Η καθήλωση αλλά και η αβεβαιότητα που κυριαρχούν το τελευταίο διάστημα στη χώρα είναι απότοκο μιας σημαντικής πολιτικής εξέλιξης. Δεν αναφέρομαι στις προφανείς δυσκολίες εκλογής Προέδρου Δημοκρατίας και στο ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών. Ούτε στην αδυναμία συνεννόησης των πολιτικών δυνάμεων ενόψει σημαντικών αποφάσεων για το τι μέλλει γενέσθαι με το ελληνικό χρέος. Μα ούτε στην αυξανόμενη πολιτική πόλωση και τη δηλητηρίαση του πολιτικού κλίματος με καταγγελίες για πιέσεις και εξαγορές βουλευτών προς την μία ή την άλλη κατεύθυνση.
Αναφέρομαι στην αδιαμφισβήτητη προσχώρηση της κυβέρνησης στην αντιμνημονιακή ατζέντα του λαϊκισμού, με αποτέλεσμα την έκλειψη κάθε μεταρρυθμιστικής έκφρασης -έστω και ατελούς- στο κεντρικό πολιτικό επίπεδο. Αφετηρία αυτής της στροφής ήταν ο τελευταίος ανασχηματισμός, ο οποίος σηματοδοτήθηκε από εμβληματικές λαϊκιστικές φιγούρες της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ. Ταυτόχρονα ξεκίνησε η «μεγάλη πορεία» της συγκυβέρνησης για έξοδο από το μνημόνιο. Έτσι, το πολιτικό σύστημα «κλείδωσε» καθολικά σε αντιμνημονιακή βάση. Τρόικα και ΔΝΤ κηρύχθηκαν έκπτωτα και ο ίδιος ο ΣΥΡΙΖΑ προσωρινά ένοιωσε αμηχανία. Συνήλθε όμως γρήγορα, βλέποντας ότι οι δημοσκοπήσεις τον καθιστούσαν αδιαφιλονίκητο αντιμνημονιακό ηγεμόνα απέναντι στους όψιμα προσχωρήσαντες, οι οποίοι επέλεξαν να παίξουν στο δικό του γήπεδο, όπου ο διαιτητής είναι αγορασμένος και οι κερκίδες γεμάτες από δικούς του φιλάθλους.
Είναι, άραγε, κακό σενάριο για τη χώρα η έξοδος από το μνημόνιο; Τουναντίον, θα έλεγα ότι είναι το αληθινό ζητούμενο. Όμως αυτό ούτε επισπεύδεται ούτε «σκίζεται». Έρχεται ως αποτέλεσμα της οικονομικής και κοινωνικής σταθεροποίησης. Δεν είναι θέμα ευφυών ή σκληρών πολιτικών χειρισμών. Είναι θέμα αποτίμησης των πραγματικών δεδομένων και δυνατοτήτων της χώρας στο ευρωπαϊκό και διεθνές οικονομικό γίγνεσθαι.
Αυτό μας φωνάζουν τις τελευταίες μέρες στο επαρχιώτικο και πολιτικάντικο αυτί μας ο διεθνής σκεπτικισμός και η στάση των χρηματαγορών. Μια βεβιασμένη και ανώριμη έξοδος της Ελλάδας από τη χρηματοδοτική στήριξη και μια απροετοίμαστη είσοδος στις ψυχρές αγορές μπορούν να οδηγήσουν την ελληνική κρίση σε οδυνηρή υποτροπή.
Το βασικό όμως ζήτημα παραμένει γιατί φτάσαμε σ’ αυτήν την εξέλιξη. Γιατί διακυβεύονται τόσο εύκολα οι πεντάχρονες θυσίες της ελληνικής κοινωνίας; Η ίδια η κοινωνία επιδεικνύει καρτερικότητα και αντοχή, διαισθανόμενη κατά βάθος ότι η κρίση στην οποία βρίσκεται η χώρα δεν τελειώνει εύκολα, ούτε χωρίς κόπο. Διαισθάνεται ότι εκείνο που προέχει είναι η επίμονη παραγωγική αναμόρφωση που θα φέρει πλούτο και εργασία ώστε να καταστήσει περιττό το κάθε μνημόνιο. Δεν βάζει το κάρο μπροστά από το άλογο. Είναι η ανάταξη της χώρας που θα διώξει τα μνημόνια, όχι το διώξιμο των μνημονίων που θα ανατάξει τη χώρα.
Άρα, λοιπόν, το πρόβλημα είναι το πολιτικό σύστημα. Η μια του πλευρά εξαντλήθηκε και η άλλη δεν θέλει να κάνει αυτό που εξακολουθεί να χρειάζεται η χώρα: δηλαδή να προχωρήσει τις αντιπαρασιτικές μεταρρυθμίσεις που θα καταστήσουν βιώσιμη την οικονομία και αξιοπρεπή την κοινωνία. Για να το πω πιο απλά, υπάρχει το μέρος του πολιτικού συστήματος που δεν έκανε ποτέ τίποτα, δηλαδή ο αταλάντευτος και διαχρονικός λαϊκισμός, αλλά υπάρχει και το μέρος εκείνο που όντως κουράστηκε διότι ό,τι έκανε το έκανε εξ ανάγκης, όχι επειδή το πίστευε, με αποτέλεσμα να επιστρέψει κι αυτό στον αληθινό του εαυτό, τον λαϊκιστικό, με την πρώτη ευκαιρία.
Σήμερα, η πεντάχρονη προσπάθεια του ελληνικού λαού που κρατάει τη χώρα όρθια κινδυνεύει από τον καθολικό λαϊκισμό του πολιτικού συστήματος που στο σύνολό του απέρχεται ή θα απέλθει σύντομα. Ταυτόχρονα, η τωρινή καθήλωση μάς προϊδεάζει για την εικόνα του άμεσου μέλλοντός μας, ενόψει ενδεχόμενης κυβερνητικής αλλαγής.
Σε κάθε περίπτωση, μια μεταρρυθμιστική συμμαχία, διανοητική, πολιτική και κοινωνική, που θα οδηγήσει την χώρα σε δικαιωματική έξοδο από κάθε είδους μνημόνια, παραμένει απόλυτη προτεραιότητα. Και αποτελεί τη μόνη λύση για να κερδίσει η Ελλάδα σταθερά το στοίχημα υπέρβασης της χρεοκοπίας της, με την καθολική αναθέσμισή της και την παραγωγική της ανασυγκρότηση.
14°
