Η διαχείριση των απορριμμάτων είναι ένα θέμα ιδιαίτερα πολύπλοκο και ευαίσθητο, που ταλαιπωρεί την Αττική εδώ και αρκετές δεκαετίες!
Οι τεράστιες καθυστερήσεις στην εφαρμογή ενός ορθολογικού μοντέλου διαχείρισης οφείλονται κατά κύριο λόγο στις συνεχείς ανατροπές των σχεδιασμών, λόγω μικροπολιτικών συμφερόντων, αλλά και εξαιτίας των ισχυρών τοπικιστικών αντιδράσεων σε κάθε προτεινόμενη χωροθέτηση μονάδων διαχείρισης, σταθμών μεταφόρτωσης και άλλων υποδομών!
Ήρθε ο καιρός να πούμε οριστικά αντίο σε αυτό το θολό τοπίο και να προχωρήσουμε στον συμφωνημένο σχεδιασμό, χωρίς – κάθε φορά- να τον ανατρέπουμε!
Η νέα περιφερειάρχης Αττικής Ρένα Δούρου, έστειλε πρόσφατα επιστολή στους δημάρχους Αττικής ζητώντας τη συνεργασία τους για ένα νέο μοντέλο διαχείρισης απορριμμάτων, με στόχο την εφαρμογή της νομοθεσίας για τη μείωση των απορριμμάτων, μέσω προγραμμάτων πρόληψης και επαναχρησιμοποίησης και την αύξηση της ανακύκλωσης, με διαλογή στην πηγή. Μέχρι εδώ όλα καλά! Δεν θα μπορούσε να μας βρίσκει παραπάνω σύμφωνους. Είναι πολύ θετικό που η περιφερειάρχης δεσμεύεται να δώσει προτεραιότητα στα πρώτα στάδια της ιεραρχίας διαχείρισης!
Ωστόσο, στην επιστολή αναφέρει ότι ακυρώνονται οι διαγωνισμοί για την κατασκευή 4 μονάδων ΣΔΙΤ (δύο στη Δυτική Αττική – στα Ανω Λιόσια και στη Φυλή, και δύο στη Α. Αττική, στο Γραμματικό και Κερατέα), για την επεξεργασία απορριμμάτων, όπως προβλεπόταν από τον ΠΕΣΔΑ.
Πράγματι, πολλοί φορείς και περιβαλλοντικές οργανώσεις είχαν ασκήσει κριτική στον περιφερειακό σχεδιασμό, τονίζοντας ότι η δημιουργία 4 μονάδων που θα επεξεργάζονται 1.3 εκατ. τόνους απορριμμάτων το χρόνο, επί συνόλου 1.9 -2 εκ. τόνων που παράγονται σε ετήσια βάση θα υπονόμευε (αν όχι θα καταργούσε πλήρως) τα πρώτα στάδια της ολοκληρωμένης διαχείρισης (δηλαδή τα προγράμματα πρόληψης, επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης με διαλογή στην πηγή), τα οποία επιβάλλονται από τη νομοθεσία. Αυτή η αιτιολογημένη κριτική είχε ως κύριο στόχο την βελτίωση του σχεδιασμού και όχι την πλήρη ανατροπή του!
Σήμερα η νέα περιφερειακή αρχή θα πρέπει να εξετάσει με ρεαλισμό και σύνεση τα δεδομένα, και να μην ακυρώσει αλλά να τροποποιήσει τον περιφερειακό σχεδιασμό προωθώντας το μοντέλο της ολοκληρωμένης διαχείρισης.
Σημαντικές επισημάνσεις: τι μπορούμε να αλλάξουμε στον ΠΕΣΔΑ.
Χρειαζόμαστε αναθεώρηση του περιφερειακού σχεδιασμού διαχείρισης απορριμμάτων, αλλά όχι την ακύρωση του! Η ακύρωση του προηγούμενου χωρίς να έχει δημιουργηθεί ένα ρεαλιστικό νέο σχέδιο, μπορεί να μας φέρει πολλά χρόνια πίσω!
Ποιες μπορεί να είναι ρεαλιστικές και εύκολα υλοποιήσιμες τροποποιήσεις του ΠΕΣΔΑ που προωθούν την ολοκληρωμένη διαχείριση χωρίς να ανατρέπεται ο συνολικός σχεδιασμός; Δείτε τις παρακάτω προτάσεις.
- Υποχρεωτική εισαγωγή προγραμμάτων πρόληψης και ανακύκλωσης/κομποστοποίησης με διαλογή στην πηγή σε όλους τους δήμους! Σε αυτό το επίπεδο είναι θετική η απόφαση της νέας περιφερειακής αρχής να ζητήσει από τους δήμους τοπικά σχέδια διαχείρισης, ωστόσο ο τρόπος, το πλαίσιο και τα χρονοδιαγράμματα δημιουργίας αυτών των σχεδίων πρέπει να οριστούν με σαφήνεια και ρεαλισμό. Πχ, χρειάζεται ένα εξάμηνο τουλάχιστον για τη δημιουργία ενός βασικού, ολοκληρωμένου σχεδιασμού σε επίπεδο δήμου.
- Προτεραιότητα στις 3 νέες κεντρικές μονάδες κομποστοποίησης προδιαλεγμένου οργανικού υλικού που προβλέπει ο ΠΕΣΔΑ, με αυξημένη δυναμικότητα κάτι που θα πρέπει να συνδυαστεί με την εισαγωγή του καφέ κάδου για τη χωριστή συλλογή οργανικών στους δήμους. Συγχρόνως θα πρέπει να γίνει πρόβλεψη για πολλές τοπικές μονάδες κομποστοποίησης, με πρωτοβουλία δήμων ή και ιδιωτών. (Η συμμετοχή των ιδιωτών σε προγράμματα διαχείρισης πρέπει να ενθαρρύνεται γιατί είναι μοχλός ανάπτυξης και δημιουργίας θέσεων εργασίας!)
- Υποχρέωση όλων των δήμων να προχωρήσουν στη δημιουργία των «Πράσινων Σημείων» για την ξεχωριστή συλλογή των ανακυκλώσιμων υλικών από τα νοικοκυριά. Το παραπάνω πρόγραμμα, σε συνδυασμό με προγράμματα «πόρτα – πόρτα» για την ξεχωριστή συλλογή ανακυκλώσιμων υλικών από νοικοκυριά και επιχειρήσεις θα δώσει ουσιαστική ώθηση στην ανακύκλωση, βελτιώνοντας και την ποιότητα των ανακτώμενων υλικών.
-Προγράμματα οικιακής κομποστοποίησης και προώθηση της μέσω των σχολείων.
Όλα τα παραπάνω θα πρέπει να συνδυαστούν τόσο με κεντρικές, όσο και με τοπικές καμπάνιες ενημέρωσης των πολιτών.
Για τις μονάδες επεξεργασίας των απορριμμάτων προτείνονται τα ακόλουθα:
- Αναβάθμιση της μονάδας μηχανικής ανακύκλωσης (ΕΜΑΚ) των Ανω Λιοσίων, ώστε να μπορεί να επεξεργάζεται πολλαπλάσια ποσότητα απορριμμάτων σε σχέση με τη σημερινή (μπορεί να φτάσει και το μέγιστο της δυναμικότητας του που είναι 300.000 τόνοι το χρόνο).
- Ρεαλιστική αναθεώρηση τόσο της δυναμικότητας όσο και του συνολικού αριθμού των μονάδων επεξεργασίας απορριμμάτων. Από 4 μονάδες συνολικής δυναμικότητας 1.3 εκ. τόνων, έχει προταθεί βάσει ρεαλιστικών παραδοχών, να γίνει μια μονάδα δυναμικότητας 400.000 τόνων.
- Θεσμική αλλαγή στον τρόπο χρέωσης των δημοτικών τελών για τα απορρίμματα, εφαρμόζοντας το μοντέλο «πληρώνω όσο πετάω». Αυτό αναμένεται να δώσει ισχυρά κίνητρα για την μείωση των σκουπιδιών.
Τέλος, θα πρέπει να σημειωθεί ότι σήμερα ο ΧΥΤΑ Φυλής είναι ο μοναδικός χώρος τελικής διάθεσης απορριμμάτων στην Αττική και δεν μπορεί να κλείσει αν δεν έχουν δημιουργηθεί άλλοι χώροι! Οποιαδήποτε άλλη άποψη ακούγεται είναι όχι μόνο λαϊκίστικη αλλά και επικίνδυνη. Ο στόχος για την μείωση της ταφής δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι οι χώροι τελικής διάθεσης πρέπει να κλείσουν άμεσα, ιδιαίτερα όταν δεν έχουν μπει οι βάσεις για τον εξορθολογισμό του υπάρχοντος μοντέλου!
Ας καλέσει λοιπόν η νέα περιφερειάρχης όλους τους φορείς που έχουν μέχρι σήμερα καταθέσει προτάσεις για την αναθεώρηση του ΠΕΣΔΑ, ώστε να καταλήξει μετά από μια σύντομη διαβούλευση στο τροποποιημένο σχέδιο. Θα ήταν πολύ μεγάλο λάθος να τινάξει τα πάντα στον αέρα!
Εμείς, ως τομέας περιβάλλοντος του Ποταμιού, την καλούμε να πάρει άμεσα την παραπάνω πρωτοβουλία!
4°
