Οι κεντροαριστεροί θερσιτισμοί και Το Ποτάμι

Παραπονούνται πολλοί ότι ωραία τα λέμε αρχίζοντας ένα κείμενο, αλλά στο τέλος τα κάνουμε συντρίμια, μόλις «το γυρίζουμε στην μεροληψία υπέρ του Σταύρου Θεοδωράκη και του Ποταμιού». Πρόκειται περί ενός άλλου ζητήματος. Παρακολουθούμε με ανησυχία τη στασιμότητα στον κεντροαριστερό χώρο και επιδιώκουμε την άρση της, σε μια στιγμή που επιχειρεί καταθλιπτικά να καλύψει το κενό η «Αριστερά».

Εκτιμάμε ότι κάτι τέτοιο, με δεδομένη την κρίση, θα δημιουργήσει προβλήματα και καταστάσεις δύσκολα αναστρέψιμες. Γι’ αυτό πιέζουμε προς το ξεκαθάρισμα στην Πολιτική Αγορά και το προβάδισμα κάποιας δύναμης ικανής να αντισταθεί στην ολοκλήρωση της σήψης.

Κάποιοι σοβαροί φίλοι λένε ότι καλύτερα είναι να βοηθήσουμε να ολοκληρωθεί μια ώρα αρχύτερα αυτός ο κύκλος της εξαθλίωσης, αφού η ροπή των πραγμάτων προς τα εκεί τροπίζεται. Αλλιώς, ο ελληνικός λαός δεν πρόκειται να ανακτήσει τα χαμένα ανακλαστικά ενός ενστίκτου αυτοσυντήρησης που δεν διαθέτει εδώ και καιρό, βουτηγμένος και συρμένος κανακευτικά από τον πελατειακό λαϊκισμό στην διαφθορά.

Εμείς το πάμε αλλιώς, λέμε να αντισταθούμε, γιατί θεωρούμε κρίσιμο το να μην δοκιμάσουμε εκείνο τον πάτο της ολοκλήρωσης της σήψης. Αφού, όσο πιο κάτω φτάσουμε στο φινάλε, τόσο πιο δύσκολη, μακρόσυρτη και βασανιστική θα είναι η ανάκαμψη.

Τι πρέπει, λοιπόν, να γίνει, ώστε να ανασχεθεί η δυναμική της γρήγορης συνάντησης με τον πάτο; Όπως έχουμε περιγράψει λεπτομερέστερα («Και όμως, υπάρχουν και χειρότερα») όλο το πολιτικό παίγνιο απέναντι στην αδιέξοδη εκτός θέματος διελκυστίνδα μεταξύ Σαμαρά – Τσίπρα θα πρέπει να το διαχειριστεί ένας ισχυρός τρίτος πόλος. Αυτός που θα πάρει επάνω του την άρση του προβλήματος που λέγεται πελατειακό τόξο και που το διασφαλίζει αυτή η διελκυστίνδα.

Εδώ λοιπόν είναι κρυμμένη μια συζήτηση που δεν γίνεται με λόγια, αλλά με κάτω από τη ζώνη ύπουλα χτυπήματα «θερσιτικού» τύπου… Γκρίνιες, μιζέριες, απρέπειες και λοιπές ανάλογες μεθοδεύσεις στελεχών της Δικτατορίας του Κατιναριάτου. Για να δούμε ποια σχήματα προσφέρονται για τον τρίτο πόλο και τι τύχη έχουν και πώς δια της εις άτοπον απαγωγής προκρίνεται κάποιο από αυτά.

Οι μικρές ριζοσπαστικές δυνάμεις του φιλελεύθερου κέντρου, για λόγους υποκειμενικούς και αντικειμενικούς που άλλοτε έχουν περιγραφεί, δεν μπορούν να δημιουργήσουν την αναγκαία κρίσιμη μάζα. Δεν έχουν μέλλον μόνες τους, όπως έδειξε η ποσοτική αδυναμία τους στις χαλαρές ευρωεκλογές, προεικάζοντας δυσχερέστερο αποτέλεσμα στις οψέποτε πολωμένες βουλευτικές εκλογές. Κάπου θα πρέπει να βρουν μια τίμια στέγη, ώστε να μην χάνονται εκτός Βουλής οι καλής ποιότητας αξιόλογες δυνάμεις που διαθέτουν.

Τα ίδια και χειρότερα συμβαίνουν με όποιο υγιές κομμάτι της ΔΗΜΑΡ αντιστέκεται στην οιονεί επανακομμουνιστικοποίησή της. Όσοι δεν ακολουθήσουν τον κ. Κουβέλη στην ταπεινωτική επάνοδο στα μέρη που εύλογα απαρνήθηκαν πριν λίγα χρόνια και τα οποία τους πρόσβαλλαν σκαιά μέχρι προ τινος, τι άλλο έχουν να κάνουν; Δύο είναι οι υποδοχείς των κεντροαριστερών δυνάμεων που μένουν. Το ΠΑΣΟΚ και Το Ποτάμι. Μια τίμια επιλογή ανάμεσά τους μπορεί να προκύψει μόνο μέσα από μια νηφάλια σύγκριση των δεδομένων τους.

Ο κ. Βενιζέλος με τις διαδικασίες προετοιμασίας της «Δημοκρατικής Παράταξης» δέχεται σκληρές εκ των ένδον επιθέσεις ότι «οδηγεί το κόμμα σε συρρίκνωση». Μα αυτό είναι λάθος, η φύση των πραγμάτων συρρικνώνει το ΠΑΣΟΚ, όχι ο αρχηγός του. Και οι κριτικές κατά Βενιζέλου δεν γίνονται για το πόσο παραμένει αμετανόητος παίκτης του πελατειακού τόξου, αλλά αντιθέτως, για το πόσο συμμαχεί με τον «ακροδεξιό Σαμαρά». Ενώ αν τον αντιμαχόταν και γινόταν πιο «φιλολαϊκός» (σκρίμπα: πιο δοτικός στις συντεχνίες), θα ήταν πιο «αριστερός» και πιο «του προοδευτικού προσήμου».

Είναι τόσο φαιδρό, να τον εγκαλούν ως νεοφιλελεύθερο οι Γιωργακιστές, που ορθώς ασκούσαν την ίδια εκλογικευτική πολιτική υπό την πίεση της τρόικας, αλλά εξ ίσου με αυτόν μετά την αναιρούσαν υπέρ των συντεχνιών… Όπως ακριβώς κάνει και ο κ. Σαμαράς τώρα. Όπως ακριβώς, με άλλο σκεπτικό, τα ίδια και ο κ. Τσίπρας πιέζει τη συγκυβένηση να κάνει.

Έτσι, τόσο ο κ. Σαμαράς και ο κ. Βενιζέλος, όσο και ο κ. Τσίπρας, καθυβριζόμενοι αλλήλοις, βλάπτουν τη Συρία το ίδιο. Είναι οι στυλοβάτες του Πελατειακού Ιδιωτικού Παρακράτους, ο καθένας με τον τρόπο του. Και αυτό είναι το μεγάλο πολιτικό κουσούρι του κ. Βενιζέλου, όχι η σύμπλευσή του με ένα «δεξιό» «ακροδεξιών τάσεων» κόμμα. Αλλά ότι καθίσταται δεξιός με το να στηρίζει τον πελατειακό δεινόσαυρο που κατατρώγει τον τόπο.

Αυτή είναι η φύση των πραγμάτων που συρρικνώνει το ΠΑΣΟΚ, ανεξαρτήτως ηγεσίας, η πελατειακή του φύση. Και δεν μπορεί να την τονώσει και να την ανανεώσει, διευρύνοντας τα πελατειακά του πλοκάμια. Ενώ η πελατειακή φύση του διαδόχου ΣΥΡΙΖΑ έχει καταστεί ασύγκριτα ισχυρότερη, όταν μάλιστα επικαλείται και την «αριστερότητα» των «προοδευτικών προσήμων» του εθνολαϊκισμού του.

Ποιος θα είναι, λοιπόν, εκείνος που θα καταφέρει να αλλάξει την πολιτική ατζέντα, από την εκτός θέματος αριστεροδεξιολογία; Ποιος θα βάλει τα πράγματα στη θέση τους, δείχνοντας ότι η ανατροπή του στάτους κβο, η επί της ουσίας αριστερή πρόταση, είναι η απομόνωση των δεξιών και των «αριστερών» διαχειριστών του Πελατειακού Ιδιωτικού Παρακράτους; Θα είναι ο κ. Βενιζέλος ή ο κ. Θεοδωράκης;

Ας το πούμε ανεπιφύλακτα, λοιπόν, ο κ. Βενιζέλος ούτε μπορεί (συμπιεσμένος από τον κυβερνητισμό του), μα ούτε και μάλλον θέλει, όπως έχει με τόσες ευκαιρίες δείξει… Αυτός πρωτομίλησε πέρσι για το «Εθνικό Σχέδιο Ανασυγκρότησης», αλλά τι ακριβώς έπραξε για να το υποστηρίξει;… Μόνο σε διάφορες εκδηλώσεις πελατειακών παρεμβάσεων διακρίνεται. Έβαλε προχτές και τον κ. Σαμαρά να πει ότι κατόπιν ενεργειών του περατώθηκε η κατασκευή του υποβρυχίου «Πιπίνος»…

Τα λέμε αυτά, γιατί πολλά σοβαρά και αξιόλογα στελέχη του ευρύτερου χώρου μένουν εγκλωβισμένα υπό την σκέπη του κ. Βενιζέλου, έχοντας πεισθεί ότι πρέπει να σωθεί η «Δημοκρατική Παράταξη». Όμως, η έννοια της Δημοκρατικής Παράταξης, όπως και κάθε καθ’ ημάς «Παράταξης» είναι ιστορικά, λειτουργικά και δομικά συνυφασμένη με την πελατειοφροσύνη.

Αν θέλουν κάποιοι εκσυγχρονιστές / μεταρρυθμιστές να εισφέρουν στην ανασυγκρότηση του τόπου, ας το ξανασκεφτούν. Γιατί, πλέον, όλα δείχνουν ότι σχεδόν συνειδητά καίγονται μέσα σε ένα περιβάλλον, όπου ματαιώνονται τα όνειρά τους από τον πελατειακό παρασιτισμό. Άλλα ανατομικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά θα έπρεπε να έχει το πολιτικό σχήμα της λοκομοτίβας που θα μας τραβήξει προς την ανασυγκρότηση.

Και μόνο ως συμβολισμός, η «Δημοκρατική Παράταξη» παραπέμπει στα σχήματα και τα πολιτικά όνειρα των πριν και μετά την Μεταπολίτευση πατριαρχών της οικογενειοκρατικής πελατειοφροσύνης. Ας βάλουμε ένα τέλος στην κυριαρχία των «παρατάξεων» πια. Όχι μόνο λόγω της σημερινής συγκυρίας, που αναδεικνύει μικρότερα σχήματα, απλούστερη αναλογική και συμμαχικές κυβερνήσεις, οδηγώντας σε ευρωπαϊκότερα στάτους.

Αλλά και για να ξεκινήσει η αποκαθήλωση του πελατειακού λαϊκισμού, ο οποίος έχει ρημάξει τον τόπο, στην έσχατη φάση του μάλιστα επικαλούμενος κάποιο «προοδευτικό πρόσημο». Και αυτό το πρόσημο, κατά τεκμήριο, «δούλεψε» εις βάρος των αδυνάτων. Πόσο ακόμα χρειάζεται για να πάψει να κυριαρχεί αυτό το ψεύδος του δήθεν «προοδευτικού προσήμου», που εκμεταλλεύεται η πελατειοκρατία και άθελά τους το υπηρετούν ακόμα και μεταρρυθμιστές;

Αν δεν μπορεί ο κ. Βενιζέλος να αλλάξει την πολιτική ατζέντα, λοιπόν, για να δούμε, μπορεί ο κ. Θεοδωράκης; Σχετικά με τις κατά συρροήν επιθέσεις που δέχεται, το κλίμα είναι τύπου «ο σιχαμένος ο συστημικός», ο «Μπόμπολας» (!), ο «αμόρφωτος», ο «Σταύρακας με το σακίδιο και με τα σαρδάμ» κτλ. Πολύ οργανωμένη απαρέσκεια από κάποιους κύκλους, κυρίως εκ ΣΥΡΙΖΑ, εκ ΠΑΣΟΚ και εξ ίσου εκ κεντροφιλελεύθερων. Από όλους όσους πλήττει η παρουσία του δηλαδή…

Να το κοιτάξει ο ίδιος, όσο και αν φαίνεται αστείο, ΤΟ Σύστημα έχει βρει αποτελεσματικό τρόπο για να αποκρούσει την ελκυστικότητα που είχε στην κοινωνία το εγχείρημα του ΣΘ. Ο ΣΥΡΙΖΑ είχε σοβαρές ζημιές από την εμφάνιση του Ποταμιού, έτσι κατάφερε να ορθώσει τείχος απαρέσκειας μπροστά από την εικόνα του ΣΘ, ως «ανθρώπου του συστήματος».

Είναι πραγματικά αστείο να πεις «Μπόμπολα» έναν άνθρωπο που ως τώρα είχε δείξει πως δεν συνομιλεί και δεν υπακούει σε κανέναν εξωθεσμικό παράγοντα. Οι γνώστες πιστοποιούν ότι ποντάροντας στην ποιότητα της δουλειάς του, ο ΣΘ μπορούσε όσο λίγοι να κρατάει μακριά τις παρεμβατικές ορέξεις των αφεντικών.

Μεγάλο πάθος κατά του κ. Θεοδωράκη διαχύθηκε από το ΠΑΣΟΚ (ως υποστηρικτικό των μεταναστών) εσχάτως… Ο φόβος μην γίνει σκορποχώρι το κόμμα μας, εξ αιτίας της επιτυχίας του γειτονικού κόμματος που απειλεί την υπόστασή μας, μας κάνει κακόψυχους ενίοτε… Σόλοικο να βγαίνει το ΠΑΣΟΚ ομοθυμαδόν και να καταγγέλλει ως ακροδεξιό τον ΣΘ. Επειδή θεωρεί ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση μπορεί να παίζει κάποιο ρόλο στην ανάπτυξη των μεταναστευτικών ροών εντός της επικράτειάς της. Να λειτουργεί ως οιονεί αισθητήρας, που θα δείχνει εάν έχει περιθώρια να δεχτεί και άλλους μετανάστες, ή εάν είναι κορεσμένη και δεν αντέχει νέους επήλυδες.

Και κάποιοι άλλοι συνήθεις πικραμένοι πάλι, με ατεκμηρίωτη επιθετική σκληρότητα επέδειξαν χαμηλόφρονα θερσιτισμό. Εντόπιζαν ατυχείς αμφιλεγόμενες αποχρώσεις του λόγου του ΣΘ, για να γενικεύσουν ένα καταρριπτικό συμπέρασμα. Υπήρξαν και πολλοί που είχαν αντίθετες απόψεις σε επί μέρους θέματα που άνοιξε ο ηγέτης του Ποταμιού, αρκετές τεκμηριωμένες και πολύ σοβαρές, αλλά νηφάλια διατυπωμένες και σε αξιοπρεπές πλαίσιο αντιλόγου.

Τόσο στο πεδίο του δύσκολου μεταναστευτικού (όπου τελικά ο ΣΘ λειτούργησε ως μηχανή προβληματισμού και ανατροφοδοτήθηκε με πληθώρα ερεθισμάτων για την σύνθεση της θέσης του, όπου θα συνδράμουν σημαντικοί συνεργάτες του), όσο και σε άλλα θέματα δέχθηκε κριτική. Σκληρότατη αλλά αξιοπρεπής ήταν και μια κριτική του βετεράνου δημοσιογράφου Ερρίκου Μπαρτζινόπουλου. Με φρέσκο και καθαρό βλέμμα, σχολίασε στα κοινωνικά δίκτυα τη θέση του ΣΘ περί χρονικού περιορισμού στις δύο μόνο θητείες των πολιτικών προσώπων, εξηγώντας ότι αν υπήρχαν τέτοιοι περιορισμοί, πολλοί μεγάλοι θα είχαν χαθεί στο πουθενά...

Ανάλογη κριτική έχει δεχτεί και από άλλους. Όπως και από εμάς για τη θέση πολιτική χωρίς πολιτικούς, η οποία παραμένει αλλάζοντας ρούχα. Αυτά τα έχουμε ξαναπεί. Η διαρκής κριτική σε ένα δημόσιο πρόσωπο είναι επιβεβλημένη τόσο για το καλό του κρίνοντος και του κρινόμενου, όσο και για την αλήθεια που επιζητεί η κοινωνία όταν σκαλίζει και επιδιώκει τα της βελτίωσής της.

Η ενάρετη δύναμη ενός ηγέτη είναι να βγαίνει ενισχυμένος από τη συνεχή δοκιμασία με τα επιχειρήματα εκείνων που τον κατακρίνουν. Ο δημόσιος διάλογος και η άσκηση πίεσης οδηγούν στην επιβεβαίωση ή στην απόρριψη αυτού του ηγέτη, στην εδραίωσή του ή όχι στην πολιτική πιάτσα. Τον βοηθούν να αποδείξει ότι δεν πάσχει από το καταστροφικό Σύνδρομο του Ικάρου, ο οποίος δεν είχε το μέτρο, ώστε να ξέρει να μην πετάει πολύ ψηλά καίγοντας τα φτερά του, ούτε πολύ χαμηλά υγραίνοντάς τα υπερβολικά.

Και όταν έτσι συμβαίνει, όλα καλώς έχουν. Μόνο που στο καθ’ ημάς εθνικό ισλάμ αυτή η περιπέτεια του κριτικού διαλόγου κρύβει τη διαχρονία του εθνικού θερσιτικού διαιρετισμού. Τη μιζέρια της αέναης διελκυστίνδας, την οποία παίζουμε πανεθνικώς και ξεχνάμε ότι πρέπει κάποια στιγμή να σταματάμε τα παιγνίδια και να κάνουμε και κάποια δουλειά.

Δεν υπάρχει τίποτε πιο υγιές στην πολιτική μας κονίστρα σήμερα, από το εν τέλει ανακάτεμα, που καταφέρνει να κάνει ο ΣΘ με την καινοτομική παρουσία του. Τα περί μόρφωσης δεν είναι σοβαρά. Και γιατί κάποιοι παραμορφωμένοι από μας τους άλλους δεν μπορούν να διοικήσουν ούτε περίπτερο και κάποιοι μη ακαδημαϊκά μορφωμένοι δημιουργούν πολύ σημαντικότερα πράγματα.

Μας την σπάει επίσης, λέει, το σακίδιο, τα σαρδάμ και η «δηθενιά». Πολλά από τα λόγια του σηκώνουν εξηγήσεις, σε πολλά θυμώνουμε γιατί μας φαίνονται ελαφρολαϊκά. Ε, ωραία, σε όλα αυτά τα ελάσσονα, ας πιεστεί για να «διορθωθεί». Όμως, στην τελική ανάλυση, βλέπεις ότι ταρακουνάει τα λιμνάζοντα νερά, χτυπώντας στο μείζον, στην αναξιοκρατία και τη ρουσφετοκρατία. Εδώ είναι το ζουμί. Εδώ είναι που δεν τα ακούς από κανέναν άλλο ηγέτη.

Όχι μόνο θερσιτισμοί, γκρίνιες και μιζέριες, λοιπόν. Το σακίδιο και τα σαρδάμ είναι ο κώνωπας, ενώ η πελατειοφροσύνη είναι η κάμηλος. Ας μην διυλίζουμε το σακίδιο και καταπίνουμε την πελατειοφροσύνη, λοιπόν. Ο κ. Θεοδωράκης δείχνει ότι μπορεί να σπάσει τον κώδικα του αριστεροδεξιού πελατειακού λαϊκισμού. Μπορεί να επικεντρώσει την προσοχή και την ενέργειά μας πάνω στον στόχο αυτό, ώστε να τον εξυγιάνουμε με τη μέθοδο της διαθερμίας.

Χρειάζεται θέληση και από τις δύο πλευρές. Τόσο από τους πολίτες που πρέπει να τον ενισχύσουν στο δύσκολο εγχείρημα, όσο και από τον ίδιο, εάν τελικά είναι και θα αποβεί ικανός, για να ανταποκριθεί στις ασυνήθεις προδιαγραφές μιας τέτοιας προσπάθειας. Ως τότε, ας του δοθεί σκληρή κριτική στήριξη, από όσους βλέπουν τα αδιέξοδα του αριστεροδεξιού πελατειακού λαϊκισμού.