελάχιστη σχέση έχει με τον σημερινό. Κι όμως η «προοδευτική» τραγουδίστρια επέλεξε αυτό το τραγούδι για να ξεσηκώσει τους συγκεντρωμένους και οι συγκεντρωμένοι ανταποκρίθηκαν με ενθουσιασμό (αδυνατώντας και η μεν και οι δε να καταλάβουν την ειρωνία της ομοιότητας με τους ήρωες του τραγουδιού). Κι αυτό δεν είναι μια εξαίρεση.
Στις συναυλίες «διαμαρτυρίας», «αλληλεγγύης» ή όπως αλλιώς λέγονται αυτές οι προσπάθειες ειλικρινούς διάθεσης για προσφορά / δημοσίων σχέσεων / προσωπικής εξιλέωσης / ψυχοθεραπείας /κατάθεσης κομματικών διαπιστευτηρίων (δεν έχουν όλοι τα ίδια κίνητρα) τα τραγούδια που κυριαρχούν έρχονται από το μακρινό παρελθόν. Το ίδιο και οι λόγοι που, συνήθως με ψευδοεπαναστατική γραφικότητα, εκφωνούνται. Όλα προέρχονται από την εποχή εμφύλιος - μεταπολίτευση. Δηλαδή από έναν κόσμο που έχει πια πεθάνει αλλά σαν ζόμπι επιμένει να μας κυνηγά για να τραφεί με τα μυαλά μας.
Και το πρόβλημα γίνεται ακόμα μεγαλύτερο αν κανείς σκεφτεί πως αυτή η παρελθοντολαγνεία δεν συντηρείται μόνο από βετεράνους της τέχνης όπως η Τσανακλίδου αλλά ακόμα και από (ηλικιακά) νεότερους καλλιτέχνες που ενώ είναι πιο συντηρητικοί κι από κατάψυξη θέλουν να προσποιηθούν αγωνιστική πρωτοπορία.
Φταίει η ζεστή κρατική αγκαλιά η οποία χρηματοδοτώντας την τέχνη αναπόφευκτα περιορίζει τα κίνητρα των καλλιτεχνών για σύγχρονη και ενδιαφέρουσα δημιουργία που να αφορά περισσότερους από τον στενό τους κύκλο; Φταίει το ότι σε συνθήκες παγκοσμιοποίησης και υπερπροσφοράς πολιτιστικών έργων από τις «πρωτεύουσες» μειώνεται και η ανάγκη μιας «επαρχίας» όπως η Ελλάδα να γεννήσει κάτι καινούργιο και ενδιαφέρον; Φταίει το παράδειγμα της μεταπολίτευσης όπου η καλλιτεχνική καταξίωση ταυτίστηκε με την πολιτική στάση και όχι με τα επιτεύγματα στην τέχνη το οποίο οδηγεί τους καλλιτέχνες να ανακυκλώνουν τα «αγωνιστικά» πρότυπα εκείνης της εποχής ως μια σίγουρη και εύκολη συνταγή αποδοχής, επιτυχίας και παραμονής στην επικαιρότητα; Φταίει που η αριστερά, η οποία υπερεκπροσωπείται στον καλλιτεχνικό χώρο, είναι κι αυτή παρωχημένη και κολλημένη στο παρελθόν; Είναι όλα αυτά μαζί; Είναι κάτι άλλο; Δεν έχω ιδέα. Αλλά αυτό για το οποίο είμαι σίγουρος είναι ότι όταν τον πολιτισμό οδηγούν άνθρωποι που έχουν μείνει πίσω τίποτα δεν μπορεί να πάει καλά (από πολιτισμικής απόψεως). Και μπράβο τους.
13°
